قلیان هنوزجان می گیرد

چند هفته ای می شد که قرار جمعه ها را گذاشته بودند. صبح ساعت 6 کفش و کلاه می کردند و می رفتند درکه. چند ساعتی قدم می زدند و نزدیک ظهر که می خواستند ناهار بخورند، اسمش را می آوردند. اصلا درکه بدون آن صفایی نداشت.

کد خبر: ۴۱۰۴۱

ناهار را می خوردند و بعد صاحب رستوران را صدا می زدند که: « 2 تا قلیان و 2 قوری چای بیار آقا!»
و بعد صاحب همین مغازه که با 2 تا تخت شده اند رستوران ، نگاهی می انداخت به آنها و می رفت سفارش را حاضر کند.
او دیگر عادت کرده است که برای بچه های پانزده شانزده ساله هم قلیان چاق کند. چند سال پیش با این که این همه حرف و حدیث هم پشت قلیان نبود، کمتر نوجوانی برای کشیدن قلیان به او مراجعه می کرد، اما در این چند ساله روزی را به یاد نمی آورد که کنار چای برای کوهنوردانی که به فکر ورزش کردن به درکه آمده اند قلیان نیاورده باشد.
زغالها که حسابی گل می اندازند، دوباره صدای بچه ها را می شنود که می گویند: «با طعم پرتقال باشد لطفا!» و او تنباکوهای پرتقالی را حاضر می کند، زغال را می گذارد روی قلیان و سفارش بچه ها را برایشان می برد.
کمتر خانواده ایرانی را می توان سراغ گرفت که بین اقوام چند نفری را نشناسند که اهل قلیان باشند. قلیان به علت شرایط خاص خانواده های ایرانی این که سالهاست دست به دست بین پدربزرگ ها و مادربزرگها و بزرگ ترهای فامیل گشته تا به جوانها برسد، وسیله ناپسندی شمرده نمی شود.
وسیله ای که بیش از هر دوره ای در دوره قاجاریه اسم از آن آمده و تصویرش را نقاشها کشیده اند. تاریخچه قلیان بدرستی معلوم نیست.
بسیاری قلیان را جزو سنتهای ایرانی و متعلق به ایرانیان می دانند، اما آنچه مسلم است ، این که قلیان وسیله ای ایرانی نیست. یکی از قوی ترین احتمالاتی که می توان به ورود قلیان به ایران وارد دانست ، در دوره صفویه است.
احتمال این که این وسیله در دوره صفویه و به وسیله پرتغالی ها به ایران آمده باشد، زیاد است . بسیاری نیز معتقدند قلیان به وسیله عثمانی ها به ایران وارد شده است.
هر چه هست ، این وسیله این روزها به یکی از متداول ترین و کم زحمت ترین وسایل استعمال دخانیات تبدیل شده است. این وسیله در طول نزدیک به 200 سال از پر مصرف شدنش ، بی ضرر معرفی شده در حالی که واقعا این گونه نیست.
قلیان هم درست مثل سیگار می تواند در برابر چند لحظه لذت ، «جان» بگیرد.

قلیان همیشه در دسترس است

تا سالها پیش ، قلیان تنها در منازل و در حضور بزرگ ترهای فامیل طرفدار داشت ، اما در سالهای اخیر، با اقبال سفره خانه های سنتی (بخوانید قهوه خانه ها) در میان جامعه دوباره کاربرد پیدا کرده است.
همین وسیله به ظاهر ساده است که تنها شباهت بین قهوه خانه های مدرن و قهوه خانه های سنتی را موجب شده است.
سفره خانه ها بسرعت در همه جا گسترده شده اند و ساده ترین و بعضا ارزان ترین چیزی که در فهرست قیمتهایشان می توان مشاهده کرد، همین قلیان خودمان است.
البته صفت «ارزان ترین» مقابل بقیه اقلام این فهرست بلند بالا معنا پیدا می کند، اما وقتی به تنهایی به این قیمت نگاه کنی ، چندان ارزان به نظر نمی رسد. قیمت قلیان درست مثل «قهوه» که در کافه های مختلف متفاوت است ، در سفره خانه های مختلف متغیر است.
در ارزان ترین مکانی که می توان در آن سراغ قلیان را گرفت ، صاحبانش معمولا به یک اسکناس سبز رضایت می دهند.
گران ترین نقطه اصلا قابل شناسایی نیست. در همین تهران قهوه خانه هایی را می توانید پیدا کنید که در کنار یک قوری چای ، برای مشتری ها قلیان هم می آورند و وقت خارج شدن مشتری ، 6 هزار تومان از او دریافت می کنند.
کم نیستند افرادی که این هزار تومانی ها را با لذت پرداخت می کنند. محبوبیت قلیان در این سالها تنها به قهوه خانه ها و منازل محدود نشده است.
در پارکها هم خانواده هایی را می بینید که قلیان ها را از خانه آورده اند تا در پارک چاق کنند. این علاقه کاذب و روزافزون باعث پدیدار شدن شغلهایی هم شده است ؛ کسانی که چندین و چند قلیان را در گوشه ای از پارک گذاشته اند و درست کاری را که قهوه خانه ها می کنند، به صورت سیار انجام می دهند.
طرفداران قلیان ، مثل طرفداران سیگار هر روز بیشتر و بیشتر می شوند.

خطرناک تر از سیگار

یکی از دلایلی که خیلی ها را به سمت قلیان جذب کرده ، طعمهای مختلف تنباکوی مورد استفاده در آن است. تنباکو هم درست مثل خیلی چیزهای دیگر در این کشور در مسیر میان سنت و مدرنیسم توقف کرده است.
این روزها به هر سوپر مارکتی که بروید، تنباکوهای مختلفی می بینید که طعمشان از «خوانسار» که یکی از قدیمی ترین تنباکوهاست تا «کاپوچینو» متفاوت است.
تنباکوهایی که در ظاهر خیلی سالم و بدون خطر می نمایند اما... شاید تعجب کنید، اگر بدانید برخلاف عقیده مرسوم که قلیان کم خطرترین وسیله برای استعمال دخانیات است ، این وسیله را پزشکان در میان پرخطرترین وسایل طبقه بندی می کنند.
توتون قلیان از نازل ترین انواع توتون و درواقع خطرناک ترین انواع آن است. کیفیت و مرغوبیت توتون بستگی زیادی به میزان نیکوتین آن دارد.
هر چه نیکوتین موجود در آن کمتر و قند موجود بیشتر باشد، مرغوب تر است و با کیفیت بالاتری می سوزد. نیکوتین به عنوان عامل اصلی پایین آوردن کیفیت توتون مطرح است ، به طوری که اقلام با نیکوتین زیاد، طعم تلخ دارند و مطلوب نیستند.
همین توتون ها با عنوان تنباکو به مصرف قلیان ها می رسند. دکتر مسعود پیرنیا معتقد است آموزش ندادن مردم و رواج اخبار کذب در میان جامعه اقبال به این توتون ها را موجب شده است.
پیرنیا می افزاید: برخلاف عقیده رایج ، قلیان جزو پرخطرترین وسایل استعمال دخانیات محسوب می شود که بیش از سیگار دارای مخاطرات جدی برای سلامت است. میزان منواکسیدکربن در قلیان مشابه سیگار است و تمام مضرات آن اگر از سیگار بیشتر نباشد، کمتر هم نیست.
پیرنیا ادامه می دهد: براساس پژوهش ها و مطالعات جدیدم دریافته ام که در کنار بسیاری از بیماری های دیگر، استفاده از قلیان از دلایل اصلی ابتلا به سرطان هم هست. دکتر کریم همتی ، عضو انجمن سرطان شناسی ایران هم با تایید حرفهای پیرنیا می گوید: قلیان بیش از 400 نوع ماده مضر دارد که درواقع اصلی ترین علت سرطان دستگاه تنفسی فوقانی و ریه است.
هر قدر میزان استفاده از آن بیشتر باشد، احتمال خطر هم به صورت تصاعدی افزایش می یابد. همتی با اشاره به سرطان های حفره دهان و زبان که با مصرف توتون و تنباکو افزایش می یابند، خاطرنشان می کند بیماری های عفونی همچون ایدز و هپاتیت به دلیل استفاده مشارکتی افراد از قلیان انتقال می یابند، هر چند میزان انتقال آن به ازای یک بار تماس کم است ، اما به دلیل این که افراد مختلف از آن استفاده می کنند، ضریب خطر افزایش می یابد.

قلیان ممنوع نمی شود

مدتی پیش ، سرهنگ فوداری جانشین اداره کل مبارزه با مواد مخدر ناجا در گفتگو با مطبوعات هشدار داد که قلیان های میوه ای به مواد مخدر آلوده اند.
در پی این گفتگو، بسیاری خواستار ممنوعیت کشیدن قلیان شدند. همچنان ممنوعیت قلیان فقط برای خانمها باقی ماند و هیچ بخشنامه ای در ارتباط با ممنوعیت این وسیله صادر نشد، حتی همان ممنوعیت برای خانمها هم هیچ وقت شکل اجرایی به خود ندید.
مدتی بعد اداره اماکن نیروی انتظامی طی دستوری به قهوه خانه ها اعلام کرد آوردن قلیان برای افراد زیر 18سال ممنوع است.
یکی از مسوولان اداره مبارزه با مواد مخدر تهران درباره این دستور به جام جم می گوید: نیروی انتظامی همیشه درباره قلیان حساس بوده ، چون این وسیله جوانان را در معرض اعتیاد قرار می دهد.
برای همین ، بخشنامه های مختلفی صادر کرده ایم و می خواهیم جلوی این قضیه را به صورت ریشه ای بگیریم. این مسوول درباره کارهایی که تا به امروز برای ریشه ای برخورد کردن با این قضیه انجام شده ، صحبتی نمی کند، اما جبل عاملی ، قائم مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر با تاکید به این که تا به امروز هیچ تصمیم جدی در رابطه با ممنوعیت قلیان گرفته نشده ، به «جام جم» می گوید: ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان متولی و هماهنگ کننده نهادهای مرتبط با مواد مخدر تا به امروز هیچ تصمیمی درباره ممنوعیت قلیان نگرفته است.
با توجه به این که سن اعتیاد در کشور بشدت پایین آمده ، بزودی طرحهایی در ارتباط با قلیان اجرا خواهیم کرد. جبل عاملی در پایان می افزاید: برخورد کردن با قلیان بسیار سخت تر از سیگار است ، زیرا این وسیله متاسفانه طی سالها جای خود را میان خانواده ها باز کرده است.
بنابراین ممنوعیت آن به تنهایی نمی تواند مشکلات را حل کند. حذف این وسیله نیازمند فعالیت های فرهنگی زیادی است.