آتشی به جان خودروها‌

شاید نگرانی‌هایی که از بابت ایمنی سفر با وسایل نقلیه عمومی وجود داشت موجب شد که بتدریج رغبت مسافران به استفاده از خودروی شخصی برای سفر بیشتر شود، اما این پایان ماجرا نبود، چراکه آمار مرگ و میر 23 هزار نفر در حوادث جاده‌ای کشورمان که تعداد قابل توجهی از این قربانیان راننده و سرنشینان خودروی شخصی بوده‌اند بیانگر این واقعیت تلخ بود که سفر با خودروی شخصی نیز خالی از خطر نیست.

اما نکته نگران‌کننده در این میان موضوع ایمنی خودروهای داخلی است که به طور مستقیم ارتباط تنگاتنگی با وقوع حوادث رانندگی در کشورمان دارد؛ موضوعی که طی سال‌های اخیر به چالشی میان خودروسازان داخلی و سازمان‌های متولی ایمنی حمل و نقل از جمله پلیس راهنمایی و رانندگی تبدیل شده است.

هرچند با سختگیری‌های پلیس طی سال‌های اخیر، کارخانجات داخلی تولید خودرو با مقاومت‌های فراوانی که در ابتدای کار داشتند، سرانجام متقاعد شدند با نصب تجهیزاتی مانند ترمز ای.‌بی.‌اس و کیسه هوا نسبت به ایمن‌سازی خودروهای تولیدی خود اقدام کنند، ولی تداوم وقوع حوادث رانندگی که کارشناسان وجود نقص فنی و مشکلات جدی در سیستم ایمنی خودرو را دلیل آن تشخیص می‌دهند، گویای این واقعیت است که هنوز ایمنی خودروهای داخلی تا رسیدن به استانداردهای مطلوب فاصله دارد.

معاون فنی مهندسی پلیس راهور ناجا نیز در گفت‌وگو با جام‌جم با ابراز نگرانی از وضعیت ایمنی برخی خودروهای تولید داخلی می‌گوید: با این حجم سفرهای درون‌شهری و برون‌شهری و با این وضعیت تراکم خودروها و تقاضای روزافزون شهروندان به خرید هر نوع خودرو با کمترین سرمایه‌ای که در اختیار دارند و از همه مهم‌تر با وضعیت موجود کیفیت برخی خودروهای داخلی بنابراین باید هم سفر کردن با خودروی شخصی بخصوص سفرهای جاده‌ای در کشورمان نگران‌کننده باشد.

سرهنگ علیرضا جهانگیری این را هم می‌گوید که متاسفانه ارزان‌ترین خودروهای داخلی در کشورمان بی‌کیفیت‌ترین آنها هم هستند!

به گفته سرهنگ جهانگیری در حال حاضر اولویت شهروندان برای خرید خودرو میزان سرمایه‌ای است که در اختیار دارند و به ناچار ارزان‌ترین خودروی داخلی را خریداری می‌کنند. متاسفانه از آنجا که در حال حاضر بین ارزان بودن و بی‌کیفیت بودن خودرو رابطه معنی‌داری وجود دارد، همین موضوع به نگرانی از وقوع حوادث رانندگی که موضوع ایمنی خودرو در آن دخیل بوده است، دامن می‌زند.

در حال حاضر برخی خودروهای داخلی که شهروندان از آنها برای سفر استفاده می‌کنند، صرفا خودرویی مناسب رفت و آمدهای درون‌شهری هستند و طراحی و ساختار آنها برای سفرهای جاده‌ای مناسب نیست!

این مقام مسوول در پلیس راهور ناجا معتقد است که متاسفانه طی سال‌های گذشته به موضوع کیفیت خودروها توجه نشده است، اما با جدی شدن نقش استاندارد در ایمنی خودروها قانونگذار، خودروسازان داخلی را مکلف کرده است که هم در تولید و هم در واردات قطعات و تجهیزات لازم برای نصب روی خودروها باید مطابق با استانداردها باشد.

صرف‌نظر از مشکلات مربوط به نواقص فنی خودروها که گهگاه وقوع حوادث رانندگی مرگباری در جاده‌ها را رقم می‌زند، موضوع حوادث حریق خودروهای داخلی مبحث پیچیده دیگری است که طی سال‌های گذشته بارها به چالشی میان خودروسازان و منتقدان آنها تبدیل شده بود. آمارها نگران‌کننده است، این‌بار سخن از مرگ و زندگی است، حوادثی که تنها با خسارت مالی دیدن خودرو تمام نمی‌شود و گاه راننده و سایر سرنشینان خودرو جان خود را نیز در این راه می‌گذارند.

وقوع روزانه 10 تا 15 مورد حادثه حریق خودرو آن هم فقط در تهران موضوع کم‌اهمیتی نیست. به گفته سیدرضا خوشزاد مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی تهران، حوادث حریق خودرو معمولا به 2 شکل رخ می‌دهد یا از همان ابتدا حریق خودرو اتفاق می‌افتد یا تصادفی رخ می‌دهد که در پی آن منجر به آتش‌سوزی خودرو می‌شود. البته این نخستین باری نیست که مسوولان سازمان آتش‌نشانی و پلیس نسبت به وضعیت ایمنی خودروهای داخلی که گاه پس از وقوع حادثه رانندگی یا به طور خود به خودی دچار حریق می‌شوند، ابراز نگرانی کرده‌اند. نگاهی به اخبار و نقل قول‌های منتشر شده طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که این رشته سر دراز داشته است و البته هر بار که نقل قولی از مسوولان سازمان آتش‌نشانی درخصوص مباحث ایمنی و استاندارد خودروهای داخلی و نقش آنها در حوادث مطرح می‌شد همواره با واکنش مسوولان کارخانجات داخلی خودرو همراه بود.

