بنزین را با استاندارد روز اروپا تولید می‌کنیم

تولید فرآورده‌های نفتی در حال حاضر به چه میزان است؟

طبق آخرین ارزیابی در سال 90، به غیر از نفت سفید که براساس تصمیم گرفته شده به دلیل عدم مصرف آن در داخل تولید آن کاهش یافته‌ است، در سایر فرآورده‌های نفتی رشد تولید داشتیم.

تولید گاز مایع در سال 90 در مقایسه با سال 89 ، 5/1 درصد رشد داشته و در حال حاضر تا مرز 5000 تن در روز تولید می‌کنیم.

تولید بنزین پایه نزدیک به 50 میلیون لیتر بوده است که در اختلاط با بنزین سوپر به حدود 60 میلیونی می‌رسد و به همین میزان نیز در کشور مصرف می‌شود.

نفت گاز سال قبل 6/6 درصد رشد داشته و تولید ما به 5/97 میلیون لیتر در روز رسیده. نفت کوره هم 5 درصد رشد داشته و تولید آن به 7/81 میلیون لیتر در روز رسیده و مصرف گاز مایع حدود 13 درصد نسبت به سال قبل کاهش داشته است. بنزین 7/4 درصد، نفت سفید 16 درصد و نفت گاز هم 4 درصد کاهش مصرف داشته است.

از سوی دیگر، مصرف نفت‌کوره هم 18 درصد افزایش یافته است. در زمستان نیز به دلیل افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، نیروگاه‌ها از سوخت دوم یعنی سوخت مایع استفاده می‌کنند که ما باید کمبود سوخت را جبران کنیم. در مقابل مازاد تولید مصرف را نیز صادر می‌کنیم.

در بخش‌های ذخیره‌‌سازی، نسبت به سال قبل در مدت مشابه شاخص‌های نفت سفید، نفت گاز و نفت‌کوره رشد یافته است. در نیروگاه، ذخایر نفت گاز مفید و قابل برداشت 9/1 میلیارد لیتر بوده و الان 2/2 میلیارد لیتر است. نفت‌کوره 8/1 میلیارد لیتر بوده و امسال 2 میلیارد لیتر شده است. جمع ذخیره‌سازی سوخت مایع در سال گذشته 8/3 میلیارد لیتر بوده؛ در حالی که امروز 3/4 میلیارد لیتر است.

چنانچه نیروگاه‌ها با کمبود گاز مواجه شوند، ما با تامین سوخت مایع، آن را جبران می‌کنیم و معمولا ظرفیت ذخایر را 300 تا 400 میلیون لیتر خالی نگه‌ می‌داریم تا در صورت نیاز نیروگاه‌ها بتوانیم آن را پر کنیم، زیرا با این کار برای پالایشگاه فرصت تنفس ایجاد می‌کنیم.

اگر مصرف مردم و صنایع کم شود، باید در جایی ذخیره داشته باشیم که پالایشگاه تولید را پایین نیاورد، لذا برای شرایط اضطراری یکی دو درصد از ذخایر نیروگاه‌ها را خالی نگه می‌داریم.

طبق برنامه‌ریزی‌ها تا پایان برنامه پنجم از تصفیه 67/1 میلیون بشکه نفت در روز باید به 2/2 میلیون بشکه در روز دست یابیم. طول انتقال خطوط لوله برای نفت‌خام نیز 3800 کیلومتر است که باید به 5500 کیلومتر افزایش یابد. طول انتقال فرآورده 8800 کیلومتر است که باید به 11 هزار کیلومتر برسد.

توان ذخیره‌سازی فرآورده‌ها در حال حاضر 5/11 میلیارد لیتر است که باید به 5/14 میلیارد لیتر نیز افزایش یابد.

تولید بنزین نیز با آنچه به عنوان بنزین پایه است، حدود 55 میلیون لیتر است که با اهداف تعیین شده به 8/115 میلیون لیتر در روز خواهد رسید.

میانگین تولید نفت گاز در برنامه پنجم 84 میلیون لیتر بوده؛ در حالی که الان از برنامه جلوتر رفته و به حدود 2/97 میلیون لیتر رسیده است. تولید این محصول در پایان برنامه پنجم قرار است به 9/112 میلیون لیتر در روز برسد. همچنین متوسط تولید نفت‌کوره در برنامه 5/74میلیون لیتر است که هم‌اکنون به 7/81 میلیون لیتر رسیده است اما باید به 68 میلیون لیتر کاهش پیدا کند، زیرا در پالایشگاه امام خمینی با راه‌اندازی واحد تولید بنزین‌سوپر از تولید نفت‌کوره کم می‌شود و نفت‌کوره به بنزین و نفت گاز تبدیل می‌شود.

