سکته قلبی در مردان و زنان

مردم با علائم محدودی از سکته‌ قلبی آشنا هستند و تصور می‌کنند فقط با احساس درد در ناحیه دست چپ و قفسه سینه باید منتظر سکته قلبی باشند، غافل از این که سکته قلبی گاه چنان بی‌سر و صدا و خاموش ظاهر می‌شود که اجازه هرگونه اقدامی را از فرد می‌گیرد.

برخی علائم سکته قلبی عبارت است از: احساس فشار یا سنگینی در قفسه سینه، درد همراه با سوزش، درد منتشره به گردن و آرواره یا هر دو بازو و شانه‌ها، ادامه این علائم بیش از یک دقیقه، کم شدن تنفس و احساس سرگیجه، حالت تهوع، سوزش سر دل یا درد معده که اغلب با ناراحتی‌های معده اشتباه گرفته می‌شود، عرق سرد، ضربان ضعیف و تند و اغلب نامنظم، پوست سرد و خمیری‌شکل و رنگ خاکستری پوست صورت، غش کردن یا از حال رفتن و خستگی مفرط. البته همه افرادی که دچار سکته‌ قلبی می‌شوند الزاما تمام علائم بیان شده را ندارند و گاهی با چند علامت دچار سکته می‌شوند. آمار نشان می‌دهد سکته قلبی گوی سبقت را از سرطان ربوده و در جایگاه نخست عوامل مرگ و میر قرار می‌گیرد. در سال جاری حدود 500 هزار زن آمریکایی بر اثر سکته قلبی جان خود را از دست داده‌اند که شمار فوت‌شدگان ناشی از آن تقریبا دو برابر مرگ بر اثر ابتلا به انواع سرطان بخصوص سرطان سینه است. امید به زندگی در میان زنان مبتلا به سرطان سینه بسیار بالا رفته و این در حالی است که بیش از 40 درصد زنان از سکته و حمله قلبی جان سالم به در نمی‌برند.

دیدگاهی که بیشتر افراد درباره سکته قلبی در زنان دارند، شاید به دلیل ناآگاهی از علائم آن است. علائمی که متخصصان برای سکته‌های قلبی ذکر می‌کنند، نشانه‌های مطلقی نیست و در زنان و مردان متفاوت است. همین عامل باعث می‌شود علائمی که در زنان مشاهده می‌شود با سایر بیماری‌ها اشتباه شده و درمان دیرتر صورت گیرد. اطلاع از این تفاوت‌ها به طور قطع شانس زنده ماندن افراد را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. آمارها نشان می‌دهد یک‌چهارم مبتلایان به سکته قلبی، پیش از رسیدن به بیمارستان جان خود را از دست می‌دهند.

قلب شما چگونه می‌تپد؟

شاید بتوان گفت راز تفاوت علائم سکته قلبی در زنان و مردان به دلیل تفاوت عملکرد قلب زنان و قلب مردان است. البته این مقوله بتازگی مطرح شده و پژوهشگران باید بررسی‌های بیشتری در این زمینه انجام دهند تا به زوایای مختلف این تفاوت دست یابند. مطالعات نشان می‌دهد قلب زنان نسبت به قلب مردان کوچک‌تر بوده و عروق ظریف‌تر و کوچک‌تری دارد. همچنین به گفته محققان دانشگاه کلمبیا و نیویورک، ریتم ضربان قلب زنان در دستگاه نوار قلب، متفاوت با ضربان قلب مردان است و همین باعث ضربان سریع‌تر قلب زن‌ها می‌شود و بین هر ضربان، زمان بیشتری صرف استراحت می‌شود. نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد وقتی زنان دچار سکته قلبی می‌شوند، نسبت به مردان 50 درصد بیشتر در معرض خطر مرگ قرار دارند.

در واقع 14.6 درصد زنان و 1.3 درصد مردانی که به دلیل سکته قلبی در بیمارستان بستری می‌شوند، به دلیل وخامت اوضاع، جان خود را از دست می‌دهند. حدود 42 درصد زنان بدون هیچ علائم بارزی دچار سکته قلبی می‌شوند، در حالی که این آمار در مردان 30.7 درصد است.

زنان و علائم متفاوت سکته

با وجود این‌که زنان نیز به اندازه مردان در معرض ابتلا به سکته‌ قلبی قرار دارند، میزان مرگ‌ومیر زنان بر اثر سکته قلبی از مردان بیشتر است. پزشکان معمولا درد قفسه سینه را در زنان درد قلبی تلقی نمی‌کنند و بر این باورند که تکیه به این علامت ممکن است باعث تشخیص اشتباه شود.

محققان با مطالعه روی یک میلیون مرد و زن آمریکایی و بررسی علائم آنها در زمان سکته قلبی به این نتایج دست یافتند: 42 درصد مردان مورد مطالعه، موقع حمله قلبی از درد قفسه سینه شکایت داشتند، ولی این علامت در زنان تنها 30.7 درصد بود هرچه زنان در زمان بروز سکته قلبی جوان‌تر باشند، احتمال بروز درد قفسه سینه در آنها کمتر است و سکته قلبی همواره با چنین علامتی همراه نیست.

برخی افراد نیز هیچ علامتی از خود نشان نداده و تنها با علائمی از قبیل کوتاهی تنفس، تعریق فراوان و حالت تهوع مواجه شده بودند. بررسی‌ها نشان می‌دهد بروز حملات قلبی بدون درد در قفسه سینه، بازوها، گردن و آرواره در زنان شایع‌تر از مردان است و افراد باید نسبت به این تفاوت آگاه باشند.

از شایع‌ترین علائم سکته قلبی در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ـ احساس درد در ناحیه زیر سینه

ـ درد شکمی و احساس سوءهاضمه که اغلب با ناراحتی‌های گوارشی، سنگ مثانه و حملات اضطرابی اشتباه تشخیص داده می‌شود و در واقع زمان طلایی برای نجات بیمار از دست می‌رود.

ـ دشواری در تنفس و تنگی نفس

ـ حالت تهوع و استفراغ

ـ خستگی بدون دلیل

ـ عرق سرد و فراوان

ـ سرگیجه و احساس گیجی در سر

ـ درد در گلو و آرواره

ـ درد منتشره به ناحیه بازو بخصوص بازوی چپ، درد گردن، شکم و استخوان سرشانه

حملات و سکته‌ قلبی در زنان سالمند و مبتلا به دیابت، اغلب بدون علامت بوده و تنها با نشانه‌هایی مانند ضعف، سرگیجه‌های ناگهانی، تپش قلب شدید، کوتاهی نفس، تعریق زیاد، تهوع و استفراغ همراه است. زنان زیر 45 سال 30 درصد بیش از مردان دچار حملات قلبی بدون عارضه درد قفسه سینه می‌شوند و هر چه سن افزایش می‌یابد، این احتمال کاهش می‌یابد./ ضمیمه سیب

ندا اظهری

منابع: bidmc.org / webmd / iuhealth.org