جراحی زیبایی افزایش قد از نظر علمی و قانونی مجاز نیست

شکستن استخوان‌ها برای اندام کشیده

گرچه عمل جراحی افزایش قد ۸۰ سال قدمت دارد، اما در کتاب‌های تخصصی ارتوپدی از آن فقط به عنوان یک روش درمانی یاد شده است نه زیبایی.

کد خبر: ۶۴۱۰۰۶

این عمل برای اصلاح ناهنجاری‌‌های مادرزادی، عوارض ناشی از بعضی شکستگی‌‌ها یا آسیب‌های مفصلی که باعث می‌شوند یک پا کوتاه‌تر از دیگری شود، انجام می‌‌شود.

با این حال، مدتی پیش عمل جراحی افزایش قد به عنوان یک جراحی زیبایی بسیار رایج شد، اما امروز کم‌کم از تعداد آن کاسته شده و حتی دیگر انجامش از نظر علمی و قانونی مجاز نیست. بسیاری از کوتاه‌قدها انجام این جراحی را پایان مشکلشان می‌دانند، اما تصورشان از این جراحی درست نیست، چون عوارض آن را نادیده می‌گیرند.

دکتر سهیل مهدی‌پور، دبیر علمی انجمن جراحی زانو و ارتروسکوپی در گفت‌وگویی به پرسش‌های سیب پاسخ داده است.

چرا انجام عمل جراحی افزایش قد به بهانه زیبایی مجاز نیست؟

این نوع عمل جراحی اگر تنها با هدف زیبایی انجام شود، مجاز نیست چون عوارض زیادی به دنبال دارد و سلامت فرد را با خطر جدی مواجه می‌کند. این موضوع در قانون نظام پزشکی هم تعریف و ذکر شده که افراد سالم نباید این جراحی را انجام دهند.

با این حساب، اگر کسی بخواهد این جراحی را انجام دهد باید حتما مجوز داشته باشد؟

هیچ مجوزی برای جراحی افزایش قد لازم نیست؛ چه برای بیمار و چه برای پزشک. این عمل هم مثل جراحی بینی به صورت آزادانه انجام می‌شود، اما از نظر علمی و قانونی مجاز نیست. در این عمل فقط طول استخوان‌ها افزایش نمی‌یابد؛ بلکه عروق، ماهیچه‌ها و اعصاب آنها نیز باید بلندتر شوند. در این صورت ممکن است مشکلاتی مانند عفونت، آسیب عضله و اعصاب ایجاد شود که گاهی غیرقابل تحمل و جبران‌ناپذیر است. مشکل دقیقا همین جاست؛ اگر هماهنگی عضله و اعصاب با استخوان به‌طور کامل انجام نشود یا جراح کارش را درست انجام ندهد، ممکن است فرد فلج و ویلچرنشین شود.

تصورش هم سخت است که فردی که تا دیروز کاملا سالم و سرحال بوده، ناگهان خود را درگیر مشکلاتی ببیند که شاید تا آخر عمر همراهش باشند. با این حال، این عوارض در افرادی که واقعا نیازمند این عمل هستند، خیلی کمتر دیده می‌شود. به همین دلیل علم پزشکی و قانون این خطرها را نمی‌پذیرند و اجازه انجام آن را نمی‌دهند. اگر هم این جراحی انجام شود یک قصور برای جراح است. اگر برای فرد مشکلی پیش بیاید، پزشک محکوم می‌شود، ولی حکم جنایی ندارد و تنها همان قصور پزشکی محسوب می‌شود.

پس این جراحی دیگر متداول نیست؟

چندی پیش گروهی این جراحی را انجام می‌دادند، اما اکنون مدتی است که خبری از آنها و جراحی‌هایشان نیست. اگر یادتان باشد در سال‌های گذشته رسانه‌ها ماجرای چند نفری را که با انجام جراحی افزایش قد دچار مشکل شده بوند، مطرح کردند اما از آن به بعد دیگر حتی در انجمن‌ها و کنگره‌های مختلف حرفی از جراحی افزایش قد با هدف زیبایی زده نمی‌شود. جراحان ارتوپد از‌‌‌‌ زمانی که عوارض این عمل‌ها مشخص شد با انجام آن به طور جدی
مخالفت‌ کرده‌اند.

