گمیشان؛شهر تپه‌های نقره‌ای

بافت قدیم گمیشان مجموعه ای از عناصر شهری است که بر اساس نیازهای اجتماعی و منطبق با اقالیم منطقه بوجود آمده است.

ابنیه زیبا در بافت قدیم گمیشان ادامه سنت معماری و ساخت ابنیه دوره قاجار است و این بناها در فرم کلی خود بیشتر تحت تاثیر عوامل جغرافیایی منطقه شکل گرفته اند.

نزدیکی به دریا و بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی با افزایش میزان نزولات جوی، نزدیکی به مناطق جنگلی از جمله عوامل محیطی هستند که به نوعی معماری بافت قدیم گمیشان را تحت تاثیر قرار داده است.
 
از جاذبه های گردشگری این شهرستان به مجموعه تالاب گمیشان می توان اشاره کرد و به دلیل تنوع زیستی، وجود گیاهان آبزی و کنار آبزی به عنوان یک ذخیره‌گاه ژنتیکی با ارزش از گونه‌های پرندگان، آبزیان و گیاهان آبی، اهمیت یافته است.
 
این تالاب‌ در 60 کیلومتری شمال غرب گرگان پس از گذر از گرگان، بندرترکمن، گمیشان و خواجه نفس واقع شده است و مشاهده بیش از 20 گونه ماهی و 100 نوع پرنده که تعدادی از آن ها نیز نادر هستند، از جمله جلوه‌های تماشایی تالاب گمیشان است.
 
علاوه بر آن، این تالاب به عنوان یک منطقه تفریحی، آموزشی در سطح کشور مطرح است و همه ساله در فصول مختلف سال علاقه‌مندان بی‌شماری را به سوی خود جذب می‌کند.
 
گمیشان یا تپه نقره ای، در جوار آثار جزیره و شهر آبسکون و انتهای دیوار تاریخی قزل آلانگ (دیواردفاعی گرگان - سد نوشیروان- سد سکندر) واقع شده است.
 
منطقه ای که گمیشان در آن پدید آمده از زمان اشکانیان تا دوران اخیر تامین کننده بخشی از نیازهای قاره اروپا بوده و به شواهد برخی از متون تاریخی رودخانه گرگان از طریق گمیشان به دریای خزر وارد می شده است.
 
مسیر قدیمی رودخانه گرگان در لبه جنوبی تپه کوره سو معروف به کهنه گرگان و ادامه آن به بنام پرسی آقن از وسط گمیشان گذشته و به دریای خزر می ریزد.
 
گمیشان در اوج شکوفایی جزیره آبسکون، انتهای راه خاکی و آغاز راه آبی جاده ابریشم در قسمت آسیایی بوده، در این اواخر نیز ناوداران (کشتی های چوبی بزرگ بادبانی) گمیشان با مراوده کالای تجاری با دنیای خارج ادامه دهندگان راه آبسکونیان بوده اند و مردم آن با شهر های ساحلی شمال کشور از جمله بندر گز، بندر انزلی و از طرف شرق با شهرهای استرآباد و جرجان و در آن سوی مرز با بنادر حسنقلی، چلکن، حاجی طرخان، باکو مراوده داشته و داد و ستد می کردند.

قبل از شکل گیری گمیشان به شکل امروزی حداقل سه اثر مهم که قدمت آن‌ها به قبل از اسلام می رسد در نزدیکی آن شهر وجود داشته که در بوجود آمدن شهر مخصوصاً دیوار دفاعی بی تاثیر نبوده است.
 
همچنین قدمت تاسیس و سوابق ادارات مختلف از جمله تاسیس شهرداری آن را به سال 1273 ه.ق و یا به قولی به 1309 ه.ش و تاسیس اداره فرهنگ را به سال 1304 ه.ش می دانند ولی به هر حال قدمت گمیشان به شکل امروزی به زمان قاجار و پهلوی اول می‌رسد.
 
گمیشان در غرب گلستان با جاذبه های بکر و رویایی آماده استقبال از مهمان نوروزی گلستان است.