جان کری، وزیر خارجه آمریکا در یک اقدام دیپلماتیک اعلام نمود: آمریکا مدافع دموکراسی و حقوق بشر بوده و به نظام سوریه اجازه نخواهد داد از سلاح شیمیایی بر ضد مردم این کشور استفاده کند. وی افزود: سکوت در این زمینه به دیگر کشورها نیز اجازه خواهد داد تا از سلاح شیمیایی بدون هیچ هراس و محاسبهای استفاده کنند و اگر این موضوع مسکوت بماند، ابهت آمریکا در جهان شکسته خواهد شد.
جان کری با استفاده از شیوههای تبلیغی در سخنانش تصریح کرد: اگر استفاده از سلاح شیمیایی مورد بیتوجهی قرار گیرد، این سلاح به دست عناصر گروهک القاعده خواهد افتاد و در این صورت همه کشورهای جهان از جمله آمریکا در معرض تهدید قرار خواهد گرفت.
باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا نیز در سخنرانی خود در تاریخ بیست و هشتم آگوست سال جاری میلادی اظهار کرد: اقدام نظامی پیامی برای دولت سوریه به همراه خواهد داشت مبنی بر این که پیامدهای به کارگیری از سلاح شیمیایی عواقب وخیمی دارد. وی در همان سخنرانی از کنگره آمریکا خواست موافقت خود را با حمله نظامی محدود به سوریه اعلام نماید.
دو روز بعد، وزارت خارجه آمریکا صحنههایی از یک گزارش اطلاعاتی را پخش کرد و مدعی شد نظام سوریه مسئولیت حمله شیمیایی در غوطه شرقی را برعهده دارد.
در این گزارش که بر پایه دادههای اطلاعاتی تنظیم شده بود، نظام سوریه (نه به طور قطعی بلکه در سطح ارزیابی) به استفاده از سلاح شیمیایی متهم شده بود.
در پاسخ به این جنگ روانی ورسانهای گسترده، تلویزیون روسیه سخنانی از ولادیمیر پوتین رئیسجمهور این کشور پخش کرد که طی آن پوتین با مردود دانستن ادعای آمریکا چنین گفت: حمله شیمیایی که در نزدیکی دمشق صورت پذیرفت، از سوی گروههای مسلح و مرتبط با القاعده برنامهریزی واجرا شده است.
پوتین حتی وزیر خارجه آمریکا را به ارائه اطلاعات نادرست و دروغگویی متهم کرد و افزود: او (جان کری) دروغ میگوید. من بحثهایی را که در کنگره آمریکا میان نمایندگان و وزیر خارجه این کشور رد و بدل شد دنبال کردم.
وقتی یکی از اعضای کنگره از جان کری درباره وجود عناصر القاعده در سوریه پرسید، وی پاسخ داد: القاعده در سوریه وجود ندارد. این در حالی است که گروهک القاعده مهمترین گروه مخالف دولت سوریه بوده و حضوری فعال در این کشور دارد وآنان این حقیقت را بخوبی میدانند.
پوتین گفت: آنچه مرا بهت زده میکند این است که جان کری دروغ میگوید و میداند که دروغ میگوید و این امر مرا ناراحت میکند.
از سوی دیگر، ولید المعلم وزیر خارجه سوریه به انتقاد از سیاستهای کاخ سفید پرداخت و گفت: ما سوال میکنیم رئیسجمهور آمریکا چگونه این اقدام را به نفع کسانی که مرکز تجارت جهانی در نیویورک را منفجر کردند، توجیه میکند؟ میپرسیم مگر آمریکا نمیداند عناصر القاعده در افغانستان دست به چه اقداماتی زدهاند و هنوز هم در آن کشور فعال هستند؟ آیا آمریکا میخواهد سوریه را به پایگاهی برای القاعده تبدیل کند؟
در این میان، موضع کشورهای عربی در قبال بحران سوریه پیرو سیاستهای عربستان سعودی بود و ترکیه نیز خود را با سیاست آمریکا در خاورمیانه هماهنگ میکرد. تنها عراق بود که موضعی متفاوت اتخاذ کرد و از تائید هرگونه اقدام نظامی به خاک سوریه خودداری کرده و درعوض برگفتوگو میان دولت و مخالفان تاکید کرد. عراق حتی یک پیشنهاد 9 مادهای برای حل بحران سوریه ارائه داد که به شرح ذیل است:
آتشبس فوری در داخل سوریه، توقف ارسال هرگونه سلاح به طرفهای درگیر، خروج نیروهای تندرو خارجی از خاک سوریه، مخالفت با دخالتهای خارجی و عربی در امور داخلی سوریه، تعهد به عدم استفاده از اراضی کشورهای عربی برای حمله به سوریه یا هر کشور دیگر منطقهای، پیشنهاد جدول زمانی برای انتخابات آزاد در سوریه، ایجاد صندوق عربی برای حمایت از بازگشت آوارگان سوری و بازسازی سوریه و ایجاد سازوکارهای موثر برای اجرای این بندها.
در روز 11 سپتامبر، رئیسجمهور آمریکا طی پیامی به مردم آمریکا خواهان آن شد که ملت آمریکا را با حمله نظامی این کشور به سوریه همراه کند. اما با گذشت زمان، اوباما موضع خود را تغییر داد و اعلام کرد میخواهد پیشنهاد روسیه را مبنی بر این که سلاحهای شیمیایی سوریه را تحت نظارت بینالمللی قرار دهد، بررسی کند.
کشورهای عربی برای خود آیندهای جدید را ترسیم میکنند زیرا باید منتظر تغییراتی در نظامهای منطقهای باشند. تغییراتی که جهان را با فکر تروریستی و تکفیری آشفته کرده است. متاسفانه تعدادی از دولتهای عربی تمامی امکاناتشان را در خدمت آمریکا و صهیونیست جهانی قرار دادهاند و ملتهایشان را فراموش کردهاند. ملتهایی که خطرات ناشی از این وادادگی را بخوبی درمییابند. در این میان ویرانی سوریه قطعا به نفع کشورهای عربی نخواهد بود.
منبع: صوت العراق
مترجم: محمدجواد گودینی
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد