خراسان جنوبی با کویرگردی جان تازه می‌گیرد

کشاورزی و دامپروری از گذشته‌های دور تاکنون مهم‌ترین محور توسعه اقتصادی استانی بود که با 650 هزار نفر جمعیت و 96 هزار کیلومتر مربع وسعت، 460 کیلومتر با افغانستان مرز مشترک دارد. این استان از سوی دیگر با استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد نیز مرز مشترک دارد؛ استان‌هایی که همچون خراسان جنوبی کویرهای بکر و زیبایی دارند که در سال‌های اخیر مورد توجه گردشگران و تورگردانان واقع شده است. این در حالی است که طبیعت بکر و زیبا و کویرهای خراسان جنوبی نه‌تنها معرفی نشده و مورد بهره‌برداری قرار نگرفته، بلکه حتی گاهی به جنبه تهدید نیز به آنها نگریسته می‌شود. هرچند خشکسالی سال‌های اخیر که باعث خشکیدن نیمی از باغات استان و خشک شدن 90 درصد چاه‌ها و قنات این استان شد و درآمد سرانه مردم این خطه را به میزان زیادی کاهش داد، مسئولان استانی را به فکر بهره‌برداری از صنعت گردشگری و بویژه طبیعت‌گردی و کویرگردی به عنوان منبع جدید کسب درآمد واداشت.

در این راستا سه نقطه به‌عنوان ناب‌ترین مناطق کویری استان شناسایی و برای سرمایه‌گذاری و توسعه به میراث فرهنگی کل کشور معرفی شد که مورد موافقت این سازمان نیز قرار گرفت.

معاون گردشگری کشور در این‌باره معتقد است: با توسعه گردشگری در مناطق کویری استان خراسان جنوبی، تهدید کم‌آبی و کویر را به فرصت تبدیل خواهیم کرد.

منوچهر جهانیان با اشاره به این‌که خراسان جنوبی را می‌توان به عنوان قطب کویرنوردی کشور معرفی کرد، می‌افزاید: این استان، سه سایت کویری متنوع با عناوین «سه قلعه» همراه با ظرفیت گردشگری نجوم، «همت آباد» با ظرفیت گونه‌های زیستی مختلف و «ده‌سلم» با چشم‌اندازهای بکر طبیعی داراست که تمرکز بر این ظرفیت‌ها می‌تواند بهره‌گیری از یکی از مساعدترین بسترهای توسعه گردشگری در استان به شمار آید.

وی با بیان این‌که تامین زیرساخت‌ها نخستین گام در بهره‌گیری از مناطق بکر کویری استان به شمار می‌آید، یادآور می‌شود: در تلاش هستیم مشارکت جوامع محلی را در راستای تامین زیرساخت‌های لازم همچون اقامتگاه‌های گردشگران به کار گیریم تا با آماده‌سازی ظرفیت‌هایی چون خانه‌های بومی روستاییان، غذای محلی، صنایع دستی و معرفی آداب و رسوم گامی جدی در راستای توسعه پایدار منطقه برداشته شود.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی نیز در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: این استان حدود 14 سال است که با خشکسالی مفرط مواجه است. با این وجود بیشترین اشتغال ما در بخش کشاورزی،‌ صنایع وابسته و دامپروری است و گردشگری در این استان سهم کمی به خود اختصاص داده است. این در حالی است که معتقدیم کویرهای خراسان جنوبی ظرفیت ویژه‌ای برای جذب گردشگر و اشتغالزایی و رونق اقتصادی استان دارد.

محمدرضا رضایی با اشاره به جذاب بودن هرسه کویر
معرفی شده به تورگردانان و گردشگران تصریح می‌کند: کویر ده سلم دارای بلندترین تپه ماسه بادی است که برای توسعه گردشگری آن از محل اعتبارات توسعه‌ای نهبندان استفاده می‌شود که اگر 80 درصد آن امسال اختصاص داده شود، می‌توانیم شاهد بهره‌برداری از نخستین اکوکمپ کویری خراسان جنوبی در منطقه ده سلم باشیم.

وی خاطرنشان می‌کند: گردشگران و طبیعت‌گردان که به این منطقه می‌آیند انتظار دیدن ساختمان‌های مدرن را ندارند، چون بیشتر می‌خواهند با فرهنگ مردم آشنا شوند، به همین دلیل امکاناتی که در این مناطق تعبیه می‌شود، باید مطابق با الگوی جوامع محلی و اقلیم منطقه باشد، اما آموزش روستاییان برای برخورد با طبیعت‌گردان و مزایای ورود گردشگر بسیار مهم است، چراکه آنها باید بدانند با ورود گردشگر و توسعه این صنعت به درآمد پایین مردم منطقه کمک می‌شود.

