تلاش برای محو‌کردن ردپای پیری

پوست در سنین جوانی خاصیت ارتجاعی دارد و مرطوب است، اما با بالا رفتن سن نازک‌تر شده و قابلیت ارتجاعی و شادابی خود را از دست می‌دهد. کلاژن و مواد ارتجاعی بافت‌های طبیعی هستند که پوست را محکم و شاداب نگه داشته و عواملی چون جاذبه و در نقطه مقابل عوامل داخلی یک کشش درونی دائم وارد می‌کنند، اما با بالا رفتن سن و نیز تحت تاثیر برخی عوامل کلاژن کمتری تولید می‌شود و همین موضوع منجر به ایجاد چین و چروک بویژه در اطراف چشم‌ها، لب و نقاطی می‌شود که پوست نازک‌تری دارند.

علاوه بر بالا رفتن سن و پیر شدن که روی چین‌و چروک برداشتن و افتادگی پوست تاثیر می‌گذارد، برخی عوامل دیگر هم هستند که باعث می‌شوند پوست چهره پیرتر از سن واقعی نشان داده شود.
در این میان اگر پوستی خشک دارید به خاطر چربی و رطوبت کم پوست بیشتر دچار این مشکل می‌شوید. به طور کلی نور خورشید از مهم‌ترین علل بروز  چین و چروک پوست است و در ضمن استعمال سیگار و مواد مخدر می‌تواند روی صورت چین و چروک زیادی ایجاد نماید. همچنین اگر عادات خاصی در چهره دارید (مثلا اخم می‌کنید)،‌ اگر دچار لاغری شدید شده‌اید، اگر از غذاهای فیبردار مانند میوه‌ها و سبزیجات و انواع پروتئین‌ها به قدر کافی استفاده نمی‌کنید و مایعات زیادی نمی‌خورید بیشتر و زودتر از سایر افراد دچار پوستی چین و چروک خواهید شد. بیشتر افراد با مشاهده تغییرات پوستی به فکر رهایی از شر چین و چروک‌ها می‌افتند. در این میان روش‌های جوان‌سازی، راهکارهایی هستند که به منظور جوان‌تر به نظر رسیدن پوست‌های چروک خورده و افتاده و معمولا توسط متخصصان پوست و گاه غیرمتخصصان و به صورت غیر اصولی انجام می‌شود.

معمولا جوان‌سازی پوست به 2 صورت روش‌های جراحی و غیر جراحی صورت می‌پذیرد که در راه دوم معمولاً متخصصان پوست از کرم‌ها، لوسیون‌ها و ژل‌ها استفاده می‌کنند، ولی توجه داشته باشید که این روش در صورتی مثبت و نتیجه‌بخش خواهد بود که حتما تحت نظر متخصص انجام شود. هرچند از آنجا که بیشتر ما دوست داریم از کوتاه‌ترین و سریع‌ترین راه به مقصد برسیم، ممکن است با مشاهده تبلیغات انواع کرم‌های جوان‌ساز پوست وسوسه شده و با پرداخت هزینه‌های بالا آنها را تهیه کنیم، غافل از این که استفاده از این کرم‌ها چه عوارضی ممکن است روی پوست صورتمان بگذارد. کرم‌هایی که هیچ مجوزی نداشته و از جهت علمی هرگز اثرپذیری آنها به اثبات نرسیده‌اند و استفاده از آنها می‌تواند شرایط پوست صورت‌تان را شدیدتر کند و مشکلات را بیشتر کند. پس تحت تاثیر تبلیغات به ظاهر زیبا قرار نگیرید، بخصوص این که هر فرد با توجه به ویژگی پوستی خاصی که دارد به نوعی درمان ویژه نیاز دارد و نمی‌توان یک درمان را برای همه افراد توصیه کرد و این کار تنها باید با مشورت با متخصص پوست صورت گیرد. بنابراین به تجویز دوست و آشنا اقدام به مصرف هیچ محصولی تحت عنوان جوان‌ساز پوست نکنید.

همچنین در استفاده از کرم‌هایی که برای شما تجویز می‌شود باید صبر و حوصله داشته باشید و نباید انتظار داشته باشید چین و چروک‌هایی که در طول سال‌ها ایجاد شده، یک شبه از بین بروند. پوست برای بازسازی خود به زمان نیاز دارد، پس صبور باشید. این کرم‌ها اغلب حاوی ویتامین‌های E و C هستند و خاصیت لایه‌برداری دارند و تحمل پوست را در مقابل نور آفتاب افزایش می‌دهند. همچنین کلاژن‌سازی پوست را افزایش می‌دهند و قابلیت ارتجاعی پوست را تقویت می‌کند که همین امر از پیری پوست جلوگیری می‌کند. ضد آفتاب‌ها جزو کرم‌هایی هستند که از پیری پوست ناشی از نور آفتاب و کرم‌های مرطوب‌‌کننده هم با حفظ رطوبت پوست از بروز چین و چروک جلوگیری می‌کنند. ولی به طور کلی کرم‌ها بیشتر نقش پیشگیری‌کننده دارند و روند از بین رفتن کلاژن پوست را کند می‌کنند. برای اثر بخشی بیشتر از روش تزریق کلاژن به زیر پوست مناطقی که دچار چین و چروک شده، استفاده می‌شود. به طور کلی کلاژن بیشتر در اعمال زیبایی کاربرد دارد و عملی موقتی است که پس از 6 ماه تا یک سال می‌بایست تکرار شود، اما عارضه کلاژن هم ممکن است خود را با قرمزی ناحیه تزریق و حتی درد و التهاب نشان دهد که تا چند روز و در برخی افراد تا ماه‌ها باقی می‌ماند.

شاید از پرطرفدارترین روش‌های جوان‌سازی پوست در سراسر دنیا و بخصوص ایران استفاده از لیزر درمانی باشد. این روش به 2 صورت تهاجمی و غیر تهاجمی انجام می‌شود. در نوع تهاجمی آن پزشک نور لیزر را به نواحی از پوست که دچار چین و چروک و آسیب شده می‌تاباند و این کار باعث تبخیر بافت می‌شود. این اشعه لایه سطحی و بخشی از لایه میانی پوست را بر می‌دارد و منطقه آسیب‌دیده پوست هم برداشته می‌شود و به دنبال آن جای زخم و قرمزی روی پوست می‌ماند و مدتی طول می‌کشد تا این زخم از بین برود و بیمار به زندگی معمول خود برگردد، ولی پس از این مدت پوست شاداب و جوان رشد می‌کند که مستحکم‌تر و صاف‌تر است. این روش چین و چروک‌ها، آفتاب سوختگی و اثرات آکنه را از بین می‌برد.

اما در روش لیزر غیر تهاجمی موسوم به لیزر جوان‌ساز، پزشک نور را دقیقاً به محل آسیب می‌تاباند، بدون این که سطح پوست آسیب ببیند. در واقع این روش لیزردرمانی بخش‌های درونی پوست را وادار به کلاژن‌سازی کرده و از این طریق چین و چروک و آسیب‌های پوستی را درمان می‌کند و شما پس از این عمل می‌توانید سریع به زندگی معمول برگردید، اما از عوارض این روش می‌توان به عفونت پوستی، تغییرات رنگدانه‌های پوست و به جا ماندن زخم ناشی از لیزر اشاره کرد. البته این روش‌ها باید حتما تحت نظر متخصص صورت گیرد تا درصد موفقیت عمل را قبل از انجام آن بررسی کند و در ضمن شرایطی را که بعد از عمل باید رعایت کنید، متذکر شود.

لیزر CO2 از قوی‌ترین لیزرهایی است که در حال حاضر استفاده می‌شود به دلیل استفاده از حرارت برای محدود کردن نوارهای کلاژن در لایه زیرین پوست، باعث می‌شود پوست محکم‌تر و صاف‌تر به نظر برسد، بیشتر چین و چروک‌ها، جای زخم‌ها و زگیل‌ها را از بین می‌برد.

