وقتی عنبیه چشم آسیب می‌بیند

در چنین شرایطی و از آنجا که آسیب‌دیدگی عنبیه باعث افزایش حساسیت و کاهش بینایی در نور می‌شود و در زیبایی فرد نیز تاثیر منفی دارد، ترمیم یا جایگزینی این عضو ضرورت پیدا می‌کند.

دکتر سیدحسن هاشمی، دبیر انجمن چشم پزشکی ایران در ارتباط با عمل پیوند عنبیه چشم می‌گوید: این عمل برخلاف پیوند قرنیه از طریق پیوند بافت طبیعی ممکن نیست، چراکه عنبیه بافتی پرخون است و امکان پیوند آن وجود ندارد، اما می‌توان آن را با روش‌های جراحی ترمیم کرد یا اگر ترمیم امکان‌پذیر نباشد، با استفاده از عنبیه مصنوعی امکان جایگزین کردن قسمت‌های از دست رفته وجود دارد.

این متخصص چشم در گفت‌و‌گو با جام‌جم ضمن تاکید بر این‌که اگر آسیب عنبیه محدود باشد، می‌توان آن را ترمیم کرد‌، می‌افزاید: از آنجا که پیوند بافت طبیعی عنبیه به احتمال زیاد با واکنش‌های التهابی و رد پیوند همراه است، انجام آن ممکن نیست، اما عنبیه مصنوعی اکنون قادر است با درصد بالایی از موفقیت، ظاهر و عملکرد عنبیه آسیب‌دیده را اصلاح کند. به بیان دیگر اگر در جریان آسیب به چشم، مقدار زیادی از بافت عنبیه از بین رفته باشد، جایگزینی آن با توجه به کاهش بینایی شخص و واکنش‌های شدید حساسیتی نسبت به نور، با کمک عنبیه مصنوعی ضرورت می‌یابد.

امکان رد پیوند وجود ندارد

دکتر هاشمی با اشاره به مزیت‌ها و معایب عنبیه مصنوعی می‌گوید: در مورد انجام پیوند عنبیه مصنوعی با توجه به آن‌که این عنبیه‌ها از مواد سازگار بافتی تهیه می‌شود، رد پیوند رخ نمی‌دهد، اما اگر قرار بود عنبیه طبیعی به چشم افراد پیوند زده شود، موضوع رد پیوند همانند سایر بافت‌ها وجود داشت. البته عنبیه مصنوعی قادر نیست با باز و بسته شدن، اندازه مردمک را تغییر دهد، اما می‌تواند نور ورودی به چشم را تا اندازه‌ای تنظیم کند.

دکتر هاشمی می‌افزاید: با توجه به این‌که معمولا آسیب به عنبیه در یک چشم رخ می‌دهد، چشم پزشک باید بتواند دو چشم بیمار را پس از جراحی تا حد ممکن همرنگ کند و خوشبختانه عنبیه مصنوعی این امکان را فراهم می‌کند.

وقتی عنبیه و قرنیه آسیب می‌بیند

در برخی موارد، ممکن است آسیب به چشم شدید باشد و آسیب همزمان قرنیه و عنبیه اتفاق بیفتد. به گفته دکتر هاشمی، در چنین شرایطی همزمان با ترمیم پارگی قرنیه یا با گذشت زمانی مشخص پس از ترمیم اولیه چشم، لازم است عنبیه نیز ترمیم شود. در بیشتر موارد، این دو عمل همزمان انجام نمی‌شود و ترمیم عنبیه با فاصله‌ای از عمل اول انجام می‌گیرد تا چشم التهاب زیادی را تحمل نکند. همچنین اگر آسیب عنبیه آنقدر وسیع باشد که لازم باشد از عنبیه مصنوعی با رنگ خاص استفاده شود، بیمار باید مدت بیشتری برای پیوند منتظر بماند.

خطر افزایش فشار داخلی چشم

با آن‌که عنبیه مصنوعی بخوبی توانسته است پاسخگوی نیاز بیمارانی که به هر دلیل دچار آسیب عنبیه شده‌اند، باشد و با کمترین عارضه مشکل بینایی و زیبایی آنها را برطرف کند، اما مانند هر عمل جراحی دیگری عوارضی د ارد که با دقت و نظارت جراح، پیشگیری از آن امکان‌پذیر است.

دکتر هاشمی در ارتباط با این عوارض می‌گوید: مهم‌ترین عوارض این عمل، افزایش فشار چشم است که این موضوع با معاینه چشم و کنترل مرتب آن قابل پیشگیری است.

پس در این مورد مراجعه به چشم پزشک در زمان‌های تعیین شده بسیار مهم است، چراکه با افزایش فشار داخلی چشم ، خطر ابتلا به آب‌ سیاه یا گلوکوما نیز شدت می‌گیرد.

پیوند عنبیه عمل زیبایی نیست

این متخصص چشم با اشاره به کاربرد دیگر عنبیه‌های مصنوعی که امروزه از روی ناآگاهی نسبت به عوارض اینص نوع عمل رواج یافته است، توضیح می‌دهد: برخی افراد به هر دلیلی مایلند که رنگ طبیعی چشم خود را تغییر دهند.

در این موارد، جراح یک عنبیه مصنوعی را که فرد متقاضی، رنگ آن را انتخاب کرده است، طی یک عمل جراحی بر عنبیه طبیعی قرار می دهد. این عمل جراحی از سوی چشم پزشکان به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و با توجه به عوارضی که می‌تواند برای بیمار داشته باشد، باید از انجام آن خودداری شود.

جالب است بدانید که خطر افزایش فشار چشم و بروز عفونت از مهم‌ترین عوارض این عمل محسوب می‌شود، بویژه آن‌که نتایج عمل پیوند عنبیه با هدف زیبایی، نتایجی چون التهاب شدید داخل چشم ،‌ آب سیاه و آسیب قرنیه را به ‌دنبال داشته است.

پونه شیرازی / گروه سلامت