تاکسی‌‌های هوشمند در راه است

من خسته از بگومگو با راننده تاکسی بر سر کرایه‌های سلیقه‌ای، او معتقد به قانونمندبودن کرایه‌های دریافتی.

من و صدها مسافر مانده کنار خیابان چشم‌انتظار رسیدن تاکسی، او به دنبال توجیه فرضیه کمبود تاکسی در روزهای بارانی و...

فضای حاکم بر مصاحبه ما با مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های کشور هنگام طرح برخی پرسش‌ها داشت به چالشی کشیده می‌شد که هر لحظه احتمال می‌دادیم وی را از ادامه این گفت‌وگو منصرف کند، وقتی ما از نرخ‌های بی‌حساب و کتاب رانندگان تاکسی، روزهای بارانی و تاکسی‌های دربستی، بی‌تفاوتی تاکسی‌داران به خط و نشان‌های مسئولان تاکسیرانی، ناامیدی شهروندان از رسیدگی به شکایات‌شان از تخلفات رانندگان تاکسی و... پرسیدیم، اما خوشبختانه این اتفاق نیفتاد. بابک هاشمی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های کشور در تمام مدت گفت‌وگوی دو ساعته‌مان تلاش کرد قانع‌مان کند بسیاری از مشکلات مطرح شده درباره عملکرد رانندگان تاکسی، بیشتر بزرگنمایی است و اگر هم مشکلی باشد بیشتر در پایتخت نمود دارد و نباید آن را به کل کشور تعمیم داد.

هاشمی از برنامه‌ای برای راه‌اندازی سامانه مدیریت هوشمند در تاکسی‌های کشور خبر می‌داد که اگر دولت در اجرایی‌شدن ‌آن کمک کند، قطعا بسیاری از مشکلات فعلی در نحوه خدمات‌رسانی ناوگان تاکسیرانی کشور برطرف خواهد شد.

دعوای مسافر و راننده بر سر کرایه‌ها، مشکل کمبود پول خرد، امکان پرداخت الکترونیکی کرایه، امکان کنترل لحظه‌به لحظه تاکسی‌ها در سطح شهر، شناسایی تاکسی‌های غیرفعال و...

گفت‌وگوی ما با بابک هاشمی مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های کشور پیش‌روی شماست.

خود شما چقدر از تاکسی استفاده می‌کنید؟

استفاده از تاکسی در شهرهای مختلف دربرنامه‌های ماست، وقتی برای بازدیدهای دوره‌ای از نحوه خدمات‌رسانی تاکسیرانی در شهرهای مختلف به صورت محسوس و نامحسوس به خطوط تاکسیرانی سرکشی می‌کنیم، این کار را با ناوگان تاکسیرانی به عنوان خودروی محل خدمت انجام می‌دهیم و طبیعتا تاکسی به نوعی با کار و زندگی ما عجین شده است، اما به هر حال ما هم در مواقع لزوم از خودروی شخصی استفاده می‌کنیم.

اما منظور من استفاده از تاکسی به عنوان یک مسافر برای انجام کارهای روزمره بود؟

بله، هم خودم و هم خانواده از تاکسی استفاده می‌کنیم. ببینید اساسا تاکسی یک وسیله فراگیر است و اکثر مردمی که در شهرها زندگی می‌کنند. در واقع نه تنها شهروندان بلکه حتی مسئولان در رده‌های مختلف، تاکسی‌های فرودگاه، هتل‌ها، سطح شهر و... از خدمات این ناوگان فراگیر استفاده می‌کنند.

تا حالا پیش آمده احساس کنید راننده تاکسی بیشتر از چیزی که باید از شما کرایه گرفته؟ در این شرایط عکس‌العمل‌تان چه بوده؟

ببینید من نمی‌دانم شما می‌خواهید از طرح این پرسش‌ها به کجا برسید، اما در بحث ارائه خدمات، کرایه و کیفیت خدمات تاکسی‌ها مسائلی است که در همه ‌صنف‌ها مطرح است. این‌که من بگویم هیچ راننده تاکسی تخلف نمی‌کند که قطعا ادعای درستی نیست. بهتر است برای دادن جواب پرسش شما وارد بحث اصلی شوم.

احساس می‌کنم از دادن جواب صریح طفره می‌روید. طبیعی است خوانندگان ما بدانند کسی که در عالی‌ترین مقام اتحادیه تاکسیرانی‌های کشور است، خودش چقدر از تاکسی استفاده می‌کند. یا اگر تخلفی را از راننده تاکسی ببیند چطور با او برخورد می‌کند.

