افزایش روند انتقادها از سیاست‌های اردوغان در ترکیه

پرسش‌ های زیادی درباره آینده این حزب مطرح شده و از هفته گذشته که بولنت آرنیک ، معاون نخست‌ وزیر و سخنگوی دولت در برنامه خبری شبکه دولتی تی.آر.تی. آشکارا از رجب طیب اردوغان گلایه کرد تردیدها درباره آینده حزب عدالت علنی‌تر شده است. آرنیک حتی به طور تلویحی عنوان کرد اگر اردوغان معذرت‌خواهی نکند او احتمالا از دولت کنار خواهد رفت.

مشاجرات بر سر طرح اردوغان درباره ایجاد محدودیت درباره خانه‌های دانشجویی مختلط اجاره‌ای در ترکیه بالا گرفته است.

این موضوع ابتدا توسط روزنامه زمان که وابسته به روحانی پرنفوذ ترکیه و متحد سابق اردوغان فتح‌الله گولن است، مطرح شد.

بسیاری بر این عقیده‌اند که در حال حاضر گولن به دشمن ترسناک اردوغان بدل شده است. البته بولنت آرنیک روز بعد مطالب منتسب به خود را تحریف شده و بی‌اساس خواند.

اردوغان درباره طرح خود گفته است وظیفه حزب عدالت به عنوان حزبی محافظه‌کار و مردم‌سالار اتخاذ چنین تصمیماتی را ایجاب می‌کند.

آرنیک در میتینگ پارلمانی حزب عدالت در 12 نوامبر حضور نداشت. اردوغان در این میتینگ پذیرفت دیدگاه‌های متفاوتی در حزب وجود دارد که می‌تواند برطرف شود.

اعتراضات کنونی علیه تصمیم جدید اردوغان ادامه تظاهرات ضددولتی مردم در ماه ژوئن است. رجزخوانی‌ های اردوغان علیه سقط جنین و فراخواندن زنان به داشتن حداقل سه فرزند نیز جوانان ترک گریزان از سیاست را به تحرک واداشته و آنها را علیه دولت بسیج کرده است.

نوجوانان متمرد و جسور ترکیه، فیلم‌های ویدئویی شخصی شان را در شبکه توییتر منتشر می‌کنند ؛ در حالی که پلیس حمله به آپارتمان‌هایی که دختران و پسران مجرد در آنها با یکدیگر زندگی می‌کنند آغاز کرده است.

آمار بازدیدکنندگان از مقبره آتاتورک در هفتاد و پنجمین سالگرد مرگش در دهم نوامبر به رکورد بیش از یک میلیون نفر رسیده است و نگرانی‌ها درباره آینده جمهوری سکولاری را که وی 90 سال پیش بنیان گذاشت، افزایش داده است.

با آن که هیچ کس جرات ندارد ناخشنودی از اردوغان را ابراز کند، اما بسیاری از هم حزبی‌های وی از شیوه‌های آمرانه و متکبرانه او ملول شده‌اند.

اکنون سوال این است که در صورت استعفای آرنیک این اقدام چه تاثیری بر برنامه اردوغان در تبدیل شدن به اولین رئیس‌جمهور منتخب پس از کنار رفتن عبدالله گل در سال 2014 خواهد گذاشت.

رهبران بخت برگشته مخالف دولت هم که هنوز درسایه حزب عدالت قراردارند بسیار مایلند پاسخ این پرسش را بدانند، اما خوشحالی آنها کمی زودهنگام است.

براساس قوانین حزب عدالت، هر نماینده که سه دوره پی در پی در پارلمان حضور داشته است امکان شرکت مجدد در انتخابات را ندارد.

آرنیک و 70 نماینده مجلس و نیز شخص اردوغان مشمول این قانونند و این امر احتمالا توضیحی بر علت اظهارات بی‌باکانه آرنیک علیه اردوغان می‌تواند باشد.

شکی وجود ندارد که اردوغان درصدد برداشتن یک گام بلند و مایل به تداوم کنترلش بر حزب عدالت است. قانون فعلی مانع اوست و اقداماتش برای افزایش قدرت رئیس‌جمهور نیز تاکنون با شکست مواجه شده است.

به عنوان رئیس‌جمهور، اردوغان می‌تواند امیدوارباشد فهرست کاندیداهای حزب عدالت برای انتخابات پارلمانی 2015 را دیکته کند و این اقدام زمینه‌ای برای تحمیل نظرات و منعطف کردن جانشینش در پست نخست‌وزیری باشد، نوعی کنترل از راه دورحزب و فرمولی که از سوی تورگوت اوزال و سلیمان دمیرل روسای جمهور سابق به کار می‌رفت و البته باعث محو و نابودی احزابشان شد. به نظر می‌رسد حزب عدالت از این موضوع درس نگرفته است.

بسیاری از مردم ترکیه به عبدالله گل که از محبوبیت بین‌المللی خوبی برخوردار بوده و برای شیوه‌ های ملایم‌ترش مورد تحسین همگان است علاقه‌مندند، اما وی فرد مناسبی برای پست نخست‌وزیری و جابه‌جایی با اردوغان نیست.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد عبدالله گل در صورت نامزد شدن دوباره برای پست ریاست جمهوری بر اردوغان غلبه خواهد کرد.

این در واقع به آن معناست که اردوغان شاید مجبور شود برای جلوگیری از چنین اتفاقی دست عبدالله گل را برای تصدی پست نخست‌وزیری باز بگذارد.

نمایش حزب عدالت در انتخابات شهرداری‌های سال 2014 می‌تواند تعیین‌کننده باشد، اما در هر صورت تردیدی وجود ندارد که رجب طیب اردوغان از موفق‌ترین و پرنفوذترین رهبران تاریخ معاصر ترکیه بوده است. با این حال او را باید همچنین یکی از متعصب‌ترین رهبران که باعث دوقطبی شدن جامعه ترکیه شده است نیز به حساب آورد.

منبع: اکونومیست 
مترجم: ایرج جودت