یک ملت یک سرزمین؛ نه بیشتر، نه کمتر

اما سرانجام رهبر معظم انقلاب، سیاست کلی نظام را در این مقطع نیز با صراحت تبیین کردند و با رد قاطع هر طرحی که بخواهد فلسطین را تقسیم کند، تاکید کردند: طرح دو دولت که لباس حق‌به جانب «پذیرش دولت فلسطین به عضویت سازمان ملل» را بر آن پوشانده‌اند، چیزی جز تن دادن به خواسته صهیونیست‌ها یعنی پذیرش دولت صهیونیستی در سرزمین فلسطین نیست.

در دو دهه‌ای که از آغاز مذاکرات میان طرف فلسطینی و رژیم صهیونیستی می‌گذرد، ‌همواره مجموعه‌ای از شکست‌ها و ناامیدی‌ها در روند سازش و مذاکرات حاصل شده است و رژیم اسرائیل تلاش می‌کند با وقت‌کشی در مذاکرات و ادامه شهرک‌سازی، تمام سرزمین‌های فلسطین اشغالی را به سیطره خود درآورد. از این‌رو نیاز به تحقق یک دستاورد ولو به صورت روانی باعث شده است که ایده پناه بردن به سازمان ملل برای اعلام دولت مستقل فلسطینی و گرفتن عضویت کامل در این سازمان از سوی تشکیلات خودگردان فلسطین مطرح شود.

از چند ماه گذشته تاکنون، تشکیلات خودگردان فلسطین به رهبری محمود عباس تمام ظرفیت‌های خود را به کار بسته است تا عضویت کامل خود در سازمان ملل را برای تشکیل دولت مستقل فلسطینی براساس مرزهای 1967 به دست آورد.

فلسطین در مرزهای 1967 شامل بخش غربی رود اردن (کرانه باختری)، بخش شرقی شهر قدس (قدس شرقی) و منطقه غزه و به پایتختی قدس شرقی است که هم‌اکنون اسرائیل بخش‌های زیادی از این مناطق را در اشغال خود دارد و به شهرک‌سازی در کرانه باختری و قدس شرقی ادامه می‌دهد.

هدف تشکیلات خودگردان از ارائه این طرح، تبدیل شدن به دولت مستقلی است که در مذاکرات صلح با اسرائیل از قدرت چانه‌زنی بیشتری برخوردار باشد و هزینه شهرک‌سازی برای اسرائیل در این مناطق به عنوان اشغال خاک کشور دیگر افزایش یابد. تاکنون 126 کشور از 192 کشور جهان، این موضوع را تایید کرده‌اند و تشکیلات خودگردان فلسطین توانسته حمایت اتحادیه عرب، سازمان کنفرانس اسلامی، حداقل دو عضو دائم شورای امنیت یعنی چین و روسیه را به دست آورد.

در مقابل، مهم‌ترین مخالفان این موضوع، آمریکا و اسرائیل هستند. آنها با متهم کردن تشکیلات خودگردان فلسطین به در پیش گرفتن اقدام یکجانبه، تاکید می‌کنند که فلسطینیان برای کسب دولت مستقل فلسطینی از شورای امنیت باید به مذاکرات دوجانبه با اسرائیل بازگردند و با توافق با طرف اسرائیلی دست به این اقدام بزنند. در نهایت قرار است بزودی شورای امنیت سازمان ملل متحد، موضوع به رسمیت شناخته شدن دولت مستقل فلسطین در مرزهای 1967 و اعطای عضویت کامل به این دولت را بررسی کند و به رسمیت شناخته شدن کشور مستقل فلسطین مستلزم رای موافق 9 عضو شورای امنیت و عدم مخالفت پنج عضو دائمی این شوراست. در این میان مقام‌های واشنگتن گفته‌اند در صورت موافقت اکثریت اعضای شورای امنیت با به رسمیت شناخته شدن کشور فلسطین، آمریکا این تصمیم را وتو خواهد کرد. با این حال به نظر می‌رسد واشنگتن تلاش می‌کند مخالفت برخی اعضای شورای امنیت را با این طرح جذب کند و به این ترتیب هزینه‌ای را که وتوی این طرح برای آمریکا دارد، افزایش دهد. در صورتی که این درخواست با مخالفت شورای امنیت و وتوی آمریکا روبه‌رو شود، تشکیلات خودگردان فلسطین درخواست به رسمیت شناخته شدن کشور مستقل فلسطین در مرزهای 1967 ولی بدون حق رای (عضو ناظر) را به مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه خواهد کرد که به نظر می‌رسد تأیید خواهد شد. این امر شانسی دوباره به تشکیلات خودگردان می‌دهد که بار دیگر تلاش دیپلماتیک خود را برای عضویت دائم در سازمان ملل آغاز کند.