در بحث تخلف من دقیقا می‌خواهم بدانم قرار است روی چه چیزی بحث کنیم؟ به هر حال ما مرجعی هستیم که به تمام مشکلات و تخلفاتی که در حوزه تاکسی است، رسیدگی می‌کنیم و شاید من خودم به طور مستقیم با تخلفات راننده تاکسی برخورد نکردم، اما روزانه بارها گزارش‌هایی را که از شهروندان و حتی مسئولان به دستم رسیده دیده و شنیده‌ام و کاملا در جریان این موارد هستم. از طرفی مواردی را که از طرف رانندگان تاکسی یا مدیران تاکسیرانی‌ها نسبت به مجموعه خودشان مطرح می‌شود هم خبر دارم. اما این که خود من به طور مستقیم بخواهم بروم دنبال تخلفات رانندگان تاکسی نیز این طور نبوده است، ولی اگر خودم هم مواردی را در حین استفاده از تاکسی در سطح شهر ببینم حتما در چارچوب قانون برخورد می‌کنم.

گفته‌های شما درست، اما به هر حال موضوع کرایه‌ها ‌به چالش دائمی بین مسافر و راننده تاکسی تبدیل شده. ما می‌بینیم بجز یک بار که نرخ‌ها به طور رسمی افزایش می‌یابد در طول سال به مناسبت‌های مختلف مانند نزدیک عید، ابتدای سال جدید، روزهای بارانی و... رانندگان تاکسی نرخ‌ها را افزایش می‌دهند. به نظر می‌رسد آنها دیگر از مجموعه تاکسیرانی حساب نمی‌برند. چرا موضوع کرایه‌ها به اینجا باید برسد؟

ببینید من فکر می‌کنم باید قضیه را از ابتدا برایتان توضیح دهم اما شما می‌خواهید به یک جواب کلی و صریح برسید در حالی که ما باید پای صحبت‌ هر دو طرف بنشینیم. آن وقت است که می‌بینیم گاهی هر دو گروه مسافر و راننده تاکسی از این وضع ناراضی هستند. ما بیش از 330 هزار دستگاه تاکسی در شهر‌های کشور داریم با حدود 400 هزار راننده تاکسی. این اختلاف رقم هم به این دلیل است که بعضی از اینها تاکسیران هستند، اما تاکسی‌دار نیستند، این 400 هزار راننده تاکسی در کشور در واقع بار حمل و نقل عمومی را به دوش می‌کشند. ما اگر شاخص‌ها را در حوزه حمل و نقل عمومی و سهم وسایل نقلیه عمومی را در حمل‌ونقل شهری بررسی کنیم؛ سهم تاکسی‌ها زیر 10 درصد است؛ یعنی در خوشبینانه‌ترین حالت 7 درصد در شهرهای مهم و بزرگ دنیاست، اما در کشور ما این وسیله نقش حمل و نقل همگانی را ایفا می‌کند، تاکید می‌کنم حمل و نقل عمومی نه، بلکه حمل و نقل همگانی. در واقع اکثریت شهر‌های ما تاکسی‌محور هستند تا این که از حمل و نقل انبوه‌بر مثل اتوبوس، مترو و مینی‌بوس استفاده شود. دولت‌ها یارانه‌ای را برای حمل و نقل همگانی پرداخت می‌کنند. حال ما می‌آییم برای ارائه خدمات بهتر به شهروندان با خودرویی که کارکرد آن همگانی است و در دنیا به عنوان خودروی لوکس معرفی شده و کارکرد متفاوتی دارد، می‌خواهیم هر دو کارکرد را از تاکسی بگیریم. شما از یک طرف می‌بینند 40 تاکسی در یک لاین ایستاده‌اند یا تاکسی‌های گردشی که در شهر می‌چرخند تا مسافر گیرشان بیاید. (حالا من وارد بحث‌های دیگر نمی‌شوم در بحث سوخت و مواردی که باعث افزایش هزینه‌های راننده می‌شود.) مشکل اینجاست که کیلومتر هزینه با کیلومتر درآمد راننده همخوانی ندارد. حالا می‌خواهم از اینجا به موضوع کرایه‌ها برسم. این که می‌گویید در طول سال چندبار نرخ‌ها تغییر می‌کند به خاطر اعلام رسمی و تعیین نرخ‌ها در شوراها و فرمانداری است. این اختلاف‌هایی هم که بین شورا و فرمانداری پیش می‌آید دامن رانندگان تاکسی را می‌گیرد، بلاتکلیفی در نرخ‌ها روی درآمد راننده‌ها تاثیر می‌گذارد.

اما همان‌طور که قبلا گفتم نرخ‌ها به طور رسمی یک بار افزایش می‌یابد، ولی این رانندگان هستند که در طول سال بارها به بهانه مختلف نرخ‌ها را اضافه می‌کنند، نکته دیگر این که امسال نرخ کرایه‌ها 30 درصد افزایش داشت. آیا شما معتقدید باید این رقم بیش از اینها افزایش پیدا می‌کرد تا هزینه‌های رانندگان را جبران کند؟ پس تکلیف حقوق مسافران این وسط چه می‌شود؟

این 30 درصد فقط برای تهران است. ما در شهرهای دیگر رقم افزایش را کمتر یا بیشتر داشتیم. اگر قرار است روی تهران بحث کنیم پس بهتر است شهرهای دیگر را وارد این مقوله نکنیم. توجه کنید نرخ‌ها براساس پیشنهاد مسئولان تاکسیرانی در شهرها و ارسال برای تصمیم‌گیری در شورای شهر و پس از آن تصویب نهایی در فرمانداری‌ها تعیین می‌شود که در هر شهر با توجه به جمعیت، تعداد مسافران، حجم ترافیک و... تعیین می‌شود.