معاون گردشگری میراث فرهنگی خراسان جنوبی نیز با بیان این‌که این سازمان در راستای رسالت جذب گردشگری خود و کمک به توسعه استان و اقتصاد مردم محلی، در وهله اول با معرفی جاذبه‌های طبیعی و در مرحله بعد با برگزاری نخستین تور آشنایی با جاذبه‌های کویری استان نخستین گام را در این راستا برداشت، به جام‌جم می‌گوید: در این تور تلاش کردیم با گرد هم آوردن اصحاب رسانه به‌عنوان ابزار قدرتمند اطلاع‌رسانی و مجریان برگزارکننده تور به عنوان بخش اجرایی و مشرف بر ابعاد مختلف صنعت گردشگری، افزون بر شناساندن ظرفیت‌های ویژه این مناطق ورود به فاز اجرایی و عملیاتی را به عنوان مهم‌ترین دستاورد ممکن محقق سازیم.

مرتضی عربی، منتفع شدن مردم و برخورداری جوامع محلی استان از طریق فروش محصولات، غذاها و صنایع دستی خود به گروه گردشگران را، هدف دیگر این برنامه عنوان می‌کند و می‌افزاید: با برگزاری این همایش توانستیم یک کار تقریبا عملیاتی و بازاریابی را در کنار کار تبلیغاتی به سرانجام برسانیم، به طوری که بعد از این همایش گروهی از تورگردانان، بازدید از جاذبه‌های کویری استان را در دستور کار خود قرار دادند و قرار شد تورهایی را به منطقه اعزام کنند.

وی با بیان این‌که ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز در مناطق کویری به عنوان سیاست کلی استان هدف‌گذاری شده و مسئولان ارشد استان و تمام سازمان‌های اجرایی عزم خود را جزم کرده‌اند که با تمام توان به این بخش کمک کنند، می‌گوید: گرچه ایجاد امکانات مورد نیاز از طریق ایجاد اکوکمپ‌ها در دستور کار قرار گرفته است، اما در برخی جاها نیازی به سرمایه‌گذاری زیادی نیست، چراکه کویرها در برخی نقاط تقریبا مجاور روستاها قرار گرفته است و می‌توان از امکانات آن روستا برای حضور گردشگران و به عنوان پشتیبان استفاده کرد.

قهرمان رشید، استاندار خراسان جنوبی نیز به آبگرم‌های استان به‌عنوان نمونه‌ای از این جاذبه‌های گردشگری اشاره می‌کند و می‌گوید‌: تاکنون یک میلیارد تومان برای آبگرم معدنی لوت در شهرستان خوسف، بیش از دو میلیارد تومان برای آبگرم فردوس در شهرستان فردوس و 600 میلیون تومان هم برای آب ترش سربیشه هزینه و زیرساخت‌هایی مانند اماکن اقامتی، جاده و راه دسترسی برای آنها ایجاد شده است، ضمن این‌که توسعه بیشتر آنها نیز در دستور کار استان قرار دارد.

وی از آسیاب‌های آبی و بادی، شش باغ ثبت ملی شده و باغ جهانی اکبریه، 70 مسجد ثبت ملی شده و صنایع دستی به عنوان دیگر ظرفیت‌های گردشگری استان نام می‌برد و تصریح می‌کند: در سال‌های اخیر برای مرمت، بازسازی، احیا و توسعه این آثار، حدود چند میلیارد ریال هزینه شده است، اما هنوز کارهای زیادی، چه از لحاظ ایجاد زیرساخت‌ها و چه از نظر معرفی آثار ‌مانده است.

به گفته وی، یک میلیارد و 200 میلیون تومان اعتبار برای توسعه کمپ سه قلعه در سال جاری اختصاص یافته است و همین میزان اعتبار نیز برای کمپ‌های گردشگری در شهرستان‌های زیرکوه و نهبندان اختصاص خواهد یافت.

استاندار خراسان جنوبی به امنیت به‌عنوان موضوعی مهم در امر گردشگری اشاره و خاطرنشان می‌کند: خوشبختانه در این استان با وجود مرزهای گسترده مشترک با افغانستان و تنگناها و خشکسالی‌ها، امنیت کامل برقرار است و از این بابت نگرانی برای گردشگران وجود ندارد.

فاطمه مراد‌زاده / گروه ایران