تشخیص سرطان تخمدان سخت اماممکن

آن هم در زمانی که شاید بیماری تا مرحله ای پیشرفت کرده باشد که درمان قطعی و موثر آن ممکن نباشد. به این دلیل از سرطان تخمدان به عنوان قاتل خاموش نیز نام برده می شود.

اما متخصصان، مجموعه ای از علائم جسمی را مورد شناسایی قرار داده اند که توجه به آنها می تواند به نوعی پیش آگهی و تشخیص زودهنگام این بیماری خطرناک تلقی شود.

دکتر صفیه عشوری مقدم، متخصص زنان و زایمان در این باره می گوید: بی شک کسانی که بستگان درجه اول آنها مبتلا به سرطان تخمدان، رحم، پستان و سرطان روده بزرگ بوده اند باید بیشتر نسبت به بررسی های تشخیصی این بیماری پیگیر باشند. بر این اساس، خانم هایی که دارای سابقه خانوادگی نزدیک درباره این بیماری هستند باید با پزشک متخصص مشورت کنند که آیا نیازی به پیگیری پزشکی نزدیک تری دارند یا خیر.

این متخصص در گفت و گو با جام جم به علائم سرطان تخمدان نیز اشاره می کند و می گوید: این علائم می تواند شامل نفخ یا احساس فشار و درد در ناحیه شکم و لگن، بزرگ شدن شکم، احساس سیری خیلی سریع بعد از وعده های غذایی و ادرارکردن به دفعات و بیش از حد معمول باشد. البته بسیاری از بیماری های غیرسرطانی مانند اختلالات قاعدگی، نشانگان روده تحریک ‍ پذیر و عفونت های مثانه نیز می تواند با چنین نشانه هایی همراه باشد پس در صورت بروز این علائم، فقط باید با متخصص مشورت کرد.

حتی متخصصان زنان تاکید می کنند هر خانمی که یک یا تعداد بیشتری از این نشانه ها را به طور مداوم تجربه می کند باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کند تا مورد معاینه لگنی قرار گیرد. پس به تمام خانم ها در سنین باروری و پس از یائسگی توصیه می شود حتی در صورتی که هیچ گونه مشکلی ندارند، حداقل سالی یکبار مورد معاینات لگنی قرار گیرند.

اگر معاینه لگنی شان مشکوک باشد مورد بررسی های دقیق تر از طریق سونوگرافی و آزمایش خون و نمونه گیری برای تشخیص دقیق سرطان تخمدان یا رد ابتلا به این بیماری قرار خواهند گرفت.

سن؛ قوی ترین عامل خطر

جالب است بدانید سن، قوی ترین عامل خطر برای سرطان تخمدان است. بر این اساس، احتمال ابتلا به این بیماری در دوره یائسگی بیشتر است.

به خصوص آن که بسیاری از خانم ها در دوران یائسگی از هورمون تراپی استفاده می کنند و این عامل خطر ابتلا به این بیماری را در آنها افزایش می دهد.

البته این بیماری گاهی در دختران نوجوان نیز دیده می شود. یعنی رشد بدخیم و غیرطبیعی سلول های تخمدان حتی می تواند موجب ابتلا به سرطان تخمدان در سنین مختلف از قبل بلوغ، دوران بارداری و پس از یائسگی نیز بشود، اما شایع ترین سن ابتلا به این بیماری حدود چهل تا پنجاه سالگی است و 30 تا 40 درصد بدخیمی های تخمدان نیز پس از شصت وپنج سالگی رخ می دهد.

البته به گفته دکتر عشوری، احتمال ابتلا به سرطان تخمدان همچون سرطان پستان در زنان چاق بیشتر از دیگر زنان است. پس چاقی و مصرف غذاهای چرب هم در افزایش سرطان های مختلف از جمله سرطان تخمدان موثر است.

بارداری؛ کاهش دهنده خطر

بررسی ها نشان می دهد سرطان تخمدان در خانم هایی که زایمان نداشته اند بیشتر از کسانی که بارداری و زایمان داشته اند، بروز می کند.

دکتر عشوری در این ارتباط توضیح می دهد: خطر ابتلا به این سرطان با هر مرتبه بارداری و شیردهی با جلوگیری از تخمک گذاری کاهش می یابد. البته از سوی دیگر نیز می توان نتیجه گرفت بلوغ زودرس و یائسگی دیررس با افزایش دوره ترشح این هورمون ها در یک خانم، خطر این سرطان را افزایش می دهد.

وی به مصرف قرص های ضدبارداری به عنوان عاملی موثر در کاهش خطر سرطان تخمدان اشاره می کند و می گوید: بررسی ها نشان می دهد ابتلا به سرطان تخمدان در خانم هایی که حداقل پنج سال از قرص های ضدبارداری استفاده کرده اند نسبت به خانم های دیگر 50 درصد کمتر است.همچنین بستن لوله های تخمدان می تواند یک خانم را در برابر سرطان پستان محافظت کند.

آیا پیشگیری ممکن است؟

مصرف قرص های ضدبارداری تنها روش توصیه شده برای پیشگیری از سرطان تخمدان است، اما نباید فراموش کرد مصرف طولانی مدت این قرص ها می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را نیز افزایش دهد و باید نسبت به آن محتاطانه رفتار کرد.

همچنین بارداری و زایمان می تواند به کاهش شیوع این بیماری کمک کند. با وجود این، دکتر عشوری بر انجام تست های غربالگری در خانم هایی که ریسک فاکتور های قوی دارند هر شش ماه یا یک سال تاکید می کند.

بی شک هرچه بیماری در مرحله ابتدایی تری تشخیص داده شود، امکان درمان قطعی آن بیشتر است. به بیان دیگر، تشخیص این سرطان در مراحل اولیه یعنی زمانی که محدود به یک یا دو تخمدان است یا تنها به رحم گسترش یافته است در روند درمان بیماری بسیار موثر است حتی در صورتی که سرطان زود تشخیص داده شود، می توان رحم را حفظ کرد و در سال های بعد بارداری داشت.

مسیر پر پیچ و خم درمان

درمان این بیماری نیز مانند دیگر انواع سرطان به جراحی و شیمی درمانی ختم می شود، اما روند درمان و گستره آن به نوع سرطان، میزان انتشار، سن و تمایل بیمار برای بارداری بعدی بستگی دارد. اما با توجه به بالا بودن احتمال برداشتن رحم و تخمدان های بیمار و بروز یائسگی زودرس در خانم های جوان مبتلا لازم است پیگیری های منظم از نظر دیگر بیماری ها همچون پوکی استخوان برای بیمار صورت بگیرد.

جام جم/ پونه شیرازی