پس مبنای تعیین نرخ‌ها این موارد است، من دقیقا در ذهنم نیست، اما ما شهری را داشتیم که طی دو سال گذشته هیچ افزایش نرخی نداشتیم.

فکر نمی‌کنید اگر پروژه تاکسیمتر نیمه‌کاره رها نمی‌شد حالا موضوع نرخ‌ها این طور به صورت یک چالش بین مسافران و رانندگان تاکسی خودنمایی نمی‌کرد؟

ما مطالعاتی انجام دادیم تحت عنوان سامانه مدیریت هوشمند برای ناوگان تاکسیرانی کشور که دو سال روی آن زحمت کشیدیم و آماده شده، اما اجرای آن هزینه‌بر است. این سامانه شامل تاکسیمتر، GPS (موقعیت‌یاب جغرافیایی)‌، پرداخت الکترونیک با نصب دستگاه داخل تاکسی‌ها، دادن پرینت مسافت و کرایه محاسبه شده به مسافر و موارد دیگر است که نصب این سامانه در مجموع هم به نفع راننده و هم مسافر خواهد بود.

نصب این سامانه روی هر تاکسی 1.5 میلیون تومان هزینه می‌برد و این در حالی است که کمترین بودجه تخصیصی در شهرداری‌ها به ناوگان تاکسیرانی تعلق می‌گیرد. اساسا تاکسیرانی‌ها حالت خودگردان دارند. همین که هزینه‌های مدیریت و نظارت‌شان پرداخت شود، هنر کرده‌اند. ما پیشنهاد کردیم اگر این سامانه نصب شود هم برای راننده تاکسی، هم مسافر و هم مسئولان مفید خواهد بود. هم‌اکنون سیستم بازرسی ما به صورت سنتی است و بازرسان در سطح شهر نظارت می‌کنند، راننده تاکسی هم هر خدماتی که بخواهد از سازمان دریافت کند باید از کارش بزند و ساعت‌ها وقت بگذارد بیاید تاکسیرانی و از آن طرف مسافر روی زمین بماند، در حالی که اگر این سیستم نصب شود وضع خیلی تغییر خواهد کرد.

این موضوع روی کرایه‌ها چه تاثیری خواهد داشت؟

کرایه‌ها با کارت اعتباری و دستگاه شتاب بانکی پرداخت خواهد شد و مشکل پول خرد برطرف می‌شود. هم راننده و هم مسافر تکلیف خود را می‌دانند. آن تنش‌هایی که همیشه بین مسافر و راننده برای برگرداندن بقیه پول مسافر وجود دارد دیگر پیش نخواهد آمد.

این سامانه به نفع مدیران تاکسیرانی هم خواهد بود. وقتی اطلاعات کامل باشد طبیعی است تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های بهتری هم می‌توان انجام داد، رانندگان فعال از غیرفعال شناسایی می‌شوند، رانندگان متخلف شناسایی می‌شوند و به این ترتیب دیگر تخلف‌های برخی رانندگان به پای همه رانندگان زحمتکش تاکسی نوشته نمی‌شود.

اشاره کردید نصب این سامانه 1.5 میلیون تومان هزینه دارد، خب طبیعی است راننده تاکسی نمی‌تواند این مبلغ را پرداخت کند، دولت هم که کمکی نمی‌کند و بودجه شما هم اجازه پرداخت آن را نمی‌دهد، پس با این شرایط تا وقتی این سامانه نصب نشود ما همچنان باید شاهد نابسامانی در شرایط نرخ‌ها و تنش بین مسافر و راننده باشیم؟

پیشنهاد ما این بوده که دولت این هزینه را تامین کند، البته ما مصوبه اجرا را داریم، اما مصوبه برای تامین اعتبار آن را نداریم. ما که نمی‌توانیم به رانندگان تاکسی این هزینه را تحمیل کنیم، با این حال نصب این سامانه دو راه‌حل دارد؛ یا باید بودجه دولتی تامین شود یا یک بخش هزینه را دولت و یک بخش را شهرداری بدهد. به هر حال، شبکه تاکسیرانی وسیع است و نظارت بر آن باید از شیوه‌های سنتی کنار گذاشته شود و ما برویم به سمت روش‌های نوینی که این هم مستلزم سرمایه‌گذاری روی روش‌های جدید و به روز است.

