رفلاکس در نوزادان

در بعضی از نوزادان، حلقه ماهیچه‌ای دریچه انتهای مری دچار نارسایی می‌شود. در حالت معمولی این دریچه بسته می‌شود و به محض ورود غذا به مری این دریچه باز می‌شود و به این ترتیب هنگام خوابیدن یا خم شدن، عملکرد این حلقه مانع از بازگشت اسید معده و همچنین غذای موجود در معده به مری می‌شود. اگر این ماهیچه ضعیف باشد یا به هر علتی دارای نقص در عملکرد باشد،‌ اسید معده به مری برمی‌گردد و سبب سوزش مری خواهد شد که این وضعیت با ورود بسیار شدیدی در نوزادان همراه است. به چنین وضعیتی که موجب بازگشت محتویات معده به درون مری می‌شود، رفلاکس گفته می‌شود. این عارضه از جمله بیماری‌های شایع در نوزادان است. اگر چه ممکن است بزرگسالان نیز رفلاکس را در هر سن و سالی تجربه کنند، اما به دلیل این‌که نوزادان تنها از مایعات استفاده می‌کنند رفلاکس نوزادان بیشتر شایع است. اما این عارضه پس از یک سالگی و با بهبود عملکرد دریچه مری برطرف خواهد شد. معمولا حدود 50 درصد از کودکان رفلاکس را با شدت‌های مختلف تجربه خواهند کرد و تنها درصد کمی از نوزادان دچار رفلاکس شدید می‌شوند. کودکان مبتلا به رفلاکس پس از بالا آوردن شیر، دچار سرفه می‌شوند که البته این عارضه و پیامدهای ناشی از آن طبیعی است و حتی نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند نیز ممکن است به چنین وضعیتی مبتلا شوند. در نوزادانی که به این عارضه مبتلا هستند بهتر است تعداد وعده‌ها بیشتر شود و در هر وعده کودک شیر کمتری بخورد. این کار مانع از پر شدن کامل معده می‌شود و احتمال این که به دلیل نقص در عملکرد دریچه بین مری و معده، بخشی از شیری که نوزاد خورده است از معده وارد مری می‌شود به مراتب کمتر خواهد بود. در اغلب موارد این عارضه نیازمند اقدامات یا درمان‌های جدی نیست و اگر وضعیت نوزاد از نظر وزن‌گیری مناسب باشد به این معنی است که این وضعیت با رشد کودک بهبود خواهد یافت. علی‌رغم این که رفلاکس در روند رشد نوزادان اختلالی را ایجاد نخواهد کرد بهتر است برای کاهش درد و عوارض ناشی از این بیماری، در کوتاه‌مدت نوزاد تحت درمان‌های دارویی قرار گیرد. البته باید توجه داشت اگر بالا آوردن شیر در نوزادان ناشی از رفلاکس نباشد می‌تواند نشانه ابتلا به یک بیماری عفونی یا نوعی حساسیت غذایی باشد که معمولا در چنین حالتی این وضعیت بلافاصله پس از خوردن غذا اتفاق نمی‌افتد و چند ساعت پس از خوردن شیر، نوزاد به چنین وضعیتی مبتلا می‌شود و مشکلاتی نظیر سرفه، کاهش وزن و بی‌اشتهایی از علائم و نشانه‌های ابتلا به رفلاکس است که گاه موجب ترشح بیش از حد بزاق، گریه غیرمعمول و تحریک‌پذیری نوزاد خواهد شد. در نوزادانی که به پشت می‌خوابند این عارضه تشدید می‌شود، چراکه این وضعیت به دریچه مری فشار آورده و در نتیجه موجب برگشت اسید معده می‌شود. اگر این عارضه در نوزاد شدید باشد، برای تشخیص بیماری و انجام اقدامات درمانی لازم است که نوع اسید معده نیز مورد آزمایش قرار گیرد. اگرچه رفلاکس یک بیماری است که در وضعیت شدید نیازمند مراقبت و درمان‌های پزشکی است، اما با گذشت زمان و تغییر در شیوه تغذیه و رشد کودک این وضعیت از بین می‌رود.

دکتر نوشین محمودیان