ژئو پارک قشم به دنبال «کارت سبز»

ژئوپارک قشم تنها ژئوپارک خاورمیانه است که سال 1385 به ثبت جهانی رسید. یونسکو نیز برای این که از اقدامات حفاظتی و دیگر فعالیت‌های ژئوپارک‌های شبکه اطمینان پیدا کند، هر 4‌سال یک‌بار ژئوپارک‌ها را ارزیابی می‌کند و اگر با استانداردهای ذکر شده در یونسکو منطبق باشند، به آنها کارت سبز می‌دهد و به این ترتیب نام آن منطقه در شبکه جهانی ژئوپارک‌ها حفظ می‌شود. اما اگر به استانداردهای لازم نرسیده باشد یونسکو به آن ژئوپارک کارت زرد می‌دهد که نماد فرصت است و اگر پس از این فرصت نتوانست اهداف توسعه‌ای پایدار را پیاده کند، آن ژئوپارک با دریافت کارت قرمز از شبکه جهانی یونسکو خارج می‌شود.

سال 1388 بود که در چهارمین کنفرانس بین‌المللی ژئوپارک مالزی، ایران از سوی یونسکو برای اقداماتی که باید در ژئوپارک قشم انجام می داد اما این کار را نکرد ، کارت زرد دریافت کرد. از آن زمان تا اسفند ماه امسال یونسکو به ایران یک فرصت 2 ساله داد تا کاستی‌های خود را برطرف سازد.

محمدهاشم داخته، رئیس محیط زیست قشم که بتازگی مدیریت ژئوپارک قشم را نیز به عهده گرفته است، در گفت و گو با «جام جم» در مورد دلایلی که سبب شد ایران کارت زرد دریافت کند، گفت: دلایل مختلفی سبب شد که یونسکو به ایران کارت زرد دهد. البته در ابتدا تصمیم یونسکو دادن کارت قرمز بود که با رایزنی‌ها و توافقات انجام شده، به ایران تخفیف داده شد.

وی افزود: براساس قوانین و مقررات یونسکو و در زمانی که این پارک به ثبت جهانی رسید، توافق شد که مساحت ژئوپارک قشم توسعه یابد که عملا چنین اتفاقی نیفتاد. همچنین تهیه کتابچه و بروشور جهت معرفی این ژئوپارک برای گروه‌های سنی مختلف به اندازه و میزان لازم انجام نشده است. از سوی دیگر تابلوهای اطلاع‌رسانی در منطقه برای راهنمایی گردشگران به اندازه کافی وجود ندارد.

داخته مشارکت ضعیف مردم بومی منطقه در توسعه این پارک و همچنین کمرنگ بودن مشارکت بین‌المللی این ژئوپارک با دیگر ژئوپارک‌هایی که در یونسکو به ثبت جهانی رسیده‌اند را از دلایل دیگر دریافت کارت زرد عنوان کرد.

وی با بیان این که برخی از این مشکلات مرتفع شده و بقیه نیز در حال برطرف شدن هستند، گفت: بسیاری از خبرنگاران، کارشناسان و مسوولان از ادارات و سازمان‌های مختلف مانند کمیسیون ملی یونسکو، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، اداره کل اکوتوریسم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، انجمن راهنمایان گردشگری تهران و شوراهاو دهیاری‌های جزیره قشم آمادگی داوطلبانه خود را برای هر نوع همکاری مورد نیاز ژئوپارک قشم اعلام کرده‌اند. داخته با اشاره به این که ژئوسایت این ژئوپارک نیز در 3 ـ 2 روز آینده راه‌اندازی می‌شود، افزود: تا همین الان مشکلاتی از قبیل توسعه منطقه و تهیه بروشور و کتابچه برطرف شده و در فرصت باقیمانده تا اسفند، تمام مشکلات و موانع باقی‌مانده نیز برطرف خواهد شد.

وی در توضیح این که برای فعال شدن ژئوسایت‌ها چه اقداماتی باید انجام شود، گفت: فعالیت‌ها باید به سمتی برنامه‌ریزی و سوق داده شوند که ژئوپارک همیشه و همه‌جا دیده شود، همچنین اطلاعات ژئوپارک در اختیار متولیان گردشگری ازجمله آژانس‌های مسافرتی قرار گیرد، جامعه محلی و بویژه دانش‌آموزان به عنوان سرمایه اصلی ژئوپارک، آموزش داده شوند، در ژئوسایت‌ها، مسیرهای دسترسی ایجاد و تابلوهای معرفی، اطلاع‌رسانی و آموزشی به تعداد کافی و برای مخاطبان آنها شامل دانش‌آموزان، ‌دانشجویان، متخصصان زمین‌شناسی و طبیعت‌گردان متناسب با نیاز آنها نصب شود.

رئیس محیط زیست قشم در ادامه با بیان این که ژئوپارک قشم از نظر قلمرو، یکی از کوچک‌ترین ژئوپارک‌های دنیاست، گفت: در این 6 سال، این فرصت وجود داشته است که ژئوسایت‌ها توسعه داده شوند، ولی این اتفاق نیفتاده است.

محمدرضا قاسمی‌نژاد، رئیس سابق ژئوپارک جهانی قشم نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ما تا اسفندماه و زمان حضور بازرسان یونسکو برای بازبینی ژئوپارک قشم فرصت داریم تا استانداردها و زیرساخت‌های لازم را مطابق طرح جامع ژئوپارک قشم تکمیل کنیم و با گرفتن امتیاز لازم و کارت سبز از شبکه جهانی ژئوپارک‌های یونسکو، در این شبکه ماندگار شویم. به این ترتیب، آنها برای این ژئوپارک تبلیغ و آن را به عنوان مکانی امن برای گردشگری بین‌المللی در ایران مطرح می‌کنند. ‌وی افزود: تاکنون تمام فعالیت‌های انجام شده در ژئوپارک قشم براساس اصول بوده است. ما در این سال‌ها، کارهای زیادی انجام داده‌ایم و یکی از مهم‌ترین اقدامات ما تکمیل طرح جامع ژئوپارک قشم بوده است تا از این طریق و براساس برنامه‌ای منسجم بتوان ژئوپارک را هدایت کرد. این طرح درباره برنامه‌های اجرایی، زیرساخت‌ها، مناطق حفاظتی و حتی درباره مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این منطقه آگاهی کامل می‌دهد.

وی گفت: این طرح جامع به تصویب کمیسیون ملی یونسکو نیز رسیده است و ما از آن زمان تاکنون، ایجاد زیرساخت‌ها را آغاز کرده‌ایم. بهره‌برداری از نخستین «ویزیتور سنتر» در این ژئوپارک با معماری خاص و با پیام صرفه‌جویی در انرژی، یکی از این زیرساخت‌ها به‌شمار می‌آید.

ژئوپارک نوعی پدیده و منطقه بارز زمین شناسی است که با همکاری و مشارکت جامعه محلی محافظت می‌شود.