متوسط درآمد یک راننده تاکسی چقدر است؟

بستگی به شهر دارد؛ یک وقت می‌بینید راننده تاکسی 20‌هزار تومان روزی درآمد دارد، اما هزینه‌هایش روزی به ده هزار تومان هم نمی‌رسد. از طرفی گاهی می‌بینید در شهری مثل تهران راننده‌ای روزی 30 هزار تومان درآمد دارد، اما هزینه‌هایش بالای 40 هزار تومان است. از طرفی به نوع خودرو هم بستگی دارد. در برخی خطوط تاکسیرانی چند نوع خودرو با هم فعالیت می‌کنند، یک راننده تاکسی پیکان قدیمی دارد و دیگری سمند. اینها ممکن است درآمدهایشان یکسان باشد، اما آیا هزینه‌هایشان هم یکسان است؟ چیزی که مدنظر خود ماست، این که ما توقع داریم کمک‌های دولتی افزایش پیدا کند. شهرداری‌ها هم در سطح شهرها تعاونی‌هایی را ایجاد کنند که بتوانند خدمات ویژه بدهند به رانندگان تاکسی و تا وقتی این اتفاق نیفتد باید گفت یک راننده تاکسی فقط می‌تواند به زور هزینه زندگی‌اش را بچرخاند.

ضرورت کمک و حمایت دولت و شهرداری‌ها از رانندگان تاکسی، قبول اما به نظر شما این شرایط هم‌اکنون فضایی را به وجود نیاورده که انگار مسافران باید تاوان کوتاهی دولت و شهرداری‌ها در حمایت از رانندگان تاکسی را پس بدهند؟

البته مردم هم درخواست بحقی دارند، اما این پولی هم که رانندگان از مردم می‌گیرند حتی پاسخگوی هزینه‌هایشان نیست، شما می‌بینید گاهی وقت‌ها یک تاکسی شاید یک ماه در تعمیرگاه متوقف باشد. تاکسی‌های فرسوده ما اکثرشان حتی نمی‌توانند هشت ساعت هم کار کنند، اما متاسفانه برداشت مردم این است که راننده چون پول بیشتری از مردم می‌گیرد، پس مشکلی هم ندارد، اما شما بگویید اگر گرفتن این مبالغ گره مشکلات رانندگان تاکسی را باز می‌کرد چرا حالا وضع رانندگان تاکسی باز هم خوب نیست؟

این سوال را ما باید از شما بپرسیم!

شما می‌گویید تاوان این وضع را مردم می‌دهند، اما من می‌گویم تاوانی در کار نیست. اگر قرار بود هزینه‌های رانندگان تاکسی از طریق نرخ کرایه‌ها تامین شود که دیگر مشکلی در کار نبود، اگر یک راننده تاکسی به این راحتی‌ها می‌توانست تاکسی فرسوده‌اش را نوسازی کند، اقساط وامش را بپردازد، کرایه خانه‌ا‌ش را بدهد و... بله آن وقت می‌توانستیم بگوییم تاوان آن را مردم می‌دهند.

الان تصمیمی که درباره نرخ‌ها گرفته می‌شود حاکمیتی است و شوراها تصمیم می‌گیرند، شوراها هم شورای رانندگان تاکسی نیست و شورای همه شهر است.

اما الان شرایط به گونه‌ای است که انگار رانندگان تاکسی هیچ وقت از شرایط موجود راضی نیستند و به همین دلیل است که برای نرخ‌های مصوب تره هم خرد نمی‌کنند!

وقتی نرخ کرایه‌ها در شورا و فرمانداری تصویب می‌شود، حرف آخر است و با متخلفان برخورد می‌شود و این طور نیست که وقتی لبنیات گران شد نرخ کرایه‌ها هم سرخود بالا برود.

اما منظور ما بیشتر تاکسی‌های گردشی است تا خطی‌.

گردشی‌ها هم همین طور، مکانیزمی که تعریف شده اگر تاکسیمتر است باید بر مبنای آن باشد، اگر خطی است که نرخ‌ها مصوب شده‌ است. برای برخورد با متخلفان هم ما هیات انضباطی داریم. اصلا این طور نیست که یک راننده بیاید و بصراحت بگوید چون همه چیز گران شده ما هم باید نرخ‌ها را بالا ببریم، شاید در قالب گفت‌وگوی خودمانی که در تاکسی با مسافران مطرح می‌شود، آن راننده تاکسی هم مثل هر شهروندی نظرش را بگوید، اما این که بیاید و سرخود نرخ را بالا ببرد چنین حقی ندارد، چون تعیین نرخ‌ها در جایگاه سازمان‌های تاکسیرانی است.

آیا آماری از تعداد تخلفاتی که از رانندگان تاکسی گزارش شده و مورد رسیدگی قرار گرفته در اختیار دارید؟ بیشتر این تخلفات شامل چه مواردی بوده است؟

بیشترین تخلفات گزارش شده شامل فعالیت نکردن تاکسی در خط و مسیر تعیین شده، گرفتن کرایه بیش از نرخ مصوب، تمدید نکردن پروانه کار و فعال نبودن تاکسی است که در سال 91 ما 48 هزار مورد تخلف در سطح کشور ثبت کردیم.

