تاثیر تغذیه در پیشگیری از سرطان

براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2005 میلادی؛ بیماری‌های مزمن (بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، چاقی، انواع سرطان و بیماری‌های تنفسی) علت 60 درصد از مرگ‌ها بوده و 35 میلیون مرگ در سال به دلیل این بیماری‌ها رخ داده است. همچنین 80 درصد از این مرگ‌ها در کشور‌های در حال توسعه و کم درآمد مشاهده شده است. در این میان یکی از بیماری‌های شایع امروزه انواع سرطان‌هاست که رژیم غذایی در دست‌کم، 35 درصد از کل موارد آنها دخالت داردکه این رقم در زنان به 50 درصد می‌رسد. براساس پیش‌بینی سازمان جهانی بهداشت تا سال2020 موارد جدید سرطان‌ها به 15میلیون می‌رسد. بنابراین سرطان از جمله بیماری‌هایی است که تغذیه صحیح در پیشگیری و درمان آن می‌تواند نقش مهمی ‌داشته باشد. به عنوان مثال افرادی که کمتر از 5 بار در روز میوه و سبزی مصرف می‌کنند بیشتر در معرض خطر سرطان‌های دستگاه گوارش قراردارند. با توجه به نقش تغذیه در پیشگیری از سرطان‌ها برخی از اجزای مواد غذایی نقش پیشگیری‌کننده در سرطان‌ها را به عهده دارند.

آنتی اکسیدان‌ها: آنتی‌اکسیدان‌های موجود در برخی از مواد غذایی با کاهش رادیکال‌های آزاد در بدن، در پیشگیری از انواع سرطان‌ها نقش مهمی‌دارند. مواد آنتی‌اکسیدانی مانند کاروتنوئیدها (رنگدانه‌های گیاهی)، ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم که مانع از آسیب سلول‌ها و بافت‌ها می‌شوند، می‌توانند از بروز تغییرات سلول‌های بدخیم جلوگیری کنند. سبزی‌های برگ سبز و زرد و میوه‌های رنگی مانند اسفناج، هویج، مرکبات، زردآلو و طالبی (منابع کاروتنوئیدی)، میوه‌ها بویژه مرکبات و سبزی‌ها (منبع ویتامینC)؛ روغن جوانه گندم و آفتابگردان؛ مغزها مانند بادام و سبزی‌های برگ سبز (منبع ویتامینE) و غذاهای دریایی، گوشت و جگر منبع سلنیوم هستند. نتایج برخی مطالعات نشان داده است که مصرف منابع غذایی حاوی سلنیوم به کاهش خطر بروز سرطان‌های پروستات، ریه و روده بزرگ منجر شده است. همچنین مصرف 10 بار گوجه فرنگی در هفته موجب کاهش خطر سرطان پروستات به میزان 35 درصد شده است.

فیبرها: فیبرها ترکیباتی هستند که در دیواره سلول‌های گیاهان، مثل سبزی‌ها، میوه‌ها، سبوس، غلات کامل، حبوبات و مغزها یافت می‌شوند. فیبرها با جذب آب و افزایش حجم مدفوع کمک به تسهیل دفع و کاهش یبوست می‌شوند. به طوری که نتایج مطالعات متعدد نشان داده است رژیم‌های غذایی حاوی فیبر خطر بروز سرطان‌ها بویژه سرطان معده، روده و مری را کاهش می‌دهند. فیبرها، با افزایش سرعت انتقال مواد غذایی از روده بزرگ موجب می‌شوند، باکتری‌های روده فرصت کمتری برای تولید مواد سرطان‌زا داشته باشند، همچنین دیواره روده برای مدت طولانی در معرض مواد سرطان‌زا قرار نگیرند.

فیبرها علاوه بر افزایش حجم و تسهیل عمل دفع، موجب رقیق شدن مواد سرطان‌زا و کاهش مدت زمان تماس این مواد با دیواره روده می‌شوند. بنابراین با دریافت کافی و متناسبی از گروه غلات، میوه‌ها و سبزی‌ها می‌توان از بروز بسیاری از سرطان‌ها پیشگیری کرد. توصیه می‌شود روزانه 400 گرم یا 5 بار در روز میوه و سبزی‌ مصرف شود.

دکتر سهیل سریزدی

 دبیر انجمن تغذیه شهر و مدرس دانشگاه علوم شهری تهران