رفتارشناسی کنش انتخاباتی ایرانیان

این کتاب که چارچوب تئوریک آن اختصاص به تشریح نظریات هفتگانه درباره انتخابات و تشریح الگوهایی نظیر جامعه‌شناسی سیاسی مبتنی بر کارکردگرایی، اقتصاد سیاسی با محوریت انتخاب عقلایی و روان‌شناسی سیاسی با تکیه بر دیدگاه‌شناختی دارد، در هشت فصل تلاش کرده است تا ضمن نگاهی موشکافانه به روند برگزاری انتخابات دوره یازدهم ریاست‌جمهوری، عوامل مستقیم و غیرمستقیم تاثیرگذار بر رای مردم را بررسی کرده و مدلی برای رفتار انتخاباتی شهروندان ایرانی ارائه کند.

نویسنده در فصل اول این کتاب و به‌دنبال تشریح الگوهای اشاره شده در کنش‌های معطوف به انتخاب سیاسی در مقدمه، در قالب سه ‌بخش به تحلیل رفتار انتخاباتی ایرانیان، تحلیل انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران و نیز اهمیت انتخابات یازدهم پرداخته و در فصل دوم توانایی‌های راهبردی رهبر معظم انقلاب در انتخابات یازدهم را بررسی کرده است.

بررسی آرایش نیروها و جریان‌های سیاسی و عملکرد آنها پیش و در جریان برگزاری انتخابات، موضوع فصول سوم و چهارم این کتاب است که دارابی طی آن با تعریف یک چهارضلعی انتخاباتی، به راهبردها و چالش‌های چهار جریان رقیب در انتخابات یازدهم پرداخته و گروه‌های اصولگرا، اصلاح‌طلب و کارگزاران، جریان منتسب به دولت و مستقل‌ها را بررسی کرده و در کنار آن رفتار جریان‌های معاند خارجی از دولت‌های غربی گرفته تا گروه‌های اپوزیسیونی را نیز به تحلیل نشسته است.

اما تحلیل جامعه‌شناختی، چرایی پیروزی حسن روحانی در انتخابات، پنجمین فصل این کتاب را به خود اختصاص داده است؛ آنجا که نویسنده، 9 دلیل را برای پیروزی روحانی برمی‌شمارد که «تحلیل غلط اصولگرایان از وضع موجود افکارعمومی»، «بزرگنمایی مشکلات از سوی جریان اصولگرا»، «غفلت اصولگرایان از برنامه‌های اصلاح‌طلبان»، «نیاز جامعه به تغییر و نبود حضور نامزدی اصولگرا با چنین گفتمانی در عرصه رقابت»، «نه به احمدی‌نژاد»، «ائتلاف سازمان‌یافته به نفع روحانی»، «ترس از پیروزی جلیلی»، «بلوغ سیاسی اصلاح‌طلبان» و در فرجام، «ویژگی‌های شخصیتی روحانی» را می‌توان سرفصل‌های این دلایل 9گانه برشمرد.

ششمین فصل این کتاب هم نقش رسانه‌ها در انتخابات یازدهم را بررسی کرده و به‌طور مشخص، رسانه ملی و رسانه‌های بیگانه را ارزیابی کرده است. دارابی در این فصل عملکرد رسانه‌های بیگانه را به سه بخش پیش از انتخابات، در جریان برگزاری انتخابات و پس از انتخابات تقسیم کرده و تشویق به «تحریم انتخابات و استبدادی نشان دادن ساختار سیاسی در ایران» را از استراتژی‌های این رسانه‌ها پیش از انتخابات برشمرده که در جریان انتخابات تبدیل به راهبرد «تخریب نامزدها» می‌شود و اما پس از انتخابات «مصادره نتیجه»، در کنار دیگر تاکتیک‌های تشریح شده در کتاب، جای آن را می‌گیرد.

فصل هفتم از کتاب «جامعه‌شناسی انتخاب یازدهم» نیز به موضوع نظرسنجی‌های انتخاباتی و میزان دقت و موفقیت آن پرداخته و در آخرین فصل نویسنده تلاش کرده درس‌ها و پیام‌های یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری را بیان کرده و به نقاط قوت و ضعف گفتمان‌های فعال در این عرصه اشاره کند.

دکتر علی دارابی در انتهای این کتاب، نمودارها و جداول جالب‌توجهی در رابطه با میزان مشارکت مردم، معرفی نامزدها و عناوین گروه‌های فعال در 11 دوره انتخابات ریاست‌جمهوری آورده که می‌تواند راهنمای خوبی برای پژوهشگرانی باشد که جامعه‌شناسی سیاسی و تاریخ سیاسی جمهوری اسلامی را محور مطالعات و پژوهش‌های خود قرار داده‌اند.

یادآور می‌شود، تازه‌ترین کتاب علی دارابی در حالی روانه بازار کتاب شده که پیش از این تالیفاتی چون «جریان‌شناسی سیاسی در ایران»، «درآمدی بر جامعه‌شناسی ارتباطات، فرهنگ و رسانه»، «رفتار انتخاباتی در ایران؛ الگوها و نظریه‌ها»، «زیتون سرخ (حزب‌الله الگوی مقاومت)»، «کارگزاران سازندگی از فراز تا فرود»، «سیاستمداران اهل فیضیه؛ بررسی پیشینه و نقد عملکرد جامعه روحانیت مبارز تهران»، «انتخاب هشتم»، «25 گفتمان پیرامون انقلاب اسلامی»، «گفتمان پاسخگویی» و... از این پژوهشگر راهی بازار کتاب شده است.

کتاب «جامعه‌شناسی انتخاب یازدهم» را که در 120صفحه چاپ شده می‌توانید به قیمت 4500 تومان از کتابفروشی‌ها تهیه کنید.

مصطفی انتظاری‌هروی / گروه سیاسی