جایی برای آموزش شهروندی

ما جایی را به شما پیشنهاد می‌کنیم که نه‌تنها با رفتن به آنجا می‌توانید برای چند ساعتی هم که شده اوقات فراغت اعضای خانواده را پر کنید بلکه ضمن گذراندن اوقاتی شاد و مفرح همراه با تفریح و سرگرمی با حضور در کارگاه‌های آموزشی که برای شرکت در آنها لازم نیست هیچ هزینه‌ای بپردازید این امکان برایتان فراهم می‌شود که هر آنچه لازم است تک‌تک اعضای خانواده از بچه‌ها گرفته تا والدین درباره حقوق شهروندی و وظایف و تکالیف شهروندان نسبت به شهر و زندگی شهری بدانند را کاملا رایگان فرا بگیرید.

بوستان 110 هکتاری آزادگان در جنوب شرقی پایتخت که تابستان‌ها میزبان شب‌نشینی‌های خانواده‌های تهرانی است، این روزها محل برگزاری جشنواره آموزش‌های شهروندی است.

جشنواره آموزش‌های شهروندی از 9 تیر تا 9 مرداد همه‌روزه از ساعت 16 تا 21 با شعار بازی، تفریح، آموزش و با هدف ترویج فرهنگ شهرنشینی، نهادینه‌کردن الگوهای صحیح رفتاری در زندگی شهری، اصلاح نگرش‌های شهروندان و اثربخشی بیشتر آموزش‌های شهروندی در بوستان آزادگان پذیرای خانواده‌هاست.

این جشنواره در قالب 30 غرفه آموزشی شامل 22 غرفه برای شهرداری‌های مناطق 22 گانه تهران و همچنین غرفه‌های آموزشی سازمان‌های خدماتی زیرمجموعه شهرداری مانند سازمان آتش‌نشانی، سازمان مدیریت بحران تهران، سازمان مدیریت پسماند، سازمان پارک‌ها و فضای سبز و... فعالیت می‌کند.

آموزش پیشگیری از رفتارهای پرخطر، قوانین آپارتمان‌نشینی و اخلاق شهروندی، زیبایی شهر و فضای سبز، حمل‌ونقل عمومی و آموزش همگانی ترافیک، بازیافت و آموزش تفکیک زباله، برنامه‌های آموزشی در قالب نمایش‌های پانتومیم، مسابقه، اجرای تئاتر، نمایش‌های عروسکی و کلاس‌های آموزشی تئوری و عملی از مهم‌ترین آموزش‌هایی است که اگر علاقه‌مند به فراگیری آنها هستید می‌توانید به جشنواره آموزش شهروندی سری بزنید.

ما هم برای این که از حال و هوای برگزاری این جشنواره باخبر شویم در یکی از روزهای گرم تابستان راهی بوستان آزادگان می‌شویم.

فراوانی خانواده‌ها و دانش‌آموزان بازدیدکننده از جشنواره‌ جایی برای سوزن‌انداختن در این بوستان 110 هکتاری باقی نگذاشته است.

دهکده کودکان توانمند ایرانی

اینجا دهکده کودکان توانمند ایرانی است. کودکانی که به همراه والدینشان از این دهکده دیدن می‌کنند، یاد می‌گیرند که به عنوان یک شهروند چه وظایف و تکالیفی نسبت به شهری که در آن زندگی می‌کنند دارند و سپس به عنوان یک شهروند مبلغ این وظیفه را هم دارند که دوستان، همکلاسی‌ها، فامیل، آشنا و حتی والدینشان را هم از این وظایف مطلع کنند.

کودکان و نوجوانان علاقه‌مند و مستعد به حرفه خبرنگاری هم در این دهکده می‌توانند با اصول اولیه تهیه خبر و گزارش آشنا شوند، آنها می‌توانند خبرنگار افتخاری محله خودشان هم باشند.

اهمیت فضای سبز در زندگی شهری با توجه به وضعیت نگران‌کننده آلودگی هوا و ترافیک در کلانشهرهایی مانند تهران و ضرورت حفظ و نگهداری از آن موضوع دیگری است که به این کودکان آموزش داده می‌شود.

اگر اهل گرفتن عکس یادگاری هستید بد نیست به عکاسخانه ساختارهای اجتماعی هم سری بزنید.

اینجا لباس‌های مخصوصی برای کودکان در سنین مختلف طراحی شده است. کودکان، نوجوانان و جوانانی که از این بخش بازدید می‌کنند می‌توانند با توجه به سن و سالشان در طرح غنچه‌های شهر، شهردار خانواده، شهردار مدرسه، شهرسازان جوان و... عضو شوند و ضمن آشنایی با وظایف و ماموریت‌های هر کدام از آنها با پوشیدن لباس‌های مخصوصی که برای هر کدام طراحی شده عکس یادگاری بگیرند که این عکس‌ها همان جا تحویلشان می‌شود.

مسابقه نقاشی و مجله‌نویسی با محوریت خانه، خانواده و شهر از دیگر برنامه‌هایی است که در این غرفه برای علاقه‌مندان اجرا می‌شود.

اگر اهل گل‌بازی هستید و به ساخت مجسمه‌های گلی و سفالگری علاقه دارید پیشنهاد می‌کنیم به غرفه شهر گلی هم سری بزنید. اینجا می‌توانید ضمن آموزش‌های اولیه، آثار حجمی با موضوع مبلمان شهری و ایده‌هایی که درباره شهر و شهروند دارید را با دست‌های خودتان خلق کنید.

حالا که حوصله کرده‌اید و تا اینجا یکی‌یکی غرفه‌های نمایشگاه را دیده‌اید خوب است یادی هم از دوران کودکی‌تان بکنید. اگر هم که کودکی به همراه دارید پس پیشنهاد مخصوص ما بازدید از غرفه شهر بادبادک‌هاست. شادی و نشاطی که دختران و پسران بازدیدکننده از این بخش نمایشگاه دارند اینجا را به یکی از شلوغ‌ترین غرفه‌ها تبدیل کرده است. اینجا بچه‌ها با کاغذهای رنگی که روی آنها پیام‌های آموزش شهروندی نوشته شده می‌توانند بادبادک بسازند بعد هم نامه‌ای برای خدا بنویسند و به بادبادک‌ها بچسبانند و آن را در آسمان به پرواز دربیاورند.

برای جذابیت بیشتر در ارائه مباحث آموزش‌های شهروندی، اجرای نمایش‌های عروسکی هم یکی از این روش‌هاست. این نمایش‌ها با موضوعات مختلف شهری شامل بازیافت، مدیریت پسماند و محیط‌زیست شهری، فضای سبز، حقوق و تکالیف شهروندی برای کودکان اجرا می‌شود. برای نوجوانان و جوانان و والدین که ممکن است خیلی حوصله تماشای نمایش‌های عروسکی را نداشته باشند هم فکری شده است. شما می‌توانید هر شب در بخش نمایش محله شرکت کنید و از تماشای نمایش‌ها و تئاترهای میدانی با مضامین آپارتمان‌نشینی، حقوق و تکالیف شهروندی، بازیافت، رفتارهای پرخطر، حفاظت از پارک‌ها و محیط‌زیست شهری، خطر زلزله، بافت فرسوده، بحران و سوانح طبیعی، لذت ببرید و با تماشای نمایش نکات ریز آموزش‌های شهروندی را هم فرا بگیرید.

علاوه بر تمام اینها در جشنواره آموزش شهروندی کارگاه‌های آموزشی با حضور کارشناسان، متخصصان و اساتید دانشگاهی براساس سرفصل‌های آموزشی معاونت اجتماعی شهرداری تهران در حوزه‌های حمل و نقل و ترافیک، شهرسازی و معماری، حقوقی، خدمات شهری و... دایر است که تمام شهروندان اعم از زن و مرد، کودک، نوجوان و جوان، شاغل و خانه‌دار، دانش‌آموز و دانشجو، کارمند و بازنشسته و... از آموزش‌های این کارگاه‌ها بهره‌مند شوند.

شهری برای آموزش ترافیک

صدای خنده‌های شاد و کودکانه که از داخل یکی از چادرها به گوش می‌رسد کنجکاومان می‌کند برای این که ببینیم داخل چادر چه خبر است.

یک محوطه وسیع که داخل آن به صورت یک شهر ترافیکی کوچک طراحی شده است.

روی دیوارها تا چشم کار می‌کند تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی نصب شده است، نقاشی‌هایی که با موضوع ترافیک و آلودگی‌ هوا، حمل و نقل عمومی، خودروهای تک‌سرنشین، تصادف و... توسط بچه‌ها کشیده شده و روی دیوارها چسبانده شده، زیبایی خاصی به فضای داخل چادر داده است. چراغ‌های راهنمایی، خط‌کشی عابر پیاده، تقاطع‌ها، دور برگردان و ماشین‌های کوچکی که بچه‌ها سوار آن می‌شوند و با طی مسافت کوچکی درون چادر با علائم راهنمایی و رانندگی هم آشنا می‌شوند. کمی آن‌طرف‌تر یکی از مربیان نحوه عبور از خیابان با توجه به رنگ چراغ راهنمایی و رانندگی را برای تعدادی از بچه‌ها توضیح می‌دهد.

برای بچه‌هایی هم که اهل نقاشی‌کردن هستند مسابقه نقاشی با موضوع مسائل مرتبط با ترافیک برگزار شده و قرار است به بهترین نقاشی‌ها جایزه داده شود.

هم‌اکنون 8 پارک آموزش ترافیک کودک در استان تهران راه‌اندازی شده که پارک آموزش ترافیک شهرداری منطقه 15 تنها پارک فعال در تهران است که طی مدت 5‌/‌1 سالی که از آغاز فعالیتش می‌گذرد تاکنون بیش از 90 هزار کودک 4 تا 12 ساله با مراجعه به این پارک آموزش‌های لازم را دیده‌اند و با بسیاری از قوانین راهنمایی و رانندگی آشنا شده‌اند.

خانم رسول‌زاده اولین و تنها مدیر زن در پارک‌های آموزش ترافیک کودکان است که مسوولیت اداره پارک آموزش ترافیک منطقه 15 به او واگذار شده است و حالا غرفه پارک آموزش ترافیک منطقه 15 در جشنواره آموزش شهروندی میزبان بچه‌هایی است که دست در دست والدینشان برای بازدید به این بوستان مراجعه می‌کنند.

اما در پارک ترافیک چه آموزش‌هایی به بچه‌ها داده می‌شود و آنها در این غرفه چطور خودشان را سرگرم می‌کنند؟ خانم رسول‌زاده برایمان توضیح می‌دهد که این غرفه هر روز در 2 نوبت صبح و بعدازظهر پذیرای کودکان 8 تا 12 ساله است.

مهم‌ترین محور آموزشی در غرفه پارک آموزش کودک، آشنایی بچه‌ها با تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی و کارکردهای آنهاست. خانم رسول‌زاده برایمان توضیح می‌دهد که در این غرفه بچه‌ها با توجه به سن‌شان تفاوت میان اشکال دایره، مثلث و... را در تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی آموزش می‌بینند.

البته قضیه در همین‌جا تمام نمی‌شود چرا که در پایان آموزش یک امتحان کوچک از بچه‌ها گرفته می‌شود و به‌ آنهایی که به خوبی از عهده این آزمون بر بیایند به عنوان تشویق کارت همیار پلیس داده می‌شود.

علاوه بر این نحوه عبور از خیابان، آشنایی با چراغ راهنمایی و رانندگی، ضرورت استفاده از پل عابر پیاده، خطرات و عواقب سرعت و سبقت بیجا و... از دیگر مواردی است که در اینجا به بچه‌ها آموزش داده می‌شود.

در پایان هم بچه‌ها با کشیدن یک نقاشی با موضوع مرتبط با ترافیک غرفه پارک آموزش را ترک می‌کنند. به بچه‌هایی که بهترین نقاشی‌ها را هم کشیده‌اند، کتاب‌هایی با موضوع ترافیک، آلودگی‌هوا، قوانین و مقررات رانندگی، فرهنگ زندگی شهری و... CDهای آموزشی ترافیکی مخصوص کودکان و... به عنوان جایزه داده می‌شود.

خانم رسولیان این را هم می‌گوید که هر روز تعدادی مشاور و روانشناس کودک که دوره‌های آموزش را در مهدهای کودک گذرانده‌اند با حضور در غرفه ضمن آموزش کودکان نکات لازم را به پدرها و مادرهایشان یادآور می‌شوند.