برآورد آماری از تاکسی‌های غیرفعال دارید؟ مسئولان ستاد حمل و نقل و سوخت کشور از وجود 30 هزار تاکسی غیرفعال که فقط از کارت سوخت‌شان استفاده می‌کنند، اما مشارکتی در جابه‌جایی مسافر ندارند خبر داده‌اند. شما این آمار را قبول دارید؟

نمی‌توانم برآورد آماری دقیقی ارائه دهم، چون هنوز آمار شش ماهه اول امسال جمع‌آوری نشده است. اما آنچه مسلم است این است تعداد این تاکسی‌ها نمی‌تواند زیاد باشد. البته این تعداد در گذشته بیشتر بود، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد آمار تخلفات رانندگان تاکسی در دو سال گذشته نسبت به سال‌های قبل به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده که این موضوع نشان‌دهنده این است که مدیریت و نظارت تاکسیرانی‌ها به عملکرد رانندگان تاکسی در سطح شهرها افزایش پیدا کرده است، اما به هر حال متاسفانه هنوز تاکسی‌های غیرفعال وجود دارد. درباره وجود 30 هزار تاکسی غیرفعال در کشور هم نمی‌دانم دقیقا منظور مسئولان ستاد حمل و نقل و سوخت کشور از تاکسی غیرفعال چیست؟ اما این آمار را هم قبول ندارم. ما اکنون تاکسی‌هایی هم داریم که نمی‌توانند خدمات‌رسانی درستی داشته باشند؛ مانند تاکسی‌های فرسوده که نیاز به نوسازی دارند. این تعداد حدود 50 هزار دستگاه در کشور است که عمرشان را کرده‌اند و به دلیل فرسودگی یا متوقف هستند یا در تمام طول ساعاتی که باید خدمات‌رسانی کنند به دلیل نقص فنی توانایی خدمات‌دهی بهینه را ندارند.

به هر حال شما باید رقمی از تاکسی‌های غیرفعال در اختیار داشته باشید.

خیر، بنده الان نمی‌توانم رقم دقیقی اعلام کنم چون باید آخرین آمارگیری‌ها را انجام بدهیم و جمع‌بندی آن را در اختیار شما بگذاریم.

رانندگان تاکسی دوشغله هم داریم، افرادی که فقط ساعاتی از روز مسافر جابه‌جا می‌کنند و ممکن است بقیه روز را در شغل دیگری مشغول به کار باشند. چطور این رانندگان را شناسایی و با آنها برخورد می‌کنید؟

قطعا این هم نمونه‌ای از تخلف است، هر چند بنده با صراحت تاکید می‌کنم راننده تاکسی دوشغله در ناوگان تاکسیرانی نداریم، چون در قانون سازمان تاکسیرانی یکی از ملاک‌های صدور پروانه فعالیت برای یک راننده تاکسی، مشغول نبودن به کار دیگری جز رانندگی تاکسی است.

تکلیف طرح ساماندهی مسافربرهای شخصی چه شد؟ گویا این طرح نیمه‌کاره رها شده است.

ما دیگر طرحی با عنوان ساماندهی مسافربرهای شخصی نداریم، این طرح اجرا و تمام شد. هر کس خودروی مسافربر شخصی داشت در مهلت تعیین شده مراجعه کرد به تاکسیرانی و پس از طی مراحل تائید صلاحیت پروانه فعالیت در تاکسیرانی گرفت. این طرح به طور کامل اجرا و حدود صد هزار تاکسی به ناوگان تاکسیرانی کشور اضافه شد.

اگر این طرح کاملا اجرا شده، چرا هم‌اکنون باز هم می‌بینیم که مسافربرهای شخصی در سطح شهر فعالیت می‌کنند؟ گویا قرار بود پلیس بعد از طرح ساماندهی با مسافربرهای بدون مجوز برخورد قانونی کند؟

این را باید از مسئولان پلیس بپرسید. بله ما هم می‌دانیم طبق قانون و براساس همان مصوبه طرح ساماندهی مسافربرهای شخصی قرار بود پس از اتمام طرح ساماندهی با خودروهای مسافربر شخصی برخورد شود و این موضوع، هم گلایه ما، هم رانندگان تاکسی و هم سازمان‌های تاکسیرانی از مسئولان پلیس است که چرا به وظیفه خود در این زمینه عمل نمی‌کنند. البته ما در سطح شهرها این موضوع را از مسئولان پلیس پیگیری کرده‌ایم،‌ اما تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم. شما بپرسید شاید جواب قانع‌کننده‌ای بگیرید.

