حج بازار یابی نمی‌خواهد

غائله پرداخت وام جعاله برای ثبت‌نام عمره مفرده، نخستین کنگره سراسری پزشکی حج و زیارت را نیز که روز گذشته برگزار شد تحت‌الشعاع قرار داد. در این کنگره که با حضور رئیس سازمان حج، نماینده ولی فقیه در بعثه مقام معظم رهبری و جمعی از مسوولان برای ارائه گزارشی از میزان آمادگی هیات پزشکی ایران به منظور خدمت‌رسانی به حجاج در ایام حج برگزار شد، علی لیالی رئیس سازمان حج و زیارت فرصت را مغتنم شمرد تا در حاشیه آن، نارضایتی خود را از عملکرد بانک ملی درخصوص پرداخت وام عمره، اعلام کند.

وی پرداخت وام جعاله برای ثبت‌نام حج را یک «اشتباه بانکی» خواند و تاکید کرد: بانک ملی و هر بانک دیگری که این اقدام را انجام داده است باید پاسخگو باشد.

هم‌اکنون براساس گزارش روابط عمومی سازمان حج و زیارت حدود 2 میلیون و 300 هزار نفر برای عمره مفرده ثبت‌نام کرده‌اند و براساس پیش‌بینی رئیس این سازمان این رقم به 5‌/‌3 میلیون می‌رسد. با این حال همه ثبت‌نام شده‌های امسال پس از سال 93 اعزام می‌شوند.

سخنان دیروز رئیس سازمان حج و زیارت، دومین انتقاد صریح لیالی از عملکرد بانک‌ها در شهریور امسال است که در پی آن از مسوولان بانک‌ها پاسخی قانع‌کننده طلب می‌کند. نخستین انتقاد او مربوط به زمانی است که بانک‌های ملی و ملت پیش از موعد مقرر از سوی سازمان حج و زیارت، اقدام به ثبت‌نام متقاضیان عمره کردند که با گذشت مدتی نه‌چندان کوتاه از این اقدام، سازمان حج و زیارت نسبت به آن واکنش نشان داد و رئیس این سازمان اعلام کرد اقدام بانک‌ها خودسرانه بوده است و از وجاهت قانونی برخوردار نیست.

هنوز تنور ماجرای غیرقانونی بودن اقدام بانک‌ها در ثبت‌نام زائران گرم بود که رسانه‌ها از اعطای وام جعاله برای ثبت‌نام عمره مفرده در برخی شعبات بانک ملی خبر دادند. در پی این خبررسانی، روابط عمومی بعثه مقام معظم رهبری در اطلاعیه‌ای این وام‌ها را با استناد به عقد جعاله برای ثبت‌نام عمره مفرده، ربوی و حرام اعلام کرد و پس از آن رئیس سازمان حج و زیارت نیز نسبت به آن واکنش نشان داد.لیالی در حاشیه نخستین کنگره سراسری پزشکی حج و زیارت در پاسخ به پرسش مهر درباره وضعیت کسانی که به واسطه وام‌های جعاله در حج ثبت‌نام کرده‌اند از بی‌خبری سازمان حج و زیارت از این اقدام خبر داد و گفت: ما در جریان نبودیم. رسانه‌ها ما را آگاه کردند . در پی آن فتوای مراجع صادر و این اقدام متوقف شد.

اما نکته قابل توجه اینجاست که لیالی از سازمان حج در قبال افرادی که وام دریافت کرده‌اند به کلی سلب مسوولیت کرد: آن تعدادی که به صورت غیرشرعی ثبت‌نام کرده‌اند باید از بانک مسوول پاسخ خود را دریافت کنند و سازمان حج پاسخگو نیست.

انتقاد به عملکرد بانک‌ها تنها از سوی لیالی نبود و حجت‌الاسلام سیدعلی قاضی‌عسگر نماینده ولی‌فقیه در بعثه مقام معظم رهبری نیز در کنگره سراسری پزشکی حج و زیارت، اقدام بانک‌ها را در اعطای وام عمره، اشتباه دانست و گفت: مراجع هم تذکر دادند، حج نیاز به بازاریابی ندارد.

او درباره موضوع این کنگره نیز اظهار کرد: مهم‌ترین اقدام سرمایه‌گذاری قبل از موسم حج است تا با پیشگیری از بیماری‌ها مانع از بیماری حجاج شویم. پیش از این طبخ غذا در هتل‌های عربستان بود ،ولی با ایجاد آشپزخانه مرکزی وضعیت بهداشتی حجاج ایرانی افزایش یافت.

حجت‌الاسلام قاضی‌عسگر با بیان این که شمار زیادی از زائران کشورهای دیگر تنها با تزریق واکسن مننژیت و بدون معاینه وارد مناسک حج می‌شوند و احتمال انتقال بیماری را بیشتر می‌کنند، افزود: به همین دلیل از مرکز پزشکی حج می‌خواهم با استقرار متخصصان و پزشکان در آزمایشگاه‌های عربستان، منشاء بیماری‌ها را مشخص و در تجویز دارو به درستی عمل کنند تا بیماری‌های حجاج در عربستان ریشه‌کن شده و به ایران منتقل نشود.

نماینده ولی‌فقیه به شکلی صریح عدم رضایتش را از امکانات پزشکی در عتبات عالیات اظهار کرد و گفت: از اقدامات پزشکی در عتبات راضی نیستم هر چند که امکانات در عراق ضعیف است و باید افزایش یابد.

امکان ثبت‌نام گروهی برای عمره نیز از جمله خبرهای مطرح شده از سوی رئیس سازمان حج و زیارت در این کنگره بود. بر این اساس، فرم‌ها و فیش‌های بانک‌ها 25 نفره است و افرادی که با هم در یک فهرست ثبت‌نام می‌کنند قطعا در یک زمان نیز اعزام می‌شوند. هر گروهی که می‌خواهد تا سقف 25 نفر با هم به عمره مشرف شوند باید در فهرست‌های 25 نفره ثبت‌نام کنند.

لیالی در این زمینه هشدار داد: متقاضیان‌ فقط در یک بانک و برای یک‌ بار مجاز به ثبت‌نام هستند و هرگونه ثبت‌نام تکراری بیش از یک‌ بار متقاضی، اعتبار ندارد و از سوی سازمان حذف خواهد شد، اما حضور تمام اعضای خانواده برای ثبت‌نام اجباری نیست و سرپرست خانواده می‌تواند با در دست داشتن مدارک لازم‌ برای ثبت‌نام اولیه آنها اقدام کند.

وی همچنین شرط اولویت اعزام به عمره بیماران مبتلا به سرطان‌های کشنده را گواهی پزشک دانست.

مریم یوشی‌زاده / گروه جامعه