یکی از این موارد اظهارنظر منوچهر منطقی مدیرعامل سابق کارخانه ایران خودروست که اعلام کرده بود: «متولی استاندارد در کشور سازمان استاندارد است و اگر سازمان در بررسی‌های خود به غیرایمن بودن خودرویی برسد، حتما این مورد را اعلام خواهد کرد و به جز سازمان استاندارد هیچ مرجع دیگری حق اظهار نظر درخصوص ایمنی خودروهای داخلی را ندارد.»

همین موضوع کافی است برای این‌که بدانیم چرا تاکنون چالش میان خودروسازان و سازمان‌های متولی ایمنی از پلیس گرفته تا آتش‌نشانی همچنان بدون نتیجه ادامه داشته است.

باز شدن پای تجهیزات، لوازم و قطعات چینی به صنعت هر کشوری اگر چه کمکی برای توسعه تکنولوژی آن کشور بوده است، اما انگار ورود تکنولوژی چینی و استفاده از تجهیزات و قطعات آنها به کشور ما جز دردسر ره‌آوردی نداشته است؛ از وسایل و دستگاه‌های تفریح و بازی در شهربازی‌هایمان گرفته تا واگن‌های چینی مترو و... هر کدام مشکلات خودش را به همراه داشته است.

هرچند خودروسازان به این راحتی‌ها زیر بار چنین موضوعی نمی‌روند و خرید قطعات نامرغوب و نصب آنها روی خودروها توسط مالکان و استفاده از تعمیرکاران غیرمجرب را عامل نقص فنی خودروها و حتی وقوع حوادث پس از آن می‌دانند، اما مسوولان سازمان آتش‌نشانی چندان این موضوع را نمی‌پذیرند، به طوری که مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی تهران یکی از دلایل اصلی وقوع حوادث منجر به حریق در خودروهای داخلی را کیفیت پایین قطعات و تجهیزات به کار رفته در آنها از یکسو و ورود لوازم و قطعات چینی بی‌کیفیت به صنعت خودروسازی کشورمان از سوی دیگر می‌داند.

اما این فقط مسوولان سازمان آتش‌نشانی نیستند که از وضعیت نواقص فنی و ایمنی برخی خودروهای داخلی که می‌تواند هنگام وقوع حوادث رانندگی منجر به حریق خودرو و به خطر افتادن جان سرنشینان هم شود ابراز نگرانی می‌کنند، معاون فنی مهندسی پلیس راهور ناجا نیز که پیش‌تر از وضعیت کیفیت برخی خودروهای ارزان‌قیمت داخلی ابراز نگرانی کرده بود، به کارگیری قطعات با کیفیت پایین و نصب آنها روی خودرو از یکسو و محکم نبودن بدنه خودروها و نداشتن ساختار قوی منجر به ایمنی خودرو را دلیل اصلی آسیب رسیدن به منبع سوخت خودروها در هنگام وقوع حوادث عنوان می‌کند؛ موضوعی که پس از وقوع حادثه رانندگی ممکن است حریق خودروی آسیب دیده را هم رقم بزند.

نکته مهمی که در این میان نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت نقش نظارتی سازمان استاندارد به عنوان تنها مرجع نظارت‌کننده برای وضعیت ایمنی در تمام سطوح تولیدی در کشور است که خودروهای تولید داخل نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

موضوعی که معاون فنی و مهندسی راهور ناجا نیز با اشاره به آن از این‌که متاسفانه در برخی خودروهای تولید داخل به جای حداکثر استانداردها حداقل و کف استانداردها رعایت می‌شود و با این حال باز هم موفق به اخذ مجوز استاندارد می‌شود انتقاد می‌کند. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که تنها مدت کوتاهی پس از خرید یک خودروی داخلی وقتی به نمایندگی مجاز همان کارخانه برای استفاده از گارانتی مراجعه می‌کنید در نهایت تعجب از کارشناس مستقر در نمایندگی می‌شنوید که به اجبار باید برخی قطعات را عوض کنید!

شاید آمار وقوع روزانه 10 تا 15 حادثه حریق خودرو رقم چندان نگران‌کننده‌ای نباشد، اما وقتی یادمان بیاید که این آمار صرفا مربوط به تهران است و اگر بخواهیم آمار حوادث حریق خودرو در کشور را به دست آوریم، قطعا تعداد آنها خیلی بیشتر از اینها خواهد شد در چنین شرایطی ضروری است تا حساسیت مسوولان استاندارد و کارخانجات تولیدکننده داخلی خودرو بیشتر به این مساله جلب شود که باید برای ایمن‌سازی خودروهای تولید داخل به طور جدی چاره‌اندیشی کرد، پیش از آن که این مشکل نیز بتدریج به معضلی لاینحل تبدیل شود.