مسافران تاکسی‌ها روزهای سختی در پیش دارند؛ حکایت روزهای برفی و بارانی، تاکسی‌های دربستی و کمبود تاکسی‌ها. به نظر شما چرا در این روزها حضور تاکسی‌ها در شهر کیمیا می‌شود؟

ما درباره موضوع تاکسی‌های دربستی و روزهای بارانی حرف‌های بسیاری داریم. تا حالا شنیده‌اید که بگویند در روزهای بارانی اتوبوس در شهر نایاب می‌شود، اما معلوم نیست چرا این گفته را درباره تاکسی‌ها به کار می‌برند؟ نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که در روزهای بارانی قطعا ترافیک، امری اجتناب‌ناپذیر است. در این شرایط میزان مسافت طی شده از سوی تاکسی‌ها به طور چشمگیری کاهش می‌یابد به این معنی که در روزهای بارانی یک راننده تاکسی ممکن است به دلیل ترافیک مسیر مبدأ تا مقصد را در فاصله زمانی حدود سه ساعت طی کند در حالی که همین مسیر در شرایط عادی ممکن است در کمتر از یک ساعت طی شود. در این شرایط است که مسافران احساس می‌کنند تاکسی در شهر کم شده است. درواقع مسیری را که یک راننده تاکسی در شرایط عادی یک فاصله زمانی مشخص چند بار می‌توانسته مسافر جابه‌جا کند، در یک روز بارانی گاه به دو بار هم نمی‌رسد. به هر حال در این شرایط مجموعه تاکسیرانی در تمام ایام سال بر عملکرد رانندگان تاکسی در سطح شهر نظارت دقیق دارد و من این را قبول ندارم که تاکسی‌ها در روزهای بارانی کار نمی‌کنند.

اما چیزی که مردم در سطح شهر و روزهای بارانی می‌بینند تا حدی خلاف این گفته شماست. رانندگان تاکسی ترجیح می‌دهند مسافر دربستی سوار کنند، چون در ترافیک روزهای بارانی برایشان بیشتر به صرفه است. امیدوارم نگویید صف طولانی مسافران در روزهای بارانی و بی‌اعتنایی رانندگان تاکسی به آنها را ندیده‌اید؟

بله، من هم تجمع مسافران را در کنار خیابان دیده‌ام، اما خوب می‌دانید این مشکل بیشتر در روزهای بارانی پیش می‌آید و در شرایط عادی کسی در فکر تاکسی‌های دربستی نیست. نکته مهمی که از نظر مسافران پنهان مانده این است که آنها تاکسی را در خیابان می‌بینند که خالی حرکت می‌کند، آن تاکسی ممکن است کاربری بی‌سیمی داشته باشد و مسافرانش باید از طریق بی‌سیم به راننده اعلام شود، از طرفی مسافرانی که کنار خیابان ایستاده‌اند بغل‌نویسی تاکسی را نگاه نمی‌کنند، فقط تاکسی خالی را می‌بینند در حالی که آن تاکسی شاید در حال رفتن به خط محل خدمت است، یا ممکن است در آن ساعت باید به عنوان سرویس مدرسه کار کند و... در این شرایط وقتی چند تاکسی خالی رد می‌شود هنگامی که انبوه مسافران ایستاده‌اند کنار خیابان، یک ذهنیت منفی نسبت به راننده تاکسی ایجاد می‌شود که آن راننده خالی می‌رود و مسافر سوار نمی‌کند.

اشاره کردید شهروندان می‌توانند تخلفات رانندگان تاکسی را گزارش دهند. اما چطور می‌توانند از نتیجه شکایات خود مطلع شوند؟ چون یکی از دلایل بی‌اعتمادی شهروندان این است که نتیجه شکایتشان به آنها اطلاع داده نمی‌شود.

در این زمینه یک مشکل اساسی وجود دارد. خیلی از شهروندانی که شکایت می‌کنند، خودشان به دلایل مختلف پیگیر شکایتشان نمی‌شوند، به طور مثال حتی شماره تلفنی نمی‌گذارند که ما نتیجه کار را به آنها گزارش دهیم یا وقتی لازم است هم راننده و هم مسافری که از وی شکایت کرده، در هیات انضباطی حاضر شوند تا به شکایت مطرح شده رسیدگی شود، فرد شاکی حاضر به مراجعه نمی‌شود. با وجود این ما تاکید می‌کنیم شکایت هیچ شهروندی روی میز نمی‌ماند و قطعا راننده متخلف به سازمان تاکسیرانی احضار و از او توضیح خواسته می‌شود، اما متاسفانه آمارهای ما نشان می‌دهد اکثریت شهروندانی که شکایت می‌کنند پیگیر شکایتشان نمی‌شوند و ما هم به دلیل نداشتن شماره تلفن از آنها نمی‌توانیم موضوع را بیشتر پیگیری کرده و از نتیجه باخبرشان کنیم.