غرفه آتش‌نشان‌های داوطلب

غرفه آتش‌نشانی یکی از غرفه‌های شلوغ و پرطرفدار در جشنواره آموزش شهروندی است. داخل غرفه با تجهیزات و وسایل مخصوص امداد و نجات و ماموریت‌های آتش‌نشانی تزیین شده است. کودکان و نوجوانان از بازدیدکنندگان پروپاقرص این غرفه هستند. آنها با شور و اشتیاق فراوان از ماموران آتش‌نشانی که در غرفه حضور دارند می‌خواهند درباره نحوه کار با تجهیزات آتش‌نشانی برایشان توضیح دهند. آتش‌نشان‌ها هم با حوصله به پرسش‌های بچه‌ها درباره ماموریت‌ها و وظایف خودشان پاسخ می‌‌دهند.

از ساعت 5 بعدازظهر به بعد دیگر، چه داخل غرفه و چه محوطه بیرونی آن جای سوزن‌انداختن نیست وقتی 8-7 نفر از خانم‌های آتش‌نشان داوطلب با حضور در این غرفه هر چیزی را که دانستن و یاد گرفتن آن برای بچه‌ها و خانواده‌ها درباره ایمنی خانه و افراد خانواده در برابر حوادث و آتش‌سوزی‌ها ضروری است را آموزش می‌دهند.

در پایان هم فرم‌های محتوی تعدادی سوال بین خانواده‌های حاضر در غرفه‌ توزیع می‌شود و به کسانی که به این سوالات درست جواب دهند، کپسول‌های خاموش‌کننده جایزه داده می‌شود. البته در غرفه آتش‌نشانی یک اتفاق خوب هم می‌افتد و این که افرادی که علاقه‌مند به فراگیری تخصصی‌تر آموزش‌های آتش‌نشانی باشند، می‌توانند همین جا فرم عضویت آتش‌نشان داوطلب را پر کنند. به گفته آقای فخاری یکی از آتش‌نشانان این غرفه، پس از مطالعه فرم‌ها نزدیک‌ترین ایستگاه آتش‌نشانی به محل زندگی فرد متقاضی شناسایی می‌شود و این افراد می‌توانند با مراجعه به این ایستگاه‌ها به همراه فرم عضویت که به همراه دارند، آموزش‌های تخصصی‌تر را در آنجا و از آتش‌نشان‌های حرفه‌ای ایستگاه فرا بگیرند.

کتابخانه آموزش شهروندی

اگر اهل مطالعه هستید و خواندن کتاب را به خیلی از تفریحات و سرگرمی‌های دیگر ترجیح می‌دهید، بد نیست بدانید جشنواره آموزش شهروندی برای این نیاز شما هم برنامه مفصلی تدارک دیده است. برای این کار لازم است به غرفه شهرداری منطقه 21 سری بزنید.

این بخش از آن دسته غرفه‌هایی است که نه والدین و نه بچه‌ها اینجا بیکار نمی‌مانند. داخل غرفه تعدادی از بچه‌ها با مداد رنگی و کاغذهایی که در اختیارشان گذاشته شده مشغول نقاشی‌کردن هستند. کمی آن طرف‌تر پدرها و مادرها هم خودشان را سرگرم کرده‌اند. حتما می‌پرسید چطور؟ در یک بخش از غرفه شهرداری منطقه 21 کتابخانه‌ای طراحی شده که در آن انواع کتاب‌ها با موضوعات مرتبط با مسائل شهری و آشنایی با حقوق شهروندی و وظایف یک شهروند در زندگی شهری گنجانده شده است.

والدین علاقه‌مند می‌توانند با مراجعه به این غرفه به هر میزان ساعت و دقیقه‌ای که تمایل دارند کتاب مورد علاقه خود را انتخاب کرده و با نشستن روی صندلی‌های داخل غرفه همان جا کتاب انتخابی خود را مطالعه کنند. آقای سعیدی این را هم می‌گوید که اگر خانواده‌ها علاقه‌مند بودند مابقی کتاب را با فرصت بهتری بخوانند، می‌توانند آن را سفارش دهند تا در اسرع وقت و البته با قیمت پایین‌تر برایشان ارسال شود.

