مراقب بنگاه‌های املاک غیرمجاز باشید!

کاری به ساخت و سازها و دلالانی که برای کسب سود یک‌شبه انبوه‌ساز می‌شوند، نداریم، بحثمان درباره بازار اجاره مسکن است و افرادی که برای ماهیگیری از آب گل‌آلود این بازار، بنگاه‌دار می‌شوند.

بنگاه‌داری که تمام سرمایه اولیه او یک باب مغازه (اعم از ملکی یا استیجاری) است و یک میز و یک صندلی.

برای همین منظور سراغ رئیس اتحادیه مشاوران املاک رفتیم و پرسش‌هایی در این باره از او پرسیدیم.

آن‌گونه که مصطفی ‌قلی‌خسروی می‌گوید ورود به این حرفه آن‌قدرها هم ساده نیست و آنهایی که مجوز این کار را ندارند باید منتظر مجازات‌های تعیین شده برای آن باشند. او نکات جالبی درباره ویژگی‌های کد رهگیری گفت و اطلاعاتی درباره سامانه نقل و انتقال املاک داد.

فرآیند اخذ مجوز برای دایر کردن یک بنگاه مشاوره املاک چیست؟

براساس ماده 80 قانون نظام صنفی مصوب مجلس، اعضای صنف ما هم باید مانند دیگر صنوف برای فعالیت دارای مجوز رسمی باشند. طبق ضوابط موجود، آغاز فعالیت در این حرفه نیازمند ملکی است که بنگاه‌دار یا مالک آن باشد یا آن را برای ده سال اجاره کرده باشد یا این‌که رضایت مالک را برای اجاره ملک در ده سال آینده داشته باشد. در این صورت بازرس اتحادیه برای جانمایی ملک به محل اعزام می‌شود و در صورت تأیید، گزارش مربوط را در پرونده فرد می‌گذارد. بعد از این مرحله، نوبت به گزارش‌های مربوط به سوءپیشینه و اعتیاد نداشتن می‌رسد که با همکاری نیروی انتظامی انجام می‌شود، سپس صلاحیت فردی متقاضی فعالیت در این حرفه از سوی پلیس مورد بررسی قرار می‌گیرد و اداره اماکن نیز درباره پیشینه تجاری او اعلام نظر می‌کند. در صورت تایید در این مراحل و داشتن دو ضامن معتبر از سوی فرد، نوبت به گذراندن دوره‌های آموزشی می‌رسد که بر‌اساس قانون باید طی شود.

آیا در نهایت، آزمونی هم از متقاضیان گرفته می‌شود یا صرف گذراندن دوره کافی است؟

خیر، در پایان هر دوره باید آزمونی از سوی سازمان ثبت اسناد برگزار شود که اکنون به‌دلیل همکاری نکردن این سازمان، ما با سازمان فنی و حرفه‌ای قرارداد بسته‌ایم و برگزاری آزمون را به این سازمان واگذار کرده‌ایم. در صورتی که افراد بتوانند در این آزمون نمره قبولی بگیرند، گواهینامه فنی و جواز کسب برای آنها صادر می‌شود و آنگاه می‌توانند فعالیت خود را در این حرفه آغاز کنند.

اما به نظر نمی‌رسد انبوه بنگاه‌هایی که در سراسر کشور فعالیت می‌کنند، همه‌ این مراحل را پشت سر گذاشته باشند.

متأسفانه قانون‌گریزی زیاد است. ما هم در بخش خودمان با این مساله مواجه هستیم و به‌طور مرتب در حال رصد کردن گزارش‌ها و اقدام برای تعطیلی و پلمب بنگاه‌های بدون مجوز هستیم؛ اما به هرحال تنها 20 درصد از بنگاه‌داران ابتدا این مراحل را می‌گذرانند و بعد اقدام به فعالیت می‌کنند و بقیه بعد از این‌که کارشان را آغاز کردند، در صورت نیاز می‌روند و مجوز می‌گیرند. در هر صورت نیروی انتظامی و اداره اماکن در این باره با ما همکاری خیلی خوبی دارند. من هم از همه مردم می‌خواهم در صورت مشاهده بنگاه‌های بدون مجوز به ما اطلاع دهند تا ما هم برای دفاع از حقوق مردم برای تعطیلی این بنگاه‌ها اقدام کنیم.