لیزر دیگر، لیزر اربیوم نامیده می‌شود که پوست‌های نازک را برمی‌دارد و برای افرادی که پوست تیره‌ای دارند، گزینه مناسب‌تری است، چراکه تغییرات کمتری روی رنگ پوست آنها می‌گذارد و در رفع چین و چروک‌های جزئی موثر است. ولی لیزر درمانی علاوه بر فوایدش، عوارضی هم به دنبال دارد که می‌توان به قرمزی، التهاب، درد یا سوزش هنگام عمل، به جای ماندن جای زخم، گاهی قرمزی دائم یا تغییرات دائم رنگ پوست (تیره یا روشن شدن پوست) اشاره کرد ولی چنانچه یک متخصص این عمل را انجام دهد، درصد خطر آن کمتر خواهد بود. به یاد داشته باشید که لیزر درمانی پیری را متوقف نمی‌کند بلکه باعث می‌شود جوان‌تر به نظر برسید.

یکی از روش‌هایی که برای از بین بردن چین و چروک مورد استفاده قرار می‌گیرد، تزریق بوتاکس است. بوتاکس نوعی سم بوتولیسم است که اثر چند ماهه روی پوست می‌گذارد. در واقع تزریق این سم به ماهیچه بخشی از صورت و علائم خاصی را که از اعصاب فرستاده شده و باعث انقباض عضله می‌شود، مسدود می‌کند. این عمل موجب فلج ماهیچه می‌شود. اثر این درمان یک هفته پس از تزریق قابل مشاهده است و به مدت 3 تا 6 ماه می‌ماند. در واقع تزریق بوتاکس درمان موقت چین و چروک‌ها و خطوط چهره به شمار می‌رود که معمول‌ترین استفاده آن برای از بین بردن خط‌های پیشانی و خطوط بین ابروهاست.

به ‌رغم این که تزریق بوتاکس حتما باید توسط متخصص صورت گیرد، بروز برخی عوارض جانبی اجتناب ناپذیر است. سردرد، حالت تهوع، علائمی مشابه آنفلوآنزا، قرمزی و درد در ناحیه تزریق، خارش، ضعف موقت عضلات، افزایش تعریق بدن و افتادگی عضلات پلک بالایی چشم‌ها از عوارض بوتاکس است ولی در همه افراد ایجاد نمی‌شود. چنانچه این عوارض چند روز تا چند هفته ادامه داشت، حتما به پزشک مراجعه کنید.

عمل لیفتینگ یا به اصطلاح کشیدن پوست یکی از روش‌هایی است که برای از بین بردن یا به حداقل رساندن چین و چروک‌های صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، متخصص پوست با ارزیابی پوست شما، سن، سیگاری بودن یا میزان قرار گرفتن شما در نور آفتاب کارش را شروع می‌کند که همه این موارد روی نتیجه کار موثرند. در عمل لیفتینگ پزشک پوست اضافی را برمی‌دارد و بافت‌های نرم صورت، گردن و چانه را می‌کشد تا خطوط چین و چروک از بین برود. عمل برش را معمولا از ناحیه جلوی گوش تا پشت گوش انجام می‌دهند و از آن ناحیه پوست صورت را می‌کشند که ممکن است تا چند روز اول با قرمزی، کبودی و خون مردگی و تورم همراه باشد. اقدامات پس از لیفتینگ بسیار مهم است به طوری که نباید به خودتان فشار بیاورید، خم نشوید، تند راه نروید، اجسام سنگین را بلند نکنید، شنا نکنید، در صورت سرماخوردگی سریع درمان شوید و از مواجهه با نور آفتاب خودداری و از ضدآفتاب‌ها استفاده کنید. ولی با تمام این اوصاف عمل کشیدن پوست دائمی نیست و نمی‌تواند روند پیر شدن آن را متوقف کند و ممکن است در آینده مجددا نیاز به انجام آن داشته باشید.