چه کسانی تمایل بیشتری به جراحی افزایش قد دارند؟

بیشتر خانم‌ها به انجام این عمل جراحی علاقه دارند. متاسفانه گاهی فرد برای انجام عمل پافشاری می‌کند بدون این‌که بداند عوارض‌ بعدی ممکن است جانش را تهدید کنند. البته در این مواقع پزشک نباید تسلیم خواسته آنها شود.

عوارض این جراحی چیست و آیا میان خانم‌ها و آقایان متفاوت است؟

عوارض این جراحی برای خانم‌ها و آقایان یکسان است. جوش نخوردن استخوان یکی از عوارض شایع آن است؛ البته جوش‌نخوردگی استخوان برای افرادی که پاهایی نامتوازن دارند، مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما برای دیگران یک عارضه خطرناک است. عفونت‌ بد‌ترین عارضه این جراحی است. اعصاب و عروق نیز ممکن است دچار کشیدگی شدید شوند و نتوانند عملکرد مناسبی داشته باشند. در بسیاری موارد، پارگی و کشش شدید ماهیچه‌‌ها و تاندون‌‌ها سبب می‌‌شود جراحی دوباره انجام شود. در انتها نیز بازگشت فرد به شرایط عادی مستلزم فیزیوتراپی و ورزش‌های خاصی است که گاهی بسیار دردناک است. در بعضی موارد نیز خون در شریان‌ها لخته می‌شود. از عوارض دیگر می‌توان به فلج شدن اندام‌ها و از دست دادن امکان حرکت اشاره کرد.

در بعضی از تبلیغات ماهواره‌ای از قرص‌هایی برای افزایش قد یاد می‌شود، آیا چنین ادعایی واقعیت دارد؟

این قرص‌ها کاملا تجاری‌اند و هیچ اثری ندارند چون رشد همه انسان‌ها در سن معینی پایان می‌یابد. صفحه رشد، بعد از گذراندن سن بلوغ در دختر‌ها (پانزده تا شانزده سالگی) و پسر‌ها (هفده تا هجده سالگی) بسته می‌شود و پس از آن به هیچ‌وجه افزایش نمی‌یابد. البته شاید در مواردی تا نوزده و بیست سالگی هم ادامه یابد.

اگر کودکی در سن رشد دچار مشکلات هورمونی شود؛ مانند اختلال و کمبود در غدد رشد، هیپوفیز و تیروئید رشدش دچار اختلال می‌شود. البته با مراجعه به متخصصان غدد می‌توان کمبود هورمونی را اصلاح کرد. البته تا زمانی که صفحه رشد باز است باید مشکل را برطرف کرد تا رشد طولی متوقف نشود. بنابراین ادعای تولیدکنندگان محصولاتی مانند قرص‌ها یا کفش‌های افزایش‌دهنده قد در بزرگسالی درست نیست و تنها یک فریب تبلیغاتی است.

چه عوامل دیگری در افزایش قد تاثیر دارند؟

ژنتیک، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در بلندی یا کوتاهی قد است. با این حساب، اگر برای مثال زن و مرد قد بلندی با هم ازدواج کنند، احتمال این‌که فرزندشان هم قد بلند شود، بسیار زیاد است. عامل دیگر تغذیه و ورزش است. البته ورزش هم می‌تواند مثبت و هم منفی باشد. بعضی از ورزش‌ها به دلیل فشاری که روی بدن وارد می‌کنند، روی کوتاهی یا بلندی قد تاثیر می‌گذارند. برای مثال ژیمناستیک و فوتبال باعث بسته شدن سریع‌تر صفحه رشد می‌شوند؛ بنابراین ممکن است اختلال‌هایی را در سنین رشد ایجاد کنند.

تغذیه نیز در رشد استخوان‌ها موثر است. برای افزایش میانگین قد در منحنی رشد جامعه باید عواملی مانند تغذیه مناسب و ورزش طی دهه‌ها رعایت شود./ ضمیمه سیب

طیبه مقدم‌جو