سفر گردشگران به فضا

این آشیانه چوبی متعلق به شرکت Xcor، یکی از شرکت‌هایی است که در زمینه ساخت هواپیماهای راکت‌دار مخصوص برای پرواز گردشگر به فضا فعال است. ​کنار در آشیانه می‌توانید نگاهی اجمالی به هواپیمای فضایی شرکت ویرجین گالکتیک بیندازید که در زیر وسیله پروازی خود جا گرفته است. علاوه بر این در امتداد باند، تجهیزات شرکتی متعلق به «پل الن» یکی از صاحبان مایکروسافت که در حال توسعه سیستم‌های جدید پرتاب به فضا موسوم به استراتولانچ قرار دارد، دیده می‌شود.

در کنار آنها 11 کارگاه کوچک مرتبط به امور فضایی ​ اطراف سایت موهاوی و در گوشه و کنار آن مشغول​ کار است.

اواخر امسال هم شرکت ویرجین قصد دارد اولین گردشگران فضایی خود را به ماورای جو زمین ببرد. البته یقینا این تجربه ارزان به دست نخواهد آمد. این شرکت برای تجربه یک پرواز ماورای جو و پنج دقیقه تجربه بی‌وزنی مبلغ 250 هزار دلار را در نظر گرفته است. شرکت Xcor هم برای پرواز با کشتی فضایی دو نفره خود مبلغ 95 هزار دلار​برای هر نفر در نظر گرفته است. باید گفت تنها هزینه چنین سفری باعث می‌شود صنعت نوپای گردشگری فضایی فراتر از دسترس اکثریت ما باشد و هر کسی از عهده ​ پرداخت هزینه‌های چنین سفری بر نیاید.

اما براستی چرا باید یک تفریح گرانقیمت و لوکس به این میزان مورد توجه جامعه علمی قرار گیرد؟ برای پاسخ​ این پرسش، مهندسان مشغول در صنعت گردشگری فضایی شش دلیل قانع‌کننده دارند.

1 ـ جاه‌طلبی‌​ فضایی در برابر موانع سنتی

طرح بلندپروازانه و بی‌پروای سفر انسان به ماه از سوی سیاستمداران حمایت و میلیاردها دلار پول خرج شد تا مردانی روی ماه قدم بگذارند. در همه برنامه‌های فضایی دنیا جاه‌طلبی، پول و حمایت سیاسی وجود دارد. اگر هر کدام از این حلقه‌ها ضعیف یا قطع شود، به واقعیت پیوستن ​ رویای بشریت دچار وقفه خواهد شد.

اما اگر شرکتی بتواند سرمایه لازم برای ساخت فضاپیما را تامین کند هیچ قانونی برای کشف و بهره‌برداری از فضا مانع آنها نخواهد بود. در عوض این بازار آزاد به نفع کسانی خواهد بود که پول زیادی دارند.

جف گریسون مدیر عامل شرکت Xcor اذعان می‌کند ما چندین مولتی‌میلیاردر که بودجه کافی به ما بدهند در اختیار نداریم. برای او ایجاد صنعت گردشگری زیرمداری بخشی از یک استراتژی طولانی مدت خواهد بود. گریسون می‌گوید: ما طی آزمایشی به دنبال آن بودیم تا بدانیم یک سیستم مداری قابل استفاده مجدد چگونه است و متوجه شدیم نیاز به توسعه نسخه‌های اولیه و ابتدایی است تا بیاموزیم چگونه چنین سیستم‌هایی را به‌صورت کارآمد تولید کنیم. حالا به این درک رسیده‌ایم که نسخه‌های اولیه آن هم باید پولساز باشد.

2 ـ شکست یک گزینه است

ناسا همواره عبارت شکست یک گزینه نیست را جزو شعارهای خود می‌داند. شرکت‌های خصوصی چنین محدودیت‌هایی را تا زمانی که پول تمام نشده ندارند. ورود به پایگاه هوایی و فضایی موهاوی همواره این موضوع را به شما یادآوری می‌کند که تمام پروژه‌های فضایی موفق نبوده است. پس شکست هم یکی از گزینه‌هاست

راکت چرخنده که به یک مخروط ترافیکی سفید غول‌پیکر شباهت دارد​، محصول کمپانی Rotary Rocket است. این راکت یکی از عجیب و غریب‌ترین ماشین‌های پرنده (احتمالا به‌عنوان بهترین نیمه فضاپیمای ساخته شده) است که تاکنون ساخته شده‌اند. اگر ​ بی‌رحمانه قضاوت کنید شاید به این طرح مفهومی، لقب خام و ناقص بدهید.