گفتنی است این عمل چون یک جراحی محسوب می‌شود ممکن است عوارض بیهوشی به همراه داشته باشد و برخی افرادی که فشارخون بالا دارند یا سیگاری هستند دچار خون مردگی در زیر پوست شوند که این خود عمل جداگانه‌ای می‌طلبد. گاهی نیز به خاطر اعمالی که روی پوست صورت می‌گیرد، اعصاب صورت ممکن است دچار اختلال شود، عفونت منطقه پوستی و ماندن جای زخم هم در این عمل شایع است. همه مواردی که گفتیم می‌تواند به جوان‌سازی پوست شما کمک کند ولی بهترین راه، پیشگیری از پیری زودرس پوست است که می‌توان با دوری از آفتاب، استفاده از ضدآفتاب‌ها، مصرف مایعات و میوه‌ها و سبزیجات فراوان، ورزش و خواب کافی به آن دست یافت.

از جدیدترین روش‌های جوان‌سازی پوست که در حال حاضر در کشورهای اروپایی، آمریکا و حتی ایران هم در حال انجام است، می‌توان به سلول‌درمانی اشاره کرد. این شیوه، شیوه‌ای بسیار موثر و کم‌عارضه است و نسبت به روش‌های دیگر دوام بیشتری دارد، به طوری که حدود 3 سال اثرش باقی می‌ماند. در این شیوه سلول‌های فیبروبلاست به پوست تزریق می‌شوند و در نتیجه سلول‌های سالم جایگزین سلول‌های مختل شده فرد بیمار می‌شوند. پزشک متخصص 3 تا 4 میلی‌متر از پوست ناحیه پشت گوش فرد را با بی‌حسی برش داده و در محیط کشت رشد می‌دهد، سپس از طریق گرفتن سلول‌های بنیادین این سلول‌ها را تکثیر می‌کند. سلول‌های بنیادین به مرور زمان کلاژن تولید کرده و چین و چروک‌ها به مرور از بین می‌روند و پوست، جوانی خود را به دست می‌آورد. این تزریق 3 بار و هر دو هفته یکبار صورت می‌گیرد. برای سهولت تکرار این‌روش در سال‌های آینده، می‌توان سلول‌های بیمار را منجمد و نگهداری کرد. عارضه این روش، قرمزی، درد مختصر و التهاب است. به طور کلی از این روش در درمان سوختگی‌ها، درمان پف و سیاهی دور چشم، جوان‌سازی پوست صورت، دست و گردن و رشد مجدد موها استفاده می‌شود.

روش نوین دیگری که در جوان سازی پوست استفاده می‌شود و هیچ عارضه‌ای ندارد و فرد پس از آن به سرعت بهبود می‌یابد، روش رادیوفریکوئنسی است. در این روش پزشک، گرما را با طول موج خاصی به لایه‌های سطحی و داخلی پوست می‌تاباند. همین گرماموجب می‌شود که کلاژن‌سازی در پوست که چروک و پیر شده، تحریک شود، گردش خون در آن نقطه افزایش یابد و چربی‌ها و سموم دفع شوند و دفع چربی‌های موضعی تسریع شود. از عوارض این روش درد یا احساس گرم شدن، قرمزی و خشکی پوست است، ولی استفاده از این روش محدودیت‌هایی دارد و افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، زنان باردار و شیرده، افرادی که بر اثر شکستگی استخوان دارای ایمپلنت هستند یا افرادی که باتری قلب دارند، نباید به این روش متوسل شوند. همچنین افرادی که داوطلب استفاده از این نوع درمان می‌شوند باید تا 48 ساعت پس از درمان از نور آفتاب پرهیز و از ضدآفتاب استفاده کنند و برای جلوگیری از خشکی پوست از مرطوب‌کننده‌ها کمک بگیرند.

ندا اظهری