پیش از برگزاری کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین، نگاه‌های مختلفی به طرح کشور مستقل فلسطینی در ایران وجود داشت، البته در کلیت، بحث نامشروع بودن رژیم صهیونیستی و تعلق همه فلسطین به فلسطینیان سیاست اعلامی همه ایرانیان بوده است، اما در مرحله تاکتیک بعضی تشکیل دولت فلسطینی را مشروط به فراموش نشدن آرمان‌ رهایی کل فلسطین گامی در جهت احقاق حقوق فلسطینیان می‌دانند. با این حال برگزاری کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین و با شعار «فلسطین، وطن فلسطینیان»، تصریح و تاکیدی بر این نکته بود که فلسطینیان در جستجوی وطن نصفه و نیمه نیستند و وطن آنها مشخص و به وسعت همه فلسطین است. از جمله اهداف اصلی که در این کنفرانس مطرح شد، زمینه‌سازی برای بسیج تمام امکانات و ظرفیت‌های رسمی و غیررسمی جهان اسلام و دیگر کشورهای آزادیخواه جهان برای حمایت از انتفاضه و حقوق اولیه و انکارناپذیر ملت فلسطین در زمینه رفع اشغال فلسطین و بیت‌المقدس، بازگشت آوارگان و امکان حق تعیین سرنوشت فلسطینیان بود. اما اصلی‌ترین نکته‌ای که رهبر معظم انقلاب اسلامی در این کنفرانس به آن اشاره کردند «همه فلسطین برای همه مردم فلسطین» بود. ایشان هدف والای امت اسلامی را «آزادسازی همه فلسطین بدون چشم‌پوشی از یک وجب از این سرزمین اسلامی» دانستند و هر طرحی که بخواهد فلسطین را تقسیم کند، یکسره مردود خواندند.

رهبر انقلاب اسلامی در عین حال خاطرنشان کردند: البته ملت فلسطین همان‌طور که در غزه عمل کرد، هر بخشی از خاک فلسطین را که بتواند آزاد کند، به وسیله دولت برگزیده خود اداره خواهد کرد ولی هرگز هدف نهایی یعنی آزادسازی همه فلسطین را از یاد نخواهد برد. چنانچه گفته شد، پیش از این بیانات دو نگاه متفاوت به تصویب کشور مستقل فلسطینی در ایران وجود داشت، گروهی با تشکیل کشور مستقل فلسطینی مخالف بودند و عقیده داشتند این طرح خطراتی را برای فلسطین به همراه خواهد داشت، اما عده‌ای آن را راهی تازه می‌دانستند که باید برای تحقق آرمان فلسطین طی شود.

عوض حیدرپور، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این‌باره در گفت‌وگو با «جام‌جم» با اشاره به این‌که آرزوی همه مسلمانان این است که کشور مستقل فلسطینی تشکیل شود، معتقد است که اگر در این طرح این کشور جایگزین اسرائیل شود، حتما باید به آن رای مثبت بدهیم.

وی می‌افزاید: در حال حاضر چون فضای جهانی و سیاست‌های حاکم بر آن، آمادگی حذف اسرائیل را ندارد، راه‌حل تشکیل کشور مستقل فلسطینی یکی از گزینه‌هاست و ان‌شاءالله مردم فلسطین برای تحقق کامل حقوق خود این راه را ادامه می‌دهند.

حیدرپور با اشاره به این‌که تشکیل کشور فلسطینی اجازه فعالیت صهیونیست‌ها را در این سرزمین‌ها نمی‌دهد، گفت: طبیعی است که صهیونیست‌ها با آن مخالفند اما ما باید در نقطه عکس تلاش کنیم که کشور فلسطین تشکیل شود.

حسن کامران دستجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفت‌وگو با «جام‌جم» با اشاره به این‌که این طرح نباید در محور جریان لیبرالی و خدمت به اهداف آمریکا قرار بگیرد، بر این عقیده است که اگر تشکیل دولت فلسطین با نظر گروه‌های جهادی و رای مردم باشد، حمایت ایران از این طرح بدون اشکال است.

زهره الهیان، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفت‌وگو با «جام‌جم» ضمن تاکید بر این که طرح تشکیل کشور مستقل فلسطین باید با توافق ملی و در نظر گرفتن آرای همه گروه‌های فلسطینی پیشنهاد شود، ادامه داد: در این طرح باید حقوق تمام گروه‌های فلسطینی در نظر گرفته شود.

حسین شیخ‌الاسلام، دبیر کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین طرح تشکیل دولت مستقل فلسطینی را فریب بزرگی دانست که نباید فریفته آن شد.