این راکت یکی از اولین فضاپیماهای توسعه‌یافته در موهاوی در سال 1999 بود که برخی ​ آزمون‌های پروازی جوی کوتاه‌مدت را از سر گذراند. مهندسی این طرح خود را به اثبات رساند، اما مشکلات مالی باعث شکست و پایان کار شرکت سازنده شد. امروز این راکت در یک باغ یادبود کوچک گرد و غبار بیابان را به‌خود گرفته است.

کوین مایکی، رئیس شرکت سکیلد کامپوزیتس (شرکت تولیدکننده محصولات صنایع هوافضایی تجاری در آمریکا) یکی از کسانی بود که روی این راکت کار کرد. شرکت او ​ در حال ساخت فضاپیمای ویرجین است. او می‌گوید: هر وقت به این فضاپیمای مخروطی سفید نگاه می‌کنم به چنین اختراعی افتخار می‌کنم.

یکی از موانع جوامع امروزی تحمل نکردن ریسک و شکست است . اگر شما واقعا در مسیر خلق یک نوآوری هستید باید بدانید ممکن است گاهی اوقات در مسیر یک شکست باشید. فناوری مواد کامپوزیت کربنی به‌کار گرفته شده در راکت چرخنده اکنون در هواپیماها و فضاپیماهای ساخت شرکت Scaled Composite به‌کار گرفته شده است. پس نمی‌توان گفت تمام آن تجربه از بین رفته و به مشتی خاک تبدیل شده است.

3 ـ پرورش نسل جدیدی از مهندسان

پایگاه فضایی موهاوی با وجود افرادی همچون جرمی وویجت، مهندس بیست و شش ساله شرکتXcor بیشتر شبیه محیط‌های دانشگاهی به نظر می‌رسد تا یک مرکز فضایی. جرمی با افتخار یکی از موتورهای موشک را ـ که به‌کمک او توسعه یافتند ـ نشان می‌دهد و می‌گوید فعلا این موتور توده‌ای از سیم‌ها و لوله‌ها به‌نظر می‌رسد. او می‌گوید: این شغل رویایی یک مهندس است. اکثر مهندسان در تمام روز پشت یک میز می‌نشینند، اما من نه. من از پشت میز به کارگاه می‌آیم و آچار به‌دست گرفته و موتورهای موشک را روشن می‌کنم.

او به دور و اطراف آشیانه شلوغ نگاه می‌کند که انباشته از موتورهای کهنه راکت و برخی فضاپیماهای نیم ساخته است و می‌گوید: اگر من در ناسا بودم بخشی از ​ تیم بزرگ مهندسان بودم که روی موضوعی کار می‌کردم. سپس با هیجان می‌افزاید: اما اینجا تست موشک‌ها را رهبری می‌کنم و می‌توانم براحتی دکمه‌ آتش آخرین موتوری را که ساخته‌ام بدون کاغذبازی و کسب اجازه از این و آن، فشار دهم.

روش کار تیم‌های کوچک با منابع محدود در موهاوی کاملا با روش کار آژانس‌های بزرگ فضایی فرق می‌کند. بسیاری از افراد شرایط فعلی موهاوی را با روزهای اول دره سیلیکون مقایسه می‌کنند و براحتی می‌توان تصویری موازی بین گاراژی که استیو جابز و استیو وزنیاک در آن اولین کامپیوتر اپل را ساختند و کارگاه Xcor ترسیم کرد. شاید مهندسان جوان اینجا بتوانند به‌همان اندازه مهندسان اپل در جهان تغییراتی ایجاد کنند.

4 ـ کاهش هزینه سفر به فضا

​ اگر شما بخواهید ماهواره‌ای را به فضا پرتاب کنید باید 12 میلیون دلار هزینه کنید که به این مبلغ هزینه بیمه اجباری هم اضافه خواهد شد ​ گاهی پول پرداختی را دو برابر می‌کند.

در حال حاضر موشک‌های معمولی فقط یک‌بار استفاده می‌شوند. بعلاوه هزینه آنها بسیار گران است. حال این مبلغ را با هزینه پرواز فضاپیمای قابل استفاده مجدد ویرجین مقایسه کنید. نهادهای علمی در حال حاضر برای انجام پرواز آزمایشی روی این پروازهای زیر مداری ثبت‌نام کرده‌اند.