مسابقه خاطره‌نویسی، نقاشی، قرآن بخوانید جایزه بگیرید، مسابقه طناب‌کشی و ... از دیگر برنامه‌های سرگرم‌کننده برای بچه‌ها در این غرفه است. ضمن این که هنگام خداحافظی به بچه‌ها بسته‌‌های آموزشی، دفتر نقاشی، آبرنگ و مداد رنگی و ... نیز به عنوان یادگاری هدیه داده می‌شود.

ازدحام در غرفه محیط زیست

شلوغی مقابل غرفه خدمات شهری منطقه 15 توجه هر بازدیدکننده‌ای را جلب می‌کند. این غرفه گل و گیاه، فضای سبز و محیط زیست شهری است که بخشی از فضای جشنواره آموزش شهروندی را به خود اختصاص داده است.

کارشناسان حاضر در غرفه در حال ارائه توضیحاتی به خانواده‌ها درباره حفظ محیط‌زیست و فضای سبز شهری، بازیافت، تفکیک زباله، ضرورت جداسازی زباله‌های خشک و تر از مبداء، خطرات بهداشتی استفاده از ظروف یکبار مصرف و ... هستند.

به بازدیدکنندگان از این غرفه کیسه‌های زباله بهداشتی، بروشور و CD‌های آموزشی درخصوص اهمیت و ضرورت حفظ و نگهداری از فضای سبز شهری و همچنین مباحث مرتبط با بازیافت و تفکیک زباله توزیع می‌شود. به گفته یکی از کارشناسان حاضر در این غرفه، بزودی قرار است با حضور تعدادی از کارشناسان نحوه کاشت و نگهداری از نخل‌‌های آپارتمانی به مراجعه‌کنندگان آموزش داده شود.

خلاصه این که هر آنچه ضروری است خانواده‌ها و فرزندانشان درباره تکالیف شهروندی‌شان نسبت به فضای سبز شهری و پاکیزه نگهداشتن شهرشان بدانند، می‌توانند با حضور در این غرفه آگاهی‌های لازم را به دست بیاورند.

تورهای آموزشی نیمروزی

برای آنهایی که اهل تورهای گردشی هستند بازدید از غرفه شهرداری منطقه 10 خالی از لطف نیست.

کارشناسان این غرفه برای ارائه آموزش‌های شهروندی به بازدیدکنندگان ابتکاری جالب به کار برده‌اند؛ تورهای نیمروزی آموزشی برای بازدید خانواده‌ها و فرزندانشان از مراکز خدماتی شهرداری.

در این اردوی نیمروزی از ساعت 9 تا 12 هر روز کودکان و خانواده‌هایشان که برای بازدید از نمایشگاه به محل غرفه شهرداری منطقه 10 مراجعه می‌کنند، می‌توانند در صورت تمایل با کارشناسان مرکز همراه شده و در قالب یک تور آموزشی ـ تفریحی نیمروزی با اتوبوس‌هایی که به همین منظور در نظر گرفته شده از اماکنی که به نوعی خدمات مرتبط با شهروندان را ارائه می‌دهند، بازدید کنند.

بازدید از مرکز 137 و 1888 شهرداری تهران از جمله این برنامه‌هاست. بازدیدکنندگان ضمن آشنایی با فعالیت‌های این سامانه‌ها درباره حیطه وظایف و مسوولیت‌های 137 و 1888 و نحوه خدمات‌رسانی آنها به شهروندان آگاه می‌شوند. البته به گفته کارشناس این غرفه، شهروندان علاقه‌مند می‌توانند برای ثبت نام و کسب اطلاع از زمان دقیق روزهای برگزاری تورها به شهرداری منطقه 10 مراجعه کنند.

بجز تورهای آموزشی، برنامه‌های متنوع دیگری در راستای آموزش شهروندی در غرفه منطقه 10 به کودکان و نوجوانان ارائه می‌شود که اجرای پارک زبان آموزش شهروندی یکی از این برنامه‌هاست. بر اساس این طرح، دانش‌آموزان مقطع ابتدایی و راهنمایی که تا حدودی به زبان انگلیسی آشنا هستند می‌توانند با مراجعه به این غرفه و با کمک‌ مربیان مفاهیم بیشتری از زبان انگلیسی را آموزش ببینند.

