پیشی بیا غذاشُ بخور!

به گزارش جام جم سرا به نقل از روزنامه خراسان- مشکلات غذا خوردن در کودکان اغلب از سنین نوزادی آغاز می‌شود. چنانچه این موضوع به دلایل جسمانی مانند مشکلات گوارشی و... به وجود نیامده باشد معمولاً به رابطه مادر و فرزند یا مشکلات روان‌شناختی کودک مرتبط است. در واقع همان گونه که شیوه‌های فرزندپروری والدین در دیگر رفتارهای کودک موثر است در تمایل او به خوردن غذا نیز تاثیر دارد.

علت را بیابید

در بسیاری از مواقع رویدادهای روزمره می‌تواند تمایل کودک به غذاخوردن را تحت تاثیر قرار دهد. مشکلاتی همانند مشاجره والدین، چالش در روابط با همسالان، قرار گرفتن در موقعیتی ترسناک یا اضطراب برانگیز و... با این حال‌‌ همان گونه که در ابتدا گفته شد تاکید می‌کنیم که معمولاً بی‌اشتهایی کودک به دلیل وجود مشکل در روابط او با والدین و به ویژه مادر است. بنابراین در گام اول توجه به علل زمینه ساز بدغذایی کودک می‌تواند مشکلات تغذیه‌ای او را کاهش دهد. پس باید روابط در خانواده را مورد توجه قرار دهید و به اصلاح محیط کودک بپردازید.

رفتارهای افزایش دهندۀ کم‌اشتهایی کودکان

۱ - زمانی که مادر یا دیگر مراقبین کودک به دفعات از غذا به عنوان ابزاری برای تنبیه کودک استفاده می‌کنند (مثلاً او را مجبور می‌کنند غذایی را که دوست ندارد بخورد)، کودک نیز این عمل را می‌آموزد و لجبازی خود را از طریق غذا نخوردن نشان می‌دهد. همچنین کودکان بویژه از سنین ۲ تا ۴ سالگی که تمایل به استقلال در آن‌ها افزایش می‌یابد معمولا با دستورات والدین مخالفت می‌کنند و چنانچه والدین نیز با تاکید و رفتاری خصمانه با کودک برخورد کنند این ویژگی در او تثبیت می‌شود و در نتیجه در امور روزمره مانند تغذیه نیز بروز می‌کند.
۲ -رعایت دقیق ساعت غذاخوردن و داشتن برنامه غذایی، به کودک اهمیت خوردن غذا را نشان می‌دهد. والدینی که خود ساعات غذایی منظمی ندارند و آداب معمولی تغذیه مانند دور میز یا سرسفره نشستن، شستن دست‌ها، چیدن ظرف و... را مورد توجه قرار نمی‌دهند، نمی‌توانند به کودکان خود نیز آداب غذا خوردن را بیاموزند. زیرا این مسائل با توصیه و سخنرانی برای کودک قابل آموزش نیست بلکه آموزش باید از طریق مشاهده در رفتار والدین انجام گیرد.
۳ -سخت گیری بیش از حد در آداب تغذیه نیز غذا خوردن رادر ذهن کودک تبدیل به یک عمل ملال آور می‌سازد. تا حدودی طبیعی است که غذا از قاشق کودک بریزد یا تمایل داشته باشد که از غذایی بیشتر و از غذایی دیگر کمتر بخورد، بنابراین نباید حتماً اصرار داشت که هر آنچه و به هرگونه که والدین می‌پسندند کودک نیز به‌‌ همان طریق عمل کند.
۴ -زمانی که غذاخوردن در جوی به دور از آرامش و همراه با کشمکش والدین با یکدیگر انجام شود نمی‌توان انتظار داشت که کودک به حضور در این موقعیت تمایلی نشان دهد. زیرا وقت غذا خوردن، برای او همیشه تداعی کننده مشاجرات والدین خواهد بود. عادت به مواخذه کودک به علت رفتارهای اشتباهش در طول روز به هنگام خوردن غذا نیز او را دلزده می‌کند.
۵ -در بسیاری از خانواده‌ها مادران به صورت افراطی نسبت به تغذیه کامل کودک اظهار نگرانی می‌کنند. آن‌ها معمولاً با قاشق و ظرف غذا به دنبال کودکان راه می‌افتند و تصور می‌کنند با این عمل تغذیه کامل و مورد نظرشان امکان پذیر است حال آنکه اصرار بیش از حد به غذا خوردن اشتیاق کودک را از میان می‌برد.

با کودک بد غذا چه باید کرد؟

۱ -جذاب کردن غذا و اهمیت قائل شدن برای سلیقه کودک، گرایش او به خوردن غذا را افزایش می‌دهد. مسئولیت دادن و شرکت دادن کودک در پخت غذا (البته انجام کارهایی که دوست دارد نه کارهای خسته کننده و طولانی) و تمجید از کارهای مثبت او به مرور علاقه اورا به خوردن غذا افزایش می‌دهد، چیدن میز یا سفره نیز به شرط آنکه با اجبار همراه نباشد کار مناسبی برای خردسالان است.
۲ - طوری رفتار نکنید که انگار غذا خوردن یا نخوردن کودک برای شما امری خیلی حیاتی است. او می‌آموزد که از این طریق شما را کنترل کند و به خواسته‌هایش برسد! پس دایم نشان ندهید که نگران این موضوع هستید.
۳ - هنگام غذا خوردن محیط آرامی فراهم کنید که عاری از تنش، دعوا و مواخذه یکدیگر باشد. بهتر است محیط تغذیه را به جوی شاد تبدیل کنید
۴ - نظم در ساعات و برنامه غذایی علاوه بر آنکه اشتهای کودک را منظم می‌سازد او را عادت می‌دهد که در این ساعت فعالیت‌های دیگرش را کنار بگذارد. آداب غذا خوردن برای مثال شستن دست‌ها، استفاده از قاشق و چنگال و نشستن کنار اعضای خانواده و... را با محبت و تشویق به کودک بیاموزید و با جر و بحث بر سر این موضوعات او را نسبت به غذا خوردن دلسرد نکنید.
۵- تنوع غذایی داشته باشید تا غذای هر روز جذابیت خاص خودش را از دست ندهد. فراموش نکنید زیاد خوردن اهمیت ندارد بلکه رسیدن مواد ضروری به بدن کودک کافی است. پس ظرف کودک را پر از غذا نکنید و مجبورش نکنید که آن را تا انت‌ها تمام کند. باقی مانده غذایش را هم بدون چالش از جلویش بردارید. همچنین وعده‌های غذایی را به تعداد بیشتر و حجم کمتر در اختیارش قرار دهید. همچنین استفاده از تنقلات مفید در جبران کمبود‌های غذایی بدن مفید است.
>> زهرا حسین‌زاده ملکی (روان‌شناس بالینی)