اگر نسل بعدی هواپیماهای فضایی بتوانند به مدار زمین برسند هزینه وارد شدن به فضا تا حد بسیار زیادی کاهش خواهد یافت. ​ به آن معنا​ که پرتاب ماهواره‌ها، سفینه‌های فضایی و انجام ماموریت‌های فضایی با کسری از هزینه‌های کنونی قابل انجام خواهد بود و در نهایت مرزهای کنونی فضا به لحاظ اقتصادی برای بسیاری از مردم قابل دسترس خواهد شد.

این چیزی است که جورج وایتسایدز، مدیر عامل شرکت ویرجین گالکتیک و کارمند سابق ناسا را به هیجان می‌آورد. او می‌گوید: با کاهش هزینه دسترسی به فضا ما قادر به انجام کارهایی مانند ارسال نانو ماهواره‌ها به سراسر منظومه شمسی و انجام تمام این اکتشاف علمی باور نکردنی خواهیم بود که در حال حاضر بسیار گران تمام می‌شود.اگر ما بتوانیم با نشان دادن دستیابی به فناوری‌های فضایی از عهده برخی از این چالش‌ها برآییم​ فکر می‌کنم فناوری گردشگری فضایی عمیق‌تر و پرمحتواتر شود.

5 ـ سفرهای مافوق صوت محتمل‌تر می‌شو​د

در آینده می‌توان در یک ساعت یا کمی بیشتر از آن از فرودگاه تهران به فضا پرواز کرده وسپس در فرودگاه سانفرانسیسکو در آن سوی سیاره زمین فرود آمد؟ اندکی قبل چنین فناوری‌هایی مورد بحث بودند و به دنیا وعده داده شدند، اما هرگز به صورت کامل ارائه نگردیدند و تنها کاندیدای بازمانده از آن ایام ماشین‌های پرنده و سیستمی موسوم به سفر زیرمداری نقطه به نقطه است. آیا شرکت‌های گردشگری فضایی مستقر در موهاوی می‌توانند در نهایت این رویا را به واقعیت نزدیک کنند. جورج وایتسایدز فکر می‌کند این کار شدنی است و اساسا چنین کاری تحولی برای بشریت محسوب می‌شود.

او می‌گوید: من فکر می‌کنم مشتریان ما به‌عنوان پیشگامانی، این مرزهای جدید را بگشایند. اول به دلیل این‌که همه می‌خواهند سریع‌تر به فضا برسند و دوم این که سیستم حمل و نقل با چنین سرعتی کمتر آلایندگی ایجاد می​کند و مزایای زیست‌محیطی دارد.

اما تعداد کمی برای سفر فضایی با هزینه 250 هزار دلار یا حتی 95 هزار دلار ثبت‌نام کرده‌اند. شرکت‌های گردشگری فضایی معتقدند همزمان با تکامل فناوری‌ها در این زمینه، هزینه‌ها کاهش می‌یابد و البته تاریخچه حمل و نقل هوایی نشان می‌دهد این قضیه براستی صحت دارد. در حال حاضر شرکت‌های فضایی تنها نسل اول هواپیماهای راکت دار خود را در اختیار دارند. شاید در نسل دهم سفر فضایی نقطه به نقطه با سرعت مافوق صوت به واقعیت بپیوندد.

6 ـ تغییر دیدگاه نسبت به جهان هستی

تقریبا همگان موافقند یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای برنامه فضایی آپولو دیدن سیاره زمین از فضا بود. بیل اندرس، فضانورد آپولو 8 به‌طور خلاصه از تاثیری که ماموریتش بر او گذارده اینچنین می‌گوید: ما تمام این راه را برای اکتشاف ماه آمدیم و مهم‌ترین چیزی که در آنجا موفق به کشف آن شدیم سیاره زمین بود. تصاویر به دست آمده از این ماموریت ما را در جایگاه خودمان قرار داد و به هیچ بودن خودمان پی بردیم. اکثر فضانوردانی که از فضا زمین را نگریسته‌اند، اقرار کرده‌اند دیدگاهشان نسبت به جهان تغییر پیدا کرده است.

حال تصور کنید چه اتفاقی می‌افتد اگر مقامات و سیاسیون را به فضا برده و برگردانیم؟ آیا آنها هم مانند فضانوردان تحت تاثیر قرار گرفته و دیدگاهشان تغییر می‌کند؟ می‌توان گفت چنین تغییر عقیده‌ای ممکن است بر تصمیم‌گیری آنها در مناقشات مرزی، آلودگی زمین و تغییرات آب و هوایی اثرات بسیار مطلوب و انساندوستانه‌ای داشته باشد.

منبع: bbc / مترجم: آتنا حسن‌آبادی