در پالایشگاه امام خمینی با بهره‌برداری از واحد جدید تولید بنزین، نوع نفت‌خام مورد استفاده نیز تغییر کرده است و در حال حاضر از نفت سبک و سنگین یعنی از نفت خام سنگین میادین دزفولی شمالی و اهواز مارون استفاده می‌شود. به این ترتیب از 2 جهت ارزش افزوده تولید پالایشگاه امام خمینی شازند بالا می‌رود. از یک جهت تولید بنزین پالایشگاه از 5/4 میلیون لیتر به 5/16 میلیون لیتر می‌رسد. بخشی از مازوت با نصب واحد تولید بنزین‌سوپر و Rcu (برج‌هایی که قادر است ته‌مانده و مازوت را به فرآورده‌های باارزشی مثل بنزین و نفت‌گاز تبدیل کند) به فرآورده‌های باارزش افزون بیشتر تبدیل می‌شود.

در جای دیگری هم ارزش افزوده داریم و آنجایی است که سهم نفت سبک را حدود 35 ـ 30 درصد در پالایشگاه‌امام‌خمینی کاهش می‌دهیم و نفت دزفول شمالی را که نفت سنگین است و سولفید هیدروژن بالایی دارد، جایگزین آن می‌کنیم.

نه این سیستم در پالایشگاه اصفهان هم در حال اجراست و جزو پروژه بهینه‌سازی است. در آینده هم اگر بخواهیم مازوت تولید نکنیم و ته‌مانده را به فرآورده با ارزش تبدیل کنیم، باید Fcc‌ها را نصب کنیم. در آینده ممکن است در پالایشگاه بندرعباس هم این کار را انجام دهیم و از آنجا که پالایشگاه بندرعباس خصوصی می‌شود، باید هیات‌مدیره آن در این زمینه تصمیم بگیرد به هر حال هنوز در بندرعباس پیش‌بینی نشده است، اما قابلیت اجرای آن وجود دارد. هم‌اکنون نصب این واحد بین 9 پالایشگاه فقط در امام‌خمینی شازند و پالایشگاه اصفهان پیش‌بینی شده است.

تولید فعلی بنزین پایه پالایشگاه‌ها در شرایط مطلوبی قرار دارد و افزایش تولید پالایشگاه آبادان تولید پایه را به 7‌/‌47 میلیون لیتر رساند که جهش بسیار خوبی بوده است.

امیدواریم در پالایشگاه لاوان نیز تا پایان سال 90، 9‌/‌1 میلیون لیتر افزایش تولید بنزین سوپر داشته باشیم.

تولید بنزین پایه ما تا پایان سال 90 به 5‌/‌62 میلیون لیتر در روز خواهد رسید. تا پایان 91 با در مدار قرار گرفتن پالایشگاه‌های تبریز، بندرعباس و اصفهان حداقل پیش‌بینی تولید 6‌/‌67 میلیون لیتر است. تا پایان برنامه پنجم طرح تثبیت تولید بنزین در آبادان و بهینه‌سازی پالایشگاه اصفهان هم خواهیم داشت که با این اقدامات 12 میلیون لیتر به رقم تولید بنزین سال 91 اضافه می‌شود. البته در این راستا اگر به هر دلیلی نتوانیم فاینانس خارجی بگیریم حتما از منابع بانکی داخلی تامین می‌کنیم.

به این ترتیب با احتساب فاز یک پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس تا پایان برنامه پنجم و طرح بهینه‌سازی پالایشگاه اصفهان و تثبیت واحد بنزین سوپر پالایشگاه آبادان جمع تولید بنزین به 8‌/‌115 میلیون لیتر می‌رسد.

مابقی طرح‌ها‌ نیز مانند پروژه پارس پتروفیلد شیراز و پروژه آناهیتا کرمانشاه در اولویت اجرا قرار گرفته‌‌اند.

پروژه پالایشگاه آناهیتا در کرمانشاه پس از سفر اخیر رهبر معظم انقلاب به این استان و دستور اکیدی که ایشان دادند در اولویت قرار گرفت و در حال حاضر اعتبار خوبی به آن تخصیص یافته است و به یکی از پروژه‌های اولویت‌دار بخش خصوصی بعد از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس تبدیل شده است.

