موفقیت ایران در تولید و آزمایش اولین میله سوخت هسته‌ای

بنا بر اعلام سازمان انرژی اتمی ایران، نمونه ساخته شده پس از گذراندن تمامی آزمایش‌های فیزیکی و ابعادی به منظور بررسی عملکرد در شرایط عملیاتی به داخل قلب راکتور تحقیقاتی تهران منتقل شد.

براساس این گزارش، این میله سوخت که تاکنون 1500 مگاوات ساعت پرتودهی شده، مراحل آزمون نوترونی به لحاظ میزان راکتیویته و عدم نشت مواد هسته‌ای را در مراحل اولیه در قدرت‌های مختلف رآکتور با موفقیت پشت سر گذاشته است و در حال حاضر جهت بررسی در شرایط طولانی مدت در قلب راکتور تحقیقاتی تهران پرتودهی می‌شود.

متخصصان هسته‌ای کشور توانسته‌اند با استفاده از رآکتور تحقیقاتی تهران علاوه بر تامین رادیوداروهای مورد نیاز کشور در سال‌های گذشته و خنثی کردن تحریم‌های غیرانسانی غرب علیه بیماران خاص برای اولین بار از این رآکتور برای آزمایش سوخت استفاده کنند.

تولید سوخت 20 درصدی مورد نیاز نیروگاه تهران از دو سال قبل و پس از آن در ایران آغاز شد که غرب حاضر نشد اورانیوم 20 درصد غنی شده را به ایران بفروشد. کشورهای غربی در تصمیمی سیاسی حتی حاضر نشدند پیشنهاد مبادله اورانیوم را بپذیرند. به این شکل که 1200 کیلوگرم اورانیوم 5/3 درصد غنی شده ایران را گرفته و در عوض 120 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد غنی شده تحویل رآکتور تحقیقاتی تهران بدهند که تولید آن رادیوداروهای مورد نیاز بیماران است.

پس از این وقایع ایران اعلام کرد، خودش اقدام به تولید اورانیوم 20 درصدی خواهد کرد و به این سمت نیز پیش رفت. کمی بعد هم محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور ایران اعلام کرد ایران نخستین محموله سوخت هسته‌ای با غنای 20 درصد را تولید کرده و از توانمندی لازم برای تولید سوخت با درجه غلظت بیشتر برخوردار است اما نیازی به تولید سوخت با غنای بیشتر از 20 درصد ندارد.

علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه نیز شهریور 89 تاکید کرد: ظرف یکسال سوخت کامل رآکتور تهران را تولید می‌کنیم.

در ادامه این روند، 23 فروردین امسال فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی از نصب تجهیزات تولید صفحه سوخت 20 درصد رآکتور تهران خبر داد.

عباسی در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت تولید سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران در داخل کشور گفت: غنی‌سازی سوخت مورد نیاز رآکتور تهران در سطح 20 درصد در 2 زنجیره سانتریفیوژ در نطنز در حال انجام است و تولید سوخت در این سطح از غنی‌سازی تا میزان مورد نیاز راکتور تهران ادامه خواهد داشت.

آخرین اظهارنظر درخصوص اخبار مربوط به چرخه سوخت هسته‌ای را محمدرضا باهنر داشت که اوایل دی گذشته، اعلام کرد: حداکثر تا 2 ماه آینده سوخت 20 درصدی در نیروگاه هسته‌ای تهران بارگذاری می‌شود.

اینک اعلام شده مرحله ساخت و آزمایش اولین میله سوخت هسته‌ای ایران با موفقیت انجام شده است. به گفته مطلعین، این مرحله یکی از مراحل بسیار حساس نقل و انتقال سوخت به نیروگاه است. به همین منظور میله‌های سوخت، داخل محفظه‌های عایق‌بندی شده قرار داده می‌شود تا از بروز هرگونه حادثه‌ای مانند انفجار، سوختن و سایر حوادث جلوگیری شود.

تولید میله سوخت نیز جزو آخرین مراحل در چرخه سوخت هسته اى است. به این شکل که اورانیوم غنى شده که هنوز به شکل6 UF است، باید به پودر دى‌اکسیداورانیوم (۲ UO)‌ تبدیل شود تا به عنوان سوخت هسته‌اى قابل استفاده باشد. پودر ۲ UO سپس فشرده شده و به شکل قرص درمى‌آید. قرص‌ها در معرض حرارت با دماى بالا قرار مى‌گیرند تا به قرص‌هاى سرامیکى سخت تبدیل شوند. پس از طى چند فرآیند فیزیکى، قرص‌هاى سرامیکى با ابعاد یکسان حاصل مى شود. حال، متناسب با طراحى رآکتور و نوع سوخت مورد نیاز، این قرص‌هاى کوچک را دسته دسته کرده و در لوله اى بخصوص قرار مى دهند. این لوله از آلیاژ مخصوصى ساخته شده که در برابر خوردگى بسیار مقاوم است و در عین حال از رسانایى حرارتى بسیار بالایى برخوردار است. در صورت انجام این مراحل، میله سوخت آماده شده و براى استفاده در رآکتور به نیروگاه فرستاده مى‌شود.

در همین راستا باید این نکته را افزود که هر مجتمع سوخت، تعدادی میله‌های سوخت و تعدادی میله‌های کنترل دارد، یعنی برای 163 مجتمع سوخت، ۱۲۱ میله کنترل وجود دارد.

اعلام خبر موفقیت ایران در آزمایش اولیه نمونه میله سوخت در شرایطی صورت گرفت که غربی‌ها بر این باور بودند ایران حتی اگر بتواند به اورانیوم 20 درصد غنی شده دست یابد،‌ قادر به تولید میله سوخت نخواهد بود که برای رآکتور تحقیقاتی تهران مورد نیازش است. رآکتور تحقیقاتی تهران در آبان ۱۳۴۶ شروع به فعالیت کرد و در سال‌های پیش از انقلاب با سوخت اورانیوم با غلظت بالای ۹۰ درصد که از طرف آمریکا تامین می‌شد، کار می‌کرد. پس انقلاب و در دهه 70 نیز در پی اتمام سوخت هسته‌ای این رآکتور که کاربرد پزشکی و تحقیقاتی دارد، ایران یک بار دیگر سوخت مورد نیاز را از کشور آرژانتین تهیه کرد. ایران میزان سوخت فعلی مورد نیاز رآکتور اتمی تهران را بسته به میزان فعالیت آن، بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلو گرم برآورد کرده است.