سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

تاریخچه تشکیل مجمـوعه کتابخانه بـه آغاز دهـه 1240 بازمی‌گردد. 12 سال پس از تاسیس مدرسه دارالفنون در تهران، سال 1243 کتابخانه کوچکی در آن مدرسه تشکیل شد که بعدها هسته اولیه مجموعه کتابخانه ملی ایـران به حساب آمد. افتتاح و شروع به کار رسمی کتابخانه ملی به سال 1316 شمسی بازمی‌‌‌‌‌گردد. سال 1358 شمسی کتابخانه پهلوی سابق، سال 1362 شمسی مرکز خدمات کتابداری و سال 1378 شمسی سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی در کتابخانه ملی ادغام شدند و سرانجام سال 1381 شمسی با تصویب شورای عالی اداری، سازمان اسناد ملی در کتابخانه ملی ادغام شد و سازمان فعلی شکل گرفت. سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با 4 معاونت در 2 ساختمان مستقل «کتابخانه ملی ایران» و «گنجینه اسناد ملی ایران» فعالیت می‌کند.در حال حاضر، بیش از یک میلیون و 500 هزار جلد کتاب به زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی، روسی و دیگر زبان‌ها و بیش از 25 هزار عنوان کتاب خطی فارسی و عربی و 26 هزار جلد کتاب چاپ سنگی در این مرکز نگهداری می‌شود.

جمع‌آوری منابع ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی به زبان‌های غیر از فارسی، یکی از وظایف اصلی کتابخانه ملی است که تاکنون توانسته 40 هزار جلد از این کتب را به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی گردآوری کند.

تاکنون بیش از 150 هزار مجله، روزنامه، بولتن و خبرنامه داخلی از دوره قاجار تا امروزدر بیش از 13 هزار عنوان در این کتابخانه صحافی شده است. یک میلیون منبع غیرکتابی کتابخانه ملی شامل اشکال مختلف مواد دیجیتالی، دیداری ـ شنیداری و آثاری نظیر پایان‌نامه، بروشور، پوستر، نقشه، عکس، کارت پستال، مجسمه، تمبر، تقویم و نظایر آن است.

موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک موسسه‌ای غیردولتی و غیرانتفاعی است که براساس وقف‌نامه مرحوم حاج حسین ملک زیر نظر مستقیم تولیت آستان قدس رضوی اداره می‌شود.

کتابخانه ملی ملک با داشتن 19 هزار عنوان نسخه خطی نادر و نفیس، یکی از شش گنجینه بزرگ نسخ خطی ایران است. همچنین این کتابخانه حدود 70 هزار کتاب چاپی، 3 هزار و 400 کتاب چاپ سنگی و 548 عنوان نشریه ادواری در 4 هزار مجلد و حدود 8 هزار جلد کتاب به دیگر زبان‌ها دارد. بخش قابل توجهی از کتاب‌های چاپی آن متعلق به پیش از سال 1320 خورشیدی هستند که در زمره نخستین کتاب‌های چاپی ایران قرار می‌گیرند. کتابخانه ملک غیر از مخازن کتاب و تالارهای مطالعه، بخش‌های دیگری هم دارد که عبارتند از: مرمت نسخ خطی، عکاسی و تهیه میکروفیلم، صحافی، جلدسازی و... در کنار این بخش‌ها انتشارات موسسه از سال 1348 برای چاپ و نشر نسخ خطی موجود در کتابخانه و آثار پژوهشی مرتبط با آنها تاسیس شده است.برای استفاده از کتابخانه دیجیتال در کتابخانه ملی ملک می‌توانید به سایت www.malekmuseum.org مراجعه کنید.