شاید طولانی بودن روند رسیدگی به شکایات، شهروندان را از پیگیری شکایتشان منصرف می‌کند؟

خیر، اصلا روند طولانی در کار نیست. هیات انضباطی در اکثر شهرها به طور هفتگی به شکایات مطرح شده رسیدگی می‌کنند. در برخی موارد ممکن است این روند کمی طولانی شود، مثلا ممکن است شهروندی با راننده‌ای به مشکل برخورد کند که تا آن راننده را شناسایی و وی را احضار کنیم زمان ببرد، اما اصل قضیه این است که با سرعت زیادی به شکایات مطرح‌شده رسیدگی می‌شود.

ناوگان تاکسیرانی کشور هم‌اکنون کلکسیونی از انواع خودروها در رنگ‌های مختلف است؛ خودروهایی که خیلی از آنها استانداردهای یک تاکسی را ندارند. چرا در این سال‌ها برای طراحی خودروی مناسب تاکسی اقدامی نشده است؟

ما از هیچ‌کدام از خودروهایی که به عنوان تاکسی در اختیارمان قرار داده شده راضی نیستیم، چون معتقدیم یک خودرو که قرار است به عنوان تاکسی فعالیت کند باید کاربری‌های یک تاکسی را هم داشته باشد. ما باید خط تولید تاکسی در کشور داشته باشیم که متناسب با نیازمندی تاکسیرانی‌ها باشد. اما هم‌اکنون تاکسی‌های ما هیچ تفاوتی با خودروی شخصی ندارند. یک تاکسی که قرار است از صبح تا شب در کف خیابان مسافر جابه‌جا کند باید شرایط ویژه‌ای داشته باشد به طور مثال همین تابلوهای سقفی تاکسی‌ها، متاسفانه در حال حاضر روی هیچ‌کدام از خودروهایی که به عنوان تاکسی به ما تحویل داده می‌شود جایی برای نصب این تابلوها نیست. این فقط یک نمونه کوچک از مشکلات این خودروهاست. زاویه در اکثر این خودروها مناسب نیست. تاکسی‌هایی که روزانه صدها مسافر را سوار و پیاده می‌کند باید ویژگی‌هایی داشته باشد که به راحتی مسافر در طول سفر بینجامد؛ مانند نحوه قرار گرفتن صندلی‌ها و همچنین این خودروها برای راننده هم از لحاظ هزینه به صرفه باشد که این هزینه شامل تعمیرات و خدمات پس از فروش می‌شود و متاسفانه هیچ‌کدام از خودروهای فعلی این ویژگی‌ها را ندارد.

البته ما پیشنهادهایی به دفتر حمل و نقل وزارت کشور برای تعریف خودروی استاندارد تاکسی داده‌ایم. اما به هر حال این خودروسازها هستند که باید فکری در این زمینه بکنند. آنها هم که متاسفانه همین خودروهای فعلی را هم به عنوان تاکسی در اختیارمان قرار نمی‌دهند، چه برسد به این‌که خودروی جدیدی به عنوان تاکسی طراحی کنند.

در واردات هم که با مشکلات جدی مواجه هستیم. تعرفه سنگینی که برای واردات خودرو وجود دارد دست ما را برای وارد‌کردن تاکسی استاندارد از خارج کشور بسته است. به اعتقاد من، اگر امتیازاتی برای واردات تاکسی در نظر گرفته شود، می‌‌تواند رقابت سازنده‌ای بین خودروساز داخلی و خارجی ایجاد کند و اینجاست که اگر خودروسازی بیاید و خط تولید تاکسی استاندارد را راه‌اندازی و استانداردهای لازم برای تاکسی را رعایت کند، قطعا ما می‌توانیم به هدفمان که اصلاح خودروهای موجود در ناوگان تاکسیرانی است، برسیم.

شنیده‌ایم مالکان تاکسی‌های فرسوده‌ای که در طرح نوسازی شرکت کرده‌اند بیش از دو سال است برای دریافت تاکسی نو خود در نوبت مانده‌اند. مشکل از کجاست؟

در حال حاضر بیش از 19 ماه است که هیچ تاکسی نویی در قالب طرح نوسازی در کشور توزیع نشده و هیچ تاکسی فرسوده‌ای نیز جمع‌آوری نشده است، ضمن آن که ما از آن طرف هم مشکل داریم. رانندگان تاکسی‌های فرسوده بسختی می‌توانند معاینه فنی بگیرند. آنها بلاتکلیف مانده‌اند؛ نه می‌توانند تاکسی خود را نگه دارند، چون به دلیل مشکلات فنی و فرسودگی نمی‌توانند با آن کار کنند و نه می‌توانند در طرح نوسازی شرکت کنند، چون اگر بخواهند تاکسی‌شان را اسقاط کنند معلوم نیست چه زمانی به آنها تاکسی نو داده شود.

خوشبختانه چند روز پیش مصوبه‌ای از سوی دولت به دستمان رسید که براساس آن قرار است تسهیلات ویژه‌ای که در قالب کمک‌های بلاعوض برای اسقاط خودرو در اختیار رانندگان تاکسی قرار گیرد از دو تا سه میلیون تومان به پنج میلیون تومان افزایش پیدا کند.

