گیاهان بر کتیبه های نقش رستم روییدند

محوطه تاریخی نقش رستم در فاصله شش کیلومتری از تخت جمشید قرار دارد. این اثر شامل آرامگاه چهار تن از پادشاهان هخامنشی، نقش برجسته‌های متعددی از وقایع مهم دوران ساسانیان، بنای کعبه زرتشت و آثار مختلف دیگری است.

یکی از نکاتی که همواره این آثار سنگی تاریخی را مورد خطر جدی قرار داده رویش گیاهان در این سازه هاست که باعث می شود در طول زمان تخریب​های جدی متوجه این آثار ارزشمند شود.

رویش گیاهان در کتیبه ها و نقش برجسته نقش رستم باعث شده ترک​های مشهودی در این بناها ایجاد شود که کارشناسان عقیده دارند این گیاهان آسیب​های جدی را به بنا وارد می کند.

مشاور برنامه ریزی خانه فرهنگ جاودان در این خصوص گفت: رویش گیاهان نه تنها در کتیبه های نقش رستم بلکه در دیگر بناهای تاریخی نیز می تواند در درازمدت تاثیرگذار بوده و روند تخریب بنا را تسریع بخشد.

امین طباطبایی با بیان اینکه رویش گیاهان در تخریب بنا تاثیرگذار است، افزود: یکی از دلایل اصلی رویش گیاهان در کتیبه های نقش رستم به نزدیکی این بنا به پتروشیمی و افزایش میزان رطوبت و باران​های اسیدی مربوط می شود.

وی افزود: این بارانهای اسیدی باعث افزایش رطوبت موجود در اطراف بنا و در نهایت رویش گلسنگ و گیاهان می شود که در درازمدت در تخریب این بنا موثر است.

وی با اشاره به خروج ترکیبات شیمیایی از پتروشیمی گفت: دود و ترکیبات شیمیایی که از پتروشیمی خارج می شود در هوا معلق مانده و با رطوبت ترکیب و سپس به صورت باران اسیدی در تخت جمشید و نقش رستم می بارند.

طباطبایی در خصوص اثرات منفی این باران​های اسیدی بر روی آثار تاریخی، افزود: این باران​ها باعث پوسیدگی و در واقع تخریب آرام و مدام آثار می شود.

وی گفت: سنگ​هایی چون مرمر، سنگ آهک و ماسه سنگ که حاوی کلسیت هستند، بیشترین آسیب را در اثر بارش باران​های اسیدی در هوای آلوده متحمل می شوند و ترکیبات طبیعی و مصنوعی موجود در آلودگی هوا که بیشترین سهم را در فرسودگی سنگ دارند و به رشد گلسنگ ها به طور فاجعه باری کمک می کنند.

مشاور برنامه ریزی خانه فرهنگ جاودان با بیان اینکه ریشه های این بوته ها نیز می تواند در فشار آوردن به کتیبه و در نهایت تخریب آن موثر باشد، افزود: با عمیق‌تر شدن ریشه گیاهان احتمال می‌رود که صدمات زیادی به بناها وارد آید زیرا ریشه گیاهان در بین سنگ​ها رشد کرده و در طول زمان موجب متلاشی شدن سنگ​ها می‌شود.

وی گفت: علاوه بر به وجود آمدن ریشه این بوته ها در داخل کتیبه شرایط برای لانه گزینی پرندگان فراهم شده که این امر نیز به نوبه خود در از بین بردن کتیبه ها موثر است.

وی با تاکید بر اینکه باید از رویش گیاهان در بناهای تاریخی جلوگیری شود، افزود: از این رو می توان ادعا کرد رطوبت ناشی از کارخانه پتروشیمی نیز شرایط را برای رویش این گیاهان فراهم می کند.

طباطبایی با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از رویش این گیاهان راه‌های مختلفی وجود دارد، افزود: یکی از این راه‌ها استفاده از داروهای مخصوصی است که به گیاهان می‌زنند تا از رویش آنها جلوگیری به عمل آورند و در عین حال برای سازه‌ها نیز ضرری ندارد.

یک کارشناس میراث فرهنگی نیز با اشاره به رشد گیاهان و حتی گندم در نقش رستم و تخت جمشید گفت: سم پاشی و از بین بردن گیاهان در مجموعه تخت جمشید از مدتی قبل آغاز و طی چند روز گذشته به اتمام رسیده است.

وی افزود: در این راستا سم پاشی در نقش رستم نیز طی چند روز آینده آغاز می شود در حالی که باید این اقدام در بهمن و اسفند ماه صورت می گرفت.

در گذشته اعتبارات این دو مجموعه به صورت مستقیم از تهران به خود پایگاه اختصاص می یافت اما از سال 88 که اعتبارات به صورت استانی پرداخت می شود مشکلاتی به وجود آمده است.

رویش این گیاهان در بنا مشکلات زیادی را به وجود می آورد و باعث ایجاد ترک یا پودر شدن سنگها می شود که همواره کارشناسان امر نسبت به این خطرات جدی هشدارهای مختلفی داده اند. (مهر)