خرید فیلم‌های توقیفی به جای اکران

به گزارش جام‌جم، نخستین خبر از سوی محسن علی‌اکبری تهیه‌کننده فیلم «تلفن همراه رئیس‌جمهور» اعلام شد که قرار بود فیلمش در اکران دوم بهار به نمایش در بیاید، اما این تهیه‌کننده با تکذیب این خبر به جام‌جم، گفت: این خبر اشتباه روی سایت‌ها آمده است. ما فقط درخواست را به وزارت ارشاد دادیم که فیلم را از ما خریداری کنند.

او ادامه داد: فیلمی که پروانه ساخت و نمایش و مالکیت دارد، یا باید اکران شود یا دولت هزینه فیلم را تقبل کند.

علی‌اکبری همچنین گفت: ما این درخواست را به دولت و مجموعه سازمان سینمایی ارائه داده‌ایم، ولی هنوز جوابی به ما نداده‌اند و این خبر شایعه‌ای بیش نیست.

اما روز گذشته، رسانه‌ها به نقل از جواد شمقدری، رئیس سازمان سینمایی و معاون وزیر ارشاد، از خریداری فیلم «گزارش یک جشن» ابراهیم حاتمی‌کیا خبر دادند.

شمقدری گفته بود: به دلیل این‌که آقای پیرهادی تهیه‌کننده فیلم از بخش خصوصی با به نمایش در نیامدن آن، زیان زیادی را متحمل شده بود و همچنین به دلیل این‌که می‌خواستیم آقای حاتمی‌کیا با خیال راحت به سراغ ساخت فیلم سینمایی شهید چمران برود، سازمان سینمایی حقوق مالکیت «گزارش یک جشن» را خریداری کرده است.

او در عین حال تاکید کرده است: اکنون سازمان سینمایی مالک کلیه حقوق فیلم است، اما در عین حال توافق شده که فیلم با انجام اصلاحاتی که اداره نظارت و ارزشیابی اعلام کرده، در زمان مقتضی روی پرده برود.

از سوی دیگر، بابک خانیان، مشاور اجرایی سازمان سینمایی درباره چارچوب قانونی خرید فیلم‌های توقیفی، به جام‌جم گفت: برای تصمیم‌گیری راجع به این موضوع شورایی در سازمان امور سینمایی وجود دارد که شامل جمعی از کارشناسان سازمان و خارج از سازمان و برخی از مدیران می‌شود.

او ادامه داد: میزان و مبلغ خرید فیلم‌ها، بستگی به نظر شورا دارد که در مورد هر فیلم متفاوت است.

خبر خرید فیلم‌هایی که این روزها برای اکران به مشکل برمی‌خورند، در حالی منتشر می‌شود که اهالی سینما نسبت به این وضعیت انتقاداتی دارند.

علی روئین‌‌تن، کارگردان فیلم «زمهریر» که فیلمش فقط در جشنواره فجر به نمایش درآمد، درباره مقوله خریداری فیلم‌های توقیفی توسط دولت، به جام‌جم گفت: وقتی فیلمسازی را شروع کردم، در ابتدای تیتراژ فیلم می‌نوشتم، «پیشکش به تمام کسانی که نه می‌خرند و نه می‌فروشند.»

او ادامه داد: من فیلم می‌سازم که مردم ببینند و پرتماشاچی باشد تا از آن لذت ببرم. شاید این‌که فیلم را دولت بخرد، بهترین کاری است که از دست آنها بر می‌آید.

کارگردان «زمهریر» گفت: من با فروش فیلمی که اکران نشود، موافق نیستم. فیلم باید جاری باشد و مردم تعیین کنند که چگونه فیلمی است. آیا درست است که دولت به من نوعی پول بدهد که فیلم نسازم؟ خب، این نوع خرید و فروش‌ها هم درست نیست.