غرفه شهروند الکترونیک

نحوه استفاده از رایانه، ایمیل فرستادن، اینترنت و... را می‌توانید در غرفه شهروندالکترونیک شهرداری منطقه 11 بیاموزید. استقبال کودکان و نوجوانان از این غرفه قابل توجه است، هرچند بزرگ‌ترها نیز در این غرفه بیکار نیستند، چرا که کارشناس حاضر در غرفه در راستای نهادینه‌کردن بحث شهروندالکترونیک به خانواده‌های بازدیدکننده از این غرفه می‌آموزد که چگونه می‌توان بدون نیاز به خروج از خانه قبض برق، گاز و آب، تلفن و... را پرداخت کرد و به این ترتیب در وقت و هزینه هم صرفه‌جویی کرد.

کارگاهی برای مقابله با زلزله

از زلزله‌خیزبودن تهران و خطر وقوع آن که همواره طی سال‌های اخیر کارشناسان و مسوولان شهری نسبت به آن هشدار داده‌اند، زیاد خوانده‌ایم و شنیده‌ایم، اما نکته مهمی که همواره روی آن تاکید شده ضرورت اطلاع‌رسانی به شهروندان به منظور آگاه‌سازی و آماده‌کردن آنها برای مواجهه با شرایط بحران است.

برگزاری مانورهای زلزله، ساخت برنامه‌های آموزشی و تیزرهای اطلاع‌رسانی به شهروندان، چاپ کتاب‌ها و بروشورهایی با محوریت زلزله و چگونگی مقابله با این خطر از جمله اقداماتی است که تاکنون از سوی سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط به اجرا گذاشته شده است.

اما اگر به هر دلیل تاکنون این امکان را نداشته‌اید که با بهره‌گیری از روش‌های مذکور آگاهی خود را درخصوص خطر وقوع زلزله، اقدامات لازم برای ایمن‌سازی خانه و افراد خانواده هنگام وقوع زلزله و کارهایی که باید پس از زلزله انجام داد، بالا ببرید در جشنواره آموزش شهروندی این امکان برای شما فراهم شده که با مراجعه به غرفه سازمان مدیریت بحران شهر تهران، این خلأ را پر کنید.

کارشناسان مستقر در غرفه سازمان مدیریت بحران شهر تهران منتظر شما هستند تا هر پرسشی که شما درباره زلزله، چگونگی آماده‌شدن شما و خانواده‌تان برای شرایط بحران، وسایلی که باید همراه داشته باشید، این که هنگام وقوع زلزله چه باید بکنید، این که پس از پایان زلزله چه کاری باید و چه کاری نباید انجام دهید، این که کدام نقاط خانه برای پناه‌گرفتن اعضای خانواده ایمن است و... پاسخ دهند.

غرفه سازمان مدیریت بحران شهر تهران یکی از غرفه‌های شلوغ در جشنواره آموزش شهروندی است. توزیع بروشور و کتاب‌های آموزشی همراه با حضور کارشناسان سازمان که با برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای ارتقای سطح آگاهی شهروندان در مقابل خطر بلایای طبیعی و بخصوص زلزله تلاش می‌کنند همراه خانواده‌هایی که دست در دست فرزندانشان صفحات کتاب‌های آموزشی را ورق می‌زنند و هرازگاهی در کنار توضیحات کارشناسان پرسشی را مطرح می‌کنند، نشان از اشتیاق شهروندان برای آگاهی هرچه بیشتر درباره خطر زلزله و راه‌های مقابله با آن است.

هرچند گرمای طاقت‌فرسای عصرگاهی تابستان و عدم وجود سیستم خنک‌کننده هوا در بیشتر غرفه‌ها بازدیدکنندگان را تا حدی کلافه کرده است، اما بسیاری از خانواده‌ها دست در دست فرزندانشان همچنان با حوصله از تک‌تک غرفه‌ها بازدید می‌کنند.

حالا اگر در این بعدازظهر تابستانی حوصله‌تان حسابی سر رفته و هنوز هم جایی را برای گذران چند ساعتی از اوقات فراغت‌تان پیدا نکرده‌اید، بد نیست سری به جشنواره آموزش شهروندی در بوستان آزادگان بزنید، چون اینجا هم فال است و هم تماشا.

پوران محمدی / گروه جامعه