پالایشگاه فعلی کرمانشاه که 22 هزار بشکه‌ای است توجیه اقتصادی ندارد ولی پالایشگاه جدید دارای ظرفیت 150 هزار بشکه است که در دست اجرا قرار گرفته است.

اجرای این پروژه در اختیار یک کنسرسیوم با ترکیبی از شرکت‌های ایرانی و خارجی بود که خارجی‌ها نیامدند و ترکیب ایرانی هم ترکیب ناقصی بود لذا ما این ترکیب را کامل کردیم.

ترکیب فعلی مجموعه‌‌ای از شرکت‌های قرارگاه خاتم است به علاوه شرکت‌های قبلی ایرانی است که با هم کار می‌کنند. عملیات اجرایی این پالایشگاه دو سه ماه است که آغاز شده است. در حال حاضر آقای قاسمی وزیر کنونی نفت نیز تزریق اعتبار 200 میلیون یورویی به این پالایشگاه را در برنامه دارد، مانند همان 200 میلیون دلاری که در دوره وزارت قبلی تخصیص یافت. همچنین طبق برنامه‌ریزی قرار است یک‌میلیارد دلار از طریق بانک مرکزی در اختیار شرکت پالایش و پخش قرار گیرد که بخشی از آن از طریق شرکت نیکو (شرکت سرمایه‌گذاری نفت)‌ تامین خواهد شد.

این پروژه به جز بحث منابع مالی مشکل دیگری ندارد؛ پیش از این یکسری مشکلاتی وجود داشت که تا حدودی بر طرف شده است.

تیم جدید، کار را در 3 فاز تقسیم‌بندی کرده‌اند. البته قرار است زیرساخت هر سه‌فاز با هم اجرا می‌شود ولی بهره‌برداری یک فاز زودتر انجام می‌شود. این در همه پروژه‌ها رسم است، ما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم که آخر سال 91 یا اول سال 92 فاز یک پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس با ظرفیت 120 هزار بشکه میعانات گازی به بهره‌برداری برسد. اگر کل پروژه به مدار بیاید 35 میلیون لیتر بنزین و 15 میلیون لیتر گازوئیل بجز فرآورده جانبی‌اش که عدد بزرگی نمی‌شود، به تنهایی در کشور تولید خواهد کرد.

همین 15 و 35 میلیون را بر 3 تقسیم کنید ظرفیت فاز یک می‌شود. تمام تلاش ما این است که اوایل‌ سال 92 این پالایشگاه وارد مدار تولید شود.

ضمنا علاوه بر ارقام ذکر شده قرار شد طبق دستور وزیر نفت از بانک ملت هم اعتبار جداگانه‌ای دریافت کنیم.

پروژه‌هایی مثل پالایشگاه‌های ستاره خلیج‌فارس، پارس، آناهیتا، خوزستان، لاوان، تهران، اصفهان و تبریز همه پالایشگاه‌های خصوصی هستند که اعتبارات مناسبی برای آنها در نظر گرفته شده است.

برای پالایشگاه‌هایی که در آنها طرح‌های توسعه‌ای در حال اجراست هم مشکلی نداریم و در این زمینه می‌توانیم از منابع فروش اوراق مشارکت استفاده کنیم. هم‌اکنون به جز واحد بهینه‌سازی پالایشگاه‌های اصفهان و آبادان که هر دو بین 7 تا 8 میلیارد دلار منابع مالی نیاز دارند مابقی پروژه‌ها تامین اعتبار شده و مشکل ندارند.

اوراقی که قبلا فروختیم را روی پالایشگاه‌های موجود هزینه می‌کنیم و برای فروش جدید هنوز دست به کار نشدیم.

از محل فروش اوراق مشارکت 360 میلیارد تومان برای پالایشگاه امام خمینی شازند، 150 میلیارد تومان برای بندرعباس و 50 میلیارد تومان برای تهران اختصاص یافت که در حال هزینه شدن است.

چون عمده پالایشگاه‌ها خصوصی شدند، در مرحله بعدی باید خودشان اقدام کنند البته اگر نیاز داشته باشند. ما برای پالایشگاه اراک و آنهایی که دولتی‌اند نیازی نداریم، اما برای آبادان نیاز ما زیاد است که با اوراق هم رفع نمی‌شود. در آبادان از محل فاینانس داخلی و خارجی استفاده می‌کنیم.