علیرضا داوودنژاد، کارگردان قدیمی سینما درباره موضوع خریداری فیلم‌های توقیفی به جام‌جم گفت: این‌که دولت در مقابل کسانی که در تولید فیلم سرمایه‌گذاری می‌کنند، احساس مسئولیت کند و وقتی صلاح نمی‌داند فیلمی را اکران کند، ضرر و زیان تهیه‌کننده را جبران کند، فکر خوب و درستی است.

او ادامه داد: اما در این جریان با دو نکته روبه‌رو هستیم. اول این‌که یک فیلم چرا توقیف می‌شود؟ که بحث جداگانه‌ای می‌طلبد، چون توقیف، امنیت سرمایه‌گذاری را از بین می‌برد. دوم این‌که در جبران ضرر و زیان تهیه‌کننده‌ها، گزینشی عمل نشود. این کارگردان سینما گفت: سازمان امور سینمایی در جهت احساس مسئولیتی که به ضرر و زیان تهیه‌کنندگان دارد، نباید گزینشی عمل کند بلکه هرتهیه‌کننده‌ای که به نحوی فیلم تهیه کرده و سرمایه‌اش در معرض خطر است باید حمایت شود.

جواد نوروزبیگی، تهیه‌کننده فیلم «خرس» هم با بیان این‌که حفظ حقوق معنوی سازندگان یک فیلم مهم‌تر از بعد مالی آن است، به جام‌جم گفت: ما وقتی فیلم می‌سازیم به موضوع و حرکت فرهنگی که ایجاد می‌کند، اهمیت می‌دهیم و مساله مالی مساله بعدی است که به آن فکر می‌کنیم.

او افزود: این‌گونه اقدام‌ها بیش از این‌که خوشحال‌کننده باشد، برخورنده است. ما بیشتر تمایل داریم که مشکل فیلم حل شود و به اکران عمومی در بیاید. ما اگر فکر کاسبی بودیم، سراغ کارهای دیگری می‌رفتیم که سود بیشتری هم دارد.

تهیه‌کننده «خرس» ادامه داد: اگر فقط ضرر مادی این آثار تامین می‌شود، اصلا برای چه دلیلی ساخته شده‌اند؟ ما باید بپذیریم که هر فیلمی یک حرفی دارد و زمینه را فراهم کنیم که گفته شود تا آگاهی‌دهنده باشد.

او گفت: درست است که این اقدام ضرر مالی تهیه‌کننده را جبران می‌کند ولی در نهایت یک بخش مشکل حل می‌شود ولی باید حقوق معنوی محفوظ باشد. عوامل یک فیلم حقوق مادی خود را گرفته‌اند ولی حقوق معنوی‌شان چه می‌شود؟

ابوالفضل جلیلی دیگر کارگردان شناخته شده سینمای ایران هم که در این سال‌ها مشکل اکران نشدن فیلم‌هایش را داشته است، در واکنش به خرید برخی فیلم‌ها توسط سازمان سینمایی به مهر گفت: مدت‌هاست برای خریداری فیلم «حافظ» به سازمان سینمایی پیشنهاد داده‌ام، اما گویا آنها فقط فیلم‌های خاصی را می‌خرند.

جلیلی ادامه داد: البته برای دیگر فیلم‌هایم که تاکنون شرایط اکران در داخل کشور را پیدا نکرده‌اند ریالی از دولت دریافت نکرده‌ام. با اخباری که درباره خرید فیلم‌ها منتشر می‌شود فکر می‌کنم گویا فقط به فکر خودی‌ها هستند. به هر حال خرید آثاری که عدم اکرانشان باعث شکست اقتصادی تهیه‌کننده می‌شود، به نفع سینماست. اما بهتر است بین آنها تفاوتی قائل نشوند.

واکنش‌های سینماگران به خرید فیلم‌هایی که اکران نشده‌اند، در حالی است که به نظر می‌رسد سازمان سینمایی باید برنامه‌ای شفاف همراه با مولفه‌های روشن برای خرید فیلم‌هایی که به هر دلیل اکران نشده‌اند ارائه کند؛ چرا که به گفته کارشناسان، از سال 1360 تا 1390 حدود 200 فیلم با اخذ پروانه تولید و ساخت فرصت اکران نیافته‌اند.