از «سیب» بپرسید

دکتر ایرج خسرونیا‌/‌ متخصص داخلی و رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران‌

اول این که نفخ، یک بیماری گوارشی نیست؛ بلکه علامتی است که نشان می‌دهد اختلالی در عملکرد دستگاه گوارش وجود دارد. این اختلال ممکن است ورم معده و ورم روده باشد؛ بنابراین لازم است برای بررسی بیشتر، به متخصص گوارش مراجعه کرده و معاینه شوید. از طرفی نفخ ممکن است ناشی از خوردن هوا هنگام غذا خوردن (ایروفاژی)، تند خوردن و خوب هضم نشدن غذا در معده باشد. بنابراین باید در نحوه خوردن خود تجدید نظر کرده و غذا را به آرامی ‌بخورید. هنگام غذا خوردن صحبت نکنید. علت دیگر نفخ نیز می‌تواند مشکلات عصبی باشد. به همین دلیل لازم است به متخصص اعصاب و روان نیز مراجعه کنید.

درباره بخش دوم سوالات مبنی بر این‌که گفته بودید صبح‌ها دهان‌تان تلخ است. این عارضه ممکن است ناشی از بیماری‌های گوارشی مانند افزایش اسید معده، ریفلاکس، گاستریت، زخم معده‌، زخم اثنی‌عشر، عفونت هلکوباکتری و... باشد. به همین دلیل برای تشخیص قطعی مشکلی که باعث تلخی دهان شما در صبحگاه می‌شود، لازم است به متخصص مراجعه کرده و پس از انجام آزمایش خون، آندوسکوپی و رادیوگرافی، علت اصلی مشکل شما شناسایی شود. توصیه می‌کنم تا پیش از مشخص شدن علت اصلی مشکل نفخ و تلخی دهان‌تان، از هیچ دارویی اعم از گیاهی و شیمیایی استفاده نکنید. این قبیل خوددرمانی‌ها باعث تشدید مشکل شما خواهد شد.

پوکی استخوان بیماری بدون علامت است و به درد پا یا دست ارتباطی ندارد‌؛ مگر این‌که در ناحیه دچار پوکی استخوان، «شکستگی» ایجاد شود. به همین دلیل است که به آن «بیماری خاموش» می‌گویند. شکستگی پوکی استخوان در افراد بزرگسال بیشتر در ستون فقرات‌، لگن یا مچ دست اتفاق می‌افتد.‌ البته در مچ پا نیز این مساله اتفاق می‌افتد، اما بیشتر در کسانی که آسیب نخاعی دارند، این نوع شکستگی دیده می‌شود. انجام آزمون «سنجش تراکم استخوان» در خانم‌ها معمولا در سن بالای 65 باید انجام شود‌، مگر در موارد خاص‌. از این موارد خاص نیز می‌توان به‌‌ قطع عادت ماهیانه زودس (قبل از چهل و پنج سالگی) یا مصرف داروی خاص یا ابتلا به بیماری خاص اشاره کرد. در مورد درد و تورم پا باید معاینه شوید و براساس تشخیص، درمان آغاز شود.

علت‌های مختلفی برای بروز نفخ وجود دارد. در واقع پیش از آن که تنها عوامل تغذیه‌ای را مقصر بروز نفخ دانست، باید بررسی‌های لازم از نظر احتمال وجود مشکلات گوارشی مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور باید از متخصص گوارش کمک بگیرید،‌ اما یکی دیگر از علت‌های بروز نفخ، مصرف برخی مواد غذایی نفاخ است. غذاهایی مانند انواع حبوبات و غلات مانند لوبیا، نخود، عدس، باقلا و... قارچ‌، بادمجان، لبو، شلغم و... می‌توانند باعث بروز نفخ شود. این مواد غذایی نوعی ترکیب غذایی دارند که باعث بروز نفخ می‌شوند. مگر این که پیش از پختن و خوردن آنها، خیسانده شده و آب آن چند بارعوض شود. مصرف غذاهای خام دلیل دیگری برای ایجاد نفخ است. این غذاها بویژه اگر از غذاهای نفاخی مانند کلم، کاهو، هویج و... باشد، زمینه‌ساز بروز نفخ است. بنابراین باید از خوردن میوه‌ها و سبزی‌های خام پرهیز کرده و آنها را به صورت پخته مصرف کنید. در برخی افراد نیز مصرف لبنیات به دلیل حساسیت به لاکتوز شیر، دچار نفخ می‌شوند. بنابراین برای آن که دلیل نفخ‌تان را شناسایی کنید، ضمن مراجعه به متخصص داخلی- گوارش، رژیم غذایی مناسب تحت نظر متخصص تغذیه دریافت کنید. درباره تلخی دهان باید گفت: این مساله هم علت‌های مختلفی دارد، از تغذیه نامناسب و خوردن غذاهایی که مصرف آنها به طور همزمان مناسب نیست، تا مصرف مواد غذایی که باعث افزایش ترشح اسید معده می‌شوند. مثلا مصرف مواد تند و ادویه‌دار، انواع سس‌ها، ترشی و شورها، غذاهای کنسروی و... می‌تواند زمینه‌ساز افزایش ترشح اسید معده و تلخی طعم دهان شود. بنابراین مصرف این مواد غذایی را باید محدود کرده و در صورتی که با محدود کردن مصرف این مواد غذایی مشکل برطرف نشد، باید مصرف این غذاها را از برنامه غذایی‌تان، حذف کنید.