این‌که بنگاهی مجوز فعالیت ندارد از کجا قابل تشخیص است؟

در درجه اول باید این مجوز در معرض دید عموم قرار داشته باشد. در درجه دوم هم اگر بنگاهی ضمن تنظیم قرارداد، کد رهگیری به طرفین نداد، حتما بدانید که بدون مجوز بوده و کارش غیرقانونی است.

اما خیلی‌ هستند که بدون مجوز فعالیت می‌کنند و کد رهگیری را هم از دیگر همکاران مجازشان دریافت می‌کنند.

ما برای این منظور هم تدابیری داشته‌ایم. نخست وقتی پروانه کسب را صادر می‌کنیم، بنگاه‌دار باید یک سوگندنامه را امضا کند که به قواعد و قوانین مصوب پایبند باشد. حال اگر به این سوگندنامه پایبند نباشد و محرز شود که خلافی مانند فروش کد رهگیری انجام داده است، حتما اشد مجازات، یعنی تعطیلی را برای او در نظر می‌گیریم و بنگاه بدون پروانه هم بدون تردید باید در انتظار همین مجازات باشد. نکته دیگر در این رابطه این است که ما به بنگاه‌های دارای مجوز، یک لوگوهایی داده‌ایم که روی آن نوشته بنگاه مورد اطمینان شما؛ این برچسب‌ها روی شیشه مغازه نصب شده و مردم می‌توانند با دیدن آن از داشتن کدرهگیری از سوی آن بنگاه اطمینان حاصل کنند. اصل و اساس کار ما در این اتحادیه ساماندهی بازار نقل و انتقال املاک و مستغلات و جلوگیری از تخلفات است.

اساسا مزایای این کد رهگیری چیست؟

مهم‌ترین مزیت این کد، همان ساماندهی بازار است که به آن اشاره کردم. در وهله اول دیگر امکان بروز تخلفاتی از قبیل فروش یک خانه به چند نفر یا کلاهبرداری در اجاره املاک وجود ندارد. در ثانی، این‌که از طریق یک کد معلوم می‌شود هر نفر کجا خانه خریده و یا اجاره کرده که این امر مانع بزرگی برای ارتکاب خلاف در جامعه است. چون محل سکونت آنها براحتی از سوی مراجع قضایی قابل شناسایی است. همچنین این کد، مرجع خوبی برای آمارگیری و مدیریت بازار است و کمک شایانی به مراجع رسمی در جهت شناسایی نوسانات قیمتی و تغییر عرضه و تقاضا می‌کند.

اگر کسی این کد را نداشته باشد؛ چه اتفاقی برایش می‌افتد؟

به دلیل مزایایی که کد رهگیری دارد، شرایط به‌گونه‌ای تنظیم شده که به هیچ وجه امکان ندارد این کد وجود نداشته باشد. نخست که نیروی انتظامی اعلام کرده، اگر چنانچه کسی قولنامه یا اجاره‌نامه داشته باشد، ولی کد رهگیری نداشته باشد، خودروی او شماره‌گذاری نخواهد شد. وزارت آموزش و پرورش گفته اگر کسی قولنامه‌ای که باید برای تعیین محدوده جغرافیایی سکونت به مدرسه بدهد، کد رهگیری نداشته باشد، امکان ثبت‌نام فرزندش در مدرسه وجود ندارد. اتباع بیگانه هم بدون داشتن این کد، مجوز اقامت دریافت نخواهند کرد. وزارت دارایی هم مفاصاحساب مالیاتی نمی‌دهد؛ بنابراین شرایط برای کسانی که این کد را در معاملات مسکن اعم از اجاره یا خرید و فروش دریافت نکنند، بسیار سخت و دشوار خواهد شد.

آیا اطلاعات بازار مسکن از سامانه نقل و انتقال املاک قابل دریافت و مشاهده نیست؟

خیر؛ این سامانه دربر دارنده اسرار مردم است و به هیچ وجه نباید در دسترس عموم قرار بگیرد، اما سازمان‌های مربوط با استفاده از اطلاعات آن، نخست اقدام به جمع‌آوری، تحلیل آمار و ارائه آن به مرکز آمار کرده و در ثانی سیاست‌های مناسب را در مواقع ضروری اتخاذ می‌کنند.

محمد رضایی - گروه اقتصاد