برای پروژه‌های بخش خصوصی مثل پارس، آناهیتا، خوزستان و طرح تثبیت آبادان هم از محل فاینانس داخلی یا خارجی استفاده می‌شود. ستاد اجرایی فرمان امام هم تامین مالی پالایشگاه هرمز را دنبال می‌کند.

فعلا در حال گرفتن اطلاعات از ما هستند. از ما آمار خواستند. حتی پیشنهاد هم ندادیم که قیمت‌ها به چه شکل باشد و ما نیز نمی‌توانیم در این زمینه اظهارنظر کنیم، زیرا تصمیم‌گیری‌ها به عهده ستاد هدفمندی است و سخنگوی آن در این زمینه اظهارنظر می‌کند.

خیر. فقط قرار است CNG نیز به این سامانه اضافه شود و در این زمینه در حال مشاوره هستیم.

بله. CNG هم روی سامانه هوشمند کارت سوخت تعریف خواهد شد.

در این زمینه در حال تلاش هستیم، اما الان اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. CNG مثل بنزین نیست که مردم آن را در گالن بریزند و قاچاق کنند. لذا مشکلی نداریم، اما با توجه به این که لازم است مدیریت شود و نوع مصرف دقیق مشخص شود برای آن پروژه تعریف و اعتبار تخصیص دادیم.

استاندارد بنزین آبادان در کوتاه‌مدت یورو 4 می‌شود. ضمن این که بعد از اجرای طرح بهینه‌سازی در این پالایشگاه، استاندارد نفت گاز هم یورو 4 خواهد بود. همچنین قرار است بنزین تولیدی پالایشگاه تهران به صورت ضربتی یورو 4 و نفت گاز آن یورو 5 شود. همچنین پالایشگاه امام خمینی شازند 5‌/‌16 میلیون لیتر بنزین سوپر و بنزین معمولی و 8‌/‌11 میلیون لیتر نفت گاز با استاندارد یورو 5 تولید خواهد کرد. کامل‌ترین طرح همین طرح امام خمینی شازند است. در این پالایشگاه تمام پروژه‌هایی که برای ارتقای کیفیت و افزایش تولید و کاهش مازوت باید دیده شود طراحی و اجرا شده است.

بنزین پالایشگاه بندرعباس نیز که 1‌/‌11 میلیون لیتر است با استاندارد یورو 5 تولید می‌شود ضمن اینکه تا پایان سال آینده تولید نفت گاز آن به 1‌/‌14 میلیون لیتر می‌رسد.

در پالایشگاه لاوان نیز تا پایان امسال بنزین با استاندارد یورو 4 تولید می‌شود و امیدواریم تا پایان سال 91 نفت گاز در این پالایشگاه هم با استانداردهای یورو 4 تولید شود.

در پالایشگاه تبریز تا نیمه سال آینده بنزین با استاندارد یورو 4 خواهیم داشت و تولید نفت گاز تبریز نیز بستگی به اجرای پروژه پالایشگاه شهریار دارد.

تولید بنزین پالایشگاه اصفهان نیز تا 3 ماهه سال آینده به یورو 5 تبدیل می‌شود و بعد از اجرای طرح بهینه‌سازی، گازوئیل آن کاملا براساس استاندارد یورو 4 خواهد بود.

در مجموع با اجرای برنامه‌ها و طرح‌های در نظرگرفته شده، تولید بنزین و نفت گاز هم‌اکنون در کشور با استانداردهای روز اروپاست.

پروژه توسعه پالایشگاه اصفهان همزمان با اجرای طرح اراک شروع شد، اما پولی به آن تزریق نشد ولی هم‌اکنون 5 بسته برای توسعه پالایشگاه اصفهان در نظر گرفته شده است که یک بسته را چین، یک بسته را کره با شرکای ایرانی و 3 بسته آن را کنسرسیوم ایرانی اداره می‌کنند. این پروژه نیز مشکل منابع مالی دارد، چراکه تا الان حدود 700 میلیون دلار برای آن هزینه شده در حالی که کل منابع مورد نیاز آن 4 میلیارد دلار است یعنی 3‌/‌3 میلیارد دیگر نیاز است.

امیدواریم بتوانیم اعتبارات مورد نیاز آن را از چند بانک تامین کنیم و اگر نتوانستیم از منابع خارجی تامین می‌کنیم، چون هنوز از سرمایه‌گذاری خارجی مأیوس نیستیم. اگر مأیوس شویم حتما آقای وزیر تصمیم جدی می‌گیرد و آن را روی بانک‌ها خرد می‌کند. امیدواریم هربسته‌اش را یکی از بانک‌ها فاینانس کنند.