وی در این‌باره گفت: سازمان ملل قصد دارد با تبلیغات گسترده این طرح را مهم جلوه دهد، اما در واقع با اجرای این طرح، هیچ اتفاق مهمی رخ نمی‌دهد. تنها از نظر ظاهری و اسمی فلسطین کرسی دائمی در سازمان ملل پیدا می‌کند و جایگاه حقوقی خواهد داشت، اما با توجه به سیاست استکبار، قدرت و زور رژیم صهیونیستی همچنان از سرزمین‌های اشغالی عقب‌نشینی نخواهد کرد. وی افزود: آمریکا در اولین احتمال، سازمان ملل را برای بررسی این طرح معطل خواهد کرد و این امر ضربه محکمی به جایگاه ابومازن می‌زند. دومین احتمال وتوی طرح از سوی آ‌مریکاست که گرچه برای ابومازن زیاد خوب نیست، اما حداقل این آبروی نسبی را برای وی جمع می‌کند که آمریکا طرح را وتو کرده است. احتمال سوم عدم کسب رای این طرح در شورای امنیت است یا رای نیاوردن طرح در مجمع عمومی سازمان ملل. با وقوع هر دو احتمال، ضربات سنگینی به جایگاه ابومازن در صحنه فلسطین وارد می‌آید.

سیدحسین نقوی‌ حسینی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در این‌باره به «جام‌جم» می‌گوید: پیشنهادی را در این‌باره رهبر معظم انقلاب اعلام کردند و جمهوری اسلامی ایران از آن موضع عقب‌نشینی نکرده است و موضع ما این است که سازمان ملل متحد در فلسطین و مناطق فلسطینی رفراندم برگزار کند. برای حل مساله فلسطین، باید انتخاباتی با حضور همه ساکنان و آوارگان فلسطینی برگزار شود و رای مردم ملاک عمل قرار بگیرد.

جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم با انتقاد از طرح محمود عباس برای تشکیل دولت مستقل فلسطینی، با بیان این‌که این طرح تمام سرزمین‌های اشغالی را در بر نمی‌گیرد، گفت: طرح فعلی نوعی مشروعیت به اشغال و تصرف سرزمین‌ها به اسرائیل می‌دهد.

در این میان، کسانی هستند که تشکیل کشور فلسطینی را مورد مخالفت ایران نمی‌دانند و بر این عقیده‌اند که ایران مخالف واگذاری اراضی فلسطین به اسرائیل است نه واگذاری این اراضی به فلسطینیان.

سعد‌الله زارعی، کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به مواضع ایران در قبال تشکیل کشور مستقل فلسطین می‌گوید: ایران به هیچ وجه مخالف تشکیل دولت مستقل فلسطین و کشور فلسطینی نیست، بلکه ایران همواره حامی تشکیل دولت فلسطینی بوده اما موضوعی که ایران با آن مخالف است، واگذاری اراضی فلسطینی به اسرائیل و نه تشکیل کشور فلسطینی است. وی افزود: موضوعی که آمریکایی‌ها با آن مخالف هستند، تشکیل دولت فلسطینی به طور کلی است، آنها در پی رسمیت دادن به رژیم نامشروع صهیونیستی هستند و نه چیز دیگر.

رای ایران به این طرح به عنوان کشوری که 30 سال در صف مقدم حمایت از آرمان فلسطین قرار داشته و تنها کشوری در جهان بوده که مرزهای دولت فلسطین را کل فلسطین یعنی سرزمین‌های تحت کنترل تشکیلات خودگردان در کرانه باختری و نوار غزه که تحت کنترل دولت منتخب حماس است، بعلاوه مناطق تحت کنترل رژیم صهیونیستی می‌داند، شرایط متفاوتی را روبه‌روی ایران قرار می‌دهد. باید در نظر داشت که اگر ایران به این درخواست رای مثبت دهد، این اقدام به این معنی است که تهران تقسیم فلسطین بزرگ را می‌پذیرد و مرزهای فلسطین را محدود به مرزهای معروف به 1967 می‌داند که این امر خلاف موضعگیری‌ اصولی ایران است. با این حال، صحبت‌های رئیس‌جمهور در حاشیه سفر به نیویورک با تلویزیون الجزیره نشان داد ایران با چنین نگاهی به رای مثبت بی‌نظر نیست.

محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور در واکنش به طرح درخواست تشکیل دولت فلسطین در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: تشکیل دولت فلسطینی در بخشی از خاک فلسطین به معنای چشم‌پوشی از سرزمین فلسطین نیست. وی خاطرنشان کرد: ملت فلسطین وجود داشته، اما عده‌ای حق آن را تضییع کردند و اکنون به دنبال بازگرداندن آن حق هستند. آنچه جمهوری اسلامی ایران برای ملت فلسطین قائل است، بیشتر از آن چیزی است که می‌خواهند به این ملت بدهند.