البته به نظر من این به‌تنهایی کافی نیست و باید وضع تسهیلات بانکی برای خرید خودروی نو هم مشخص شود و کار به مرحله اجرا برسد تا ما هم بتوانیم کار نوسازی ناوگان را شروع کنیم.

هم‌اکنون چه تعداد تاکسی در طرح نوسازی شرکت کرده‌ است؟

در حال حاضر بیش از 50 هزار راننده تاکسی در طرح نوسازی شرکت کرده‌اند. البته توجه کنید این تاکسی‌ها از رانندگان تاکسی گرفته نشده، اما چون اینقدر فرسوده و مستهلک هستند که رانندگان نمی‌توانند با آن کار کنند، در واقع منبع تامین درآمدشان را از دست داده‌اند. تاکسی‌شان یک گوشه افتاده یا دائم در تعمیرگاه است و به این ترتیب نمی‌توانند روی آن کار کنند.

حرف آخر خودروسازها چیست؟

ما الان 19 ماه است بلاتکلیف مانده‌ایم و خودروسازها هیچ پاسخ درستی به ما نمی‌دهند. در حال حاضر بیش از یک‌سال است موضوع استفاده از خودروی ال 90 به عنوان تاکسی را مطرح کرده‌ایم، اما خودروسازها در این زمینه هم حاضر به واگذاری این خودرو نشده‌اند. البته ما یک مشکل دیگر هم داریم، بعضی از خودروها مانند پراید را دیگر پلیس حاضر نیست به عنوان تاکسی شماره‌گذاری کند که ما هم دلیل آن را نمی‌دانیم. در هر حال ما خودرویی نیاز داریم که سیاستگذاران و دیگر عوامل اجرایی که در این زمینه دخیل هستند از پلیس گرفته تا خودروسازان و ستاد حمل و نقل و سوخت کشور با آن مشکلی نداشته باشند و کار ما را هم در ناوگان تاکسیرانی راه بیندازند.

درست است که شما می‌گویید خودروساز هرچه بدهند قبول می‌کنید، اما حتما شما هم روی برخی از خودروها برای استفاده از ناوگان تاکسیرانی پیشنهادهایی داشته‌اید؟

مشکل اینجاست که خودرویی برای واگذاری وجود ندارد. ما سمند و پژو را خواستیم که ندادند، خودروی تیبا را پیشنهاد دادیم که هنوز پلیس درباره شماره‌گذاری آن به ما جواب نداده، ال 90 را پیگیری کردیم که به نتیجه نرسیده است، دنبال خودروی مگان برای استفاده به عنوان تاکسی فرودگاه بودیم که هنوز جوابی نگرفته‌ایم.

اگر می‌خواهید راننده تاکسی شوید

برای این‌که یک راننده تاکسی شوید، فقط داشتن تاکسی کافی نیست. شما قرار است راننده وسیله نقلیه عمومی شوید که روزانه صدها نفر با اطمینان به شما جان، مال و ناموس‌شان را به دست‌تان بسپارند تا آنها را در صحت و سلامت به مقصد برسانید.

راننده تاکسی‌شدن شرایطی دارد که اگر کسی بتواند هفت‌خوان آن را پشت‌سر بگذارد، می‌تواند پروانه تاکسیرانی را از سازمان تاکسیرانی شهری که در آن زندگی می‌کند، دریافت کند.

ـ داشتن حداقل 23 سال سن و حداکثر 50 سال.

ـ داشتن حداقل گواهی پایان دوره ابتدایی یا گواهی نهضت سوادآموزی معادل آن برای افرادی که کمتر از 50 سال دارند و سواد خواندن و نوشتن برای افرادی که دارای بیش از 50 سال سن هستند.

ـ داشتن برگه پایان خدمت یا معافیت از خدمت وظیفه عمومی.

ـ‌ دارا بودن گواهینامه معتبر رانندگی که حداقل یک‌سال از تاریخ دریافت آن گذشته باشد.

ـ داشتن تاهل.

ـ تابعیت جمهوری اسلامی ایران.

ـ داوطلبان در صورت قبولی در امتحانات آزمون شهرشناسی باید از لحاظ شرایط اخلاقی نیز بررسی شوند.

ـ ارائه گواهی عدم سوء پیشینه.

ـ‌ ارائه گواهی صحت بدنی و فکری و عدم اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی.

ـ الزام به رعایت شئونات اسلامی،‌ نداشتن شغل دیگر و نداشتن فساد اخلاقی.

ـ‌ کارنامه صادره از سوی راهنمایی و رانندگی تا اتمام مهلت اعتبار مندرج در آن دارای اعتبار است.

ـ‌ رانندگان تاکسی باید تا قبل از پایان اعتبار نسبت به تعویض کارنامه و دریافت پروانه تاکسیرانی اقدام کنند.

پوران محمدی / گروه جامعه