معیار‌دقیقی برای فعال‌بودن یک ناشر نداریم

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تمدید پروانه هر انتشاراتی قانونی دارد که براساس آن اگر ناشر در هر سال زیر چهار کتاب منتشر کند پروانه نشرش تمدید نخواهد شد، اما ما در اتحادیه تعریف‌مان این است که ناشری که حرفه‌اش نشر است و از طریق نشر امرار معاش می‌کند، یک ناشر فعال محسوب می‌شود.

برای این است که ما اصلا فکر نمی‌کنیم انتشار چهار کتاب نشان‌دهنده فعال بودن یک ناشر است، ولی در تعریف ما وقتی تاکید می‌کنیم که ناشر امرار معاش کند به این مفهوم است که هر ناشر برای آن که بتواند با شغل و حرفه ناشری اقتصاد زندگی‌اش را بچرخاند حداقل باید 40 کتاب در سال منتشر کند و من این معیاری که ارشاد برای تمدید کتاب گذاشته است، معیار کافی و دقیقی نمی‌دانم و فکر می‌کنم می‌توان تعریف دقیق‌تری ارائه کرد.

بیش از 900 ناشر در این اتحادیه عضویت دارند که برخی از آنها علاوه بر فعالیت در کار نشر، به کتابفروشی هم اشتغال دارند. البته تعداد ناشران غیر عضو اتحادیه شهر تهران حدود دو برابر اعضای اتحادیه است و این ناشران اغلب تمایلی برای عضویت در اتحادیه ندارند.

کمیسیون بازرسی اتحادیه معمولا همایش‌ها و سمینارهای مختلفی را برای جذب ناشرانی که در اتحادیه عضو نیستند، برگزار می‌کند. در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز برنامه‌ها و تبلیغات فرهنگی برای عضویت ناشران غیرعضو اجرا می‌شود و خوشبختانه در دو سال گذشته تقاضا برای عضویت نیز افزایش یافته است. از سوی دیگر، فعالیت اتحادیه در پیگیری معافیت مالیاتی ناشران و کتابفروشان نیز موجب شده است که ناشران انگیزه‌ای برای حضور در این تشکل صنفی داشته باشند.

طبق تعاملاتی که با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشته‌ایم، تمام ناشرانی که برای دریافت پروانه نشر به این وزارتخانه مراجعه می‌کنند، به اتحادیه معرفی می‌شوند و اتحادیه پس از برگزاری یک آزمون حرفه‌ای و صنفی، میزان توانایی‌ها و اطلاعات متقاضی را برای دریافت پروانه نشر بررسی می‌کند. در این میان اگر فرد متقاضی در آزمون برگزیده شد به وزارت ارشاد معرفی می‌شود، در غیر این صورت باید در دوره‌‌های آموزشی کمیسیون آموزش شرکت کند.

بله، بازخوردهایی که در این زمینه داشتیم خوب بوده است. بسیاری از افراد در پایان دوره اظهار کرده‌اند که اصلا از این اطلاعات خبر نداشتند و نگاهشان به کار نشر متفاوت از چیزی بوده که در اینجا آموخته‌اند. از سوی دیگر، تمایل آنها برای انجام یک کار فرهنگی در حوزه کارهای انتشاراتی بیشتر شده است و بهتر است که این فعالیت با استانداردهای روز هماهنگ شود.

در ماده 91 قانون نظام صنفی آمده است؛ اشخاص حقیقی یا حقوقی که طبق قوانین جاری موفق به اخذ مجوز فعالیت یا پروانه تاسیس، بهره‌برداری یا اشتغال از وزارتخانه‌ها، موسسات، سازمان‌ها یا شرکت‌های دولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است یا نهادهای غیردولتی هستند، اگر به عرضه کالا یا خدمات به مصرف‌کنندگان مبادرت ورزند، مکلف به دریافت مجوز فعالیت یا پروانه کسب از اتحادیه مربوط هستند و فعالیت‌های این اشخاص مشمول قانون نظام صنفی خواهد بود.

بله! اما در این میان برخی از ناشران به دریافت مجوز نشر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قناعت می‌کنند و برای دریافت پروانه کسب علاقه‌ای نشان نمی‌دهند.

طبق قانون نظام صنفی، اتحادیه این حق قانونی را دارد که از مرجع نیروی انتظامی بخواهد واحدهای صنفی فاقد پروانه را تعطیل کند، اما مساله اینجاست که تعداد این ناشران محدود نیست و بیش از هزار ناشر پروانه کسب اتحادیه را ندارند، از سوی دیگر ما سعی می‌کنیم به جای برخورد قهری، فعالیتی فرهنگی داشته باشیم.

در جلسات مستمری که با نمایندگان معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتیم این موضوع را بیان کرده‌ایم و خواسته‌ایم از تمام ناشرانی که برای تمدید پروانه نشر به ارشاد مراجعه می‌کنند، پروانه کسب طلب کنند و در صورت عدم دریافت این مدرک، پروانه نشر آنها تمدید نشود.

در فصل هشتم قانون نظام صنفی به تخلفاتی مانند گرانفروشی، قاچاق، تقلب و کم‌فروشی اشاره شده است، در این میان اگر بدون مجوز وزارت ارشاد کتابی منتشر شود از مصادیق عرضه و فروش کالای قاچاق است و می‌توان براحتی با ناشر متخلف برخورد کرد. خوشبختانه قانون نظام صنفی در این زمینه پیش‌بینی‌های خوبی انجام داده است و اتحادیه به عنوان تشکل صنفی می‌تواند عضو خطاکار را جریمه کند.

اعضای اتحادیه از حمایت صنفی این تشکل براحتی برخوردار می‌شوند و در بحث‌های معافیت مالیاتی و تعرفه‌های مختلف در اولویت قرار می‌گیرند.