احمدی‌نژاد افزود: تشکیل دولت فلسطین پس از ده‌ها سال مبارزه، گامی در جهت نزدیک شدن به حقوق کامل این ملت است. مساله دیگر این است که ایران نمی‌تواند نسبت به سرنوشت حماس و گروه‌های مبارز فلسطینی پس از تشکیل کشور فلسطین بی‌تفاوت بماند.

علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران توافق صورت گرفته بین جنبش حماس و حرکت فتح را گام مثبت و مبارکی در جهت تحقق اهداف تاریخی مردم مظلوم فلسطین دانسته است. بر همین اساس، اسماعیل هنیه نخست‌وزیر دولت منتخب فلسطینی در سخنانی در باره این طرح گفت: «حماس در هر نقطه‌ای از خاک فلسطین یا هر جزء آن که دولت فلسطین در آن شکل بگیرد، با آن همراه خواهد بود، ولی این همراهی 2 شرط خواهد داشت؛ شرط اول به رسمیت نشناختن اسرائیل و شرط دوم از دست ندادن حتی یک وجب از خاک فلسطین؛ دولت در حالی برپا می‌شود که سرزمینش آزاد شده باشد و عزتش محفوظ باشد.»

احمدی‌نژاد درباره مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره گروه‌های مختلف فلسطینی تاکید کرده که ایران از آرمان ملت فلسطین حمایت می‌کند و همواره گروه‌های فلسطینی را به وحدت دعوت کرده است، چراکه معتقدیم یک آرمان بزرگ بر پایه وحدت قابل تحقق است. وی با اشاره به این‌که ایران با همه گروه‌های فلسطینی رابطه مطلوبی دارد، خاطرنشان کرده دولت محمود عباس در ایران سفارت دارد و سایر گروه‌ها نیز نمایندگی دارند و ایران فراتر از احزاب و گروه‌های سیاسی، به آرمان فلسطین اهمیت می‌دهد. برخی می‌گویند که اگر ایران به این درخواست رای منفی بدهد، در این صورت نه‌تنها در مقابل اتحادیه عرب، سازمان کنفرانس اسلامی و شمار زیادی از کشورهای حامی فلسطین قرار می‌گیرد، بلکه در صف کم‌شمار و معدود مخالفانی چون آمریکا و اسرائیل خواهد رفت که با سیاست خارجی ایران و حمایت ایران از آرمان فلسطین همخوانی ندارد.

اما کارشناسان می‌گویند: جنس مخالفت ایران با مخالفت آمریکا و اسرائیل متفاوت است. سعد‌الله زارعی، کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به این‌که ایران طرح کنونی تشکیل دولت مستقل فلسطینی در سازمان ملل را صادقانه نمی‌بیند و معتقد است این طرح، مقدمه‌ای برای تثبیت دائمی اسرائیل در منطقه است، گفت: مخالفت آمریکا براساس به رسمیت نشناخته شدن حقوق فلسطینیان است که این مخالفت با مخالفت ایران دو موضوع مجزا از یکدیگر است.

در عین حال باید در نظر داشت که بحث کشور مستقل فلسطین نیز می‌تواند از جمله طرح‌های ناکامی باشد که در شرایط کنونی آمریکا و برخی کشورهای غربی، اجازه طرح آن را می‌دهند و پس از اخذ نتایج سیاسی و تبلیغی خاص خود باب آن را خواهند بست. در نهایت به نظر می‌رسد ایران به طرح کشور مستقل فلسطین در سازمان ملل رای ممتنع نخواهد داد چرا که سکوت تهران در برابر مهم‌ترین موضوع مرتبط با فلسطین در سازمان ملل، شایسته بازیگری فعال در صحنه منطقه، جهان اسلام و موضوع فلسطین نیست. ایران برای تحقق آرمان فلسطین چنانچه رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند نه جنگ کلاسیک ارتش‌های اسلامی و نه به دریا ریختن یهودیان، که رفراندوم عادلانه براساس هر فلسطینی یک رای در تمام سرزمین فلسطین را پیشنهاد داد؛ راهی که برای تحقق آن، جز تقویت محور مقاومت از سوی جهان اسلام راهکار دیگری وجود ندارد. از این‌رو، حفظ شأن و جایگاه این محور با در نظر گرفتن نقش دولت مردمی و منتخب حماس در نوار غزه و دیگر مناطق فلسطین و نزدیکی همه گروه‌های فلسطینی به یکدیگر ضرورتی انکارناپذیر است.