آبله مرغان ؛ بیماری شایع فصل بهار

تقریبا همه افراد در طول دوران زندگی این بیماری را تجربه می‌کنند و حتی درصد قابل توجهی از کسانی که تصور می‌کنند در کودکی به این بیماری مبتلا نشده‌اند، قبلا این بیماری را تجربه کرده‌اند. اما به دلیل خفیف و بی‌سر و صدا بودن آن در دوران کودکی از ابتلای به آبله مرغان بی‌اطلاعند. علائم اصلی آبله مرغان تاول‌ها و جوش‌هایی است که سر تا سر به خصوص صورت را می‌پوشاند، در این میان افرادی که این بیماری را تجربه کرده‌اند حتما نگرانی از باقی ماندن دائمی این تاول‌ها و جوش‌ها را نیز تجربه کرده‌اند.  به خصوص آن که این تاول‌ها آنقدر خارش دارند که دست نزدن به آنها دشوار است.

آبله مرغان بیماری است که عمدتا در فصل بهار بروز می‌کند. عامل آن ویروسی از خانواده هرپس‌ها به نام واریسلا زوستر است این بیماری در همه سنین می‌تواند رخ دهد، اما بیشترین گروه سنی مستعد ابتلا 5-9 ساله است بقیه موارد اغلب هم در کودکان زیر 15 ساله است با این وجود حدود 10 درصد افراد بالای 15 سال نیز درگیر این بیماری می‌شوند. در این میان با وجود آن که بروز این بیماری در کودکان خطرناک نیست، اما افراد بالغ، زنان باردار، کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند،افرادی هستند که در گروه پرخطر این بیماری قرار دارند. یعنی ابتلا به آبله مرغان در آنها مانند افراد دیگر بدون عارضه نیست و حتما باید از ابتلای به این بیماری به طور جدی پیشگیری کرد.

آبله مرغان بسیار مسری است و ویروس آن از طریق تماس مستقیم و یا از طریق تنفس منتقل می‌شود، وقتی فرد بیمار سرفه و عطسه می‌کند و یا می‌خندد و حتی صحبت می‌کند، قطرات کوچک از دهان و بینی وی خارج می‌شود که پر از ویروس آبله مرغان است. ویروس معلق در هوا محیط خانه را آلوده می‌سازد و احتمال آلوده شدن سایر افراد نیز وجود دارد. احتمال ابتلای دیگر افراد تا وقتی که تمام ضایعات پوستی در بیمار دلمه بسته و خشک شوند و ضایعات آبدار وجود نداشته باشد، وجود دارد و درواقع در تمام این مدت ویروس می‌تواند سرایت پیدا کند. در هر صورت یک‌بار ابتلا به ویروس آبله مرغان در زندگی با تولید آنتی‌بادی در بدن یک مصونیت نسبی برای افراد ایجاد می‌کند.

از زمان آلوده شدن به ویروس آبله مرغان تا زمان پیدایش نشانه‌های بیماری فاصله‌ای وجود دارد که آن را دوره کمون می‌نامند. در این دوره 10 تا 12 روزه هیچ علائمی در فرد وجود ندارد، اما می‌تواند ویروس آبله مرغان را به دیگران منتقل کند. پس از گذشت دوره کمون، در ابتدا علائمی مانند تب خفیف، بی‌اشتهایی، سردرد، درد خفیف شکمی، خستگی و بی‌حوصلگی آشکار می‌شود و سپس دانه‌هایی در بدن پدید می‌‌آیند که به سرعت به تاول‌هایی کوچک مایع‌دار با زمینه صورتی تغییر شکل پیدا می‌کنند. تاول‌ها در عرض 3 یا 4 روز افزایش پیدا می‌کنند و تاول‌های قدیمی ترکیده و خشک می‌شوند. این تاول‌ها ابتدا در پشت فرد و به دنبال آن به فاصله چند ساعته روی شکم، قفسه سینه، پوست سر، داخل بینی و دهان، و آلت تناسلی می‌تواند پدید آید، البته در صورتی که این تاول‌ها در دست و پا کمتر ظاهر می‌گردند، بیشتر افراد نگران باقی ماندن دائمی اثر تاول‌ها هستند. در حالی که اگر این ضایعات دستکاری نشوند، هیچ اثری از آنها باقی نخواهد ماند.

برخی افراد دچار تب شدید (بیش از 39 درجه) می‌شوند، برای تخفیف تب در کودکانی که به آبله مرغان و آنفلو‌آنزا مبتلا هستند، از آسپرین استفاده نکنید زیرا سندرم ری ایجاد می‌کند که این سندرم کشنده است و بر کبد و مغز اثر می‌گذارد. برای تسکین تب بهتر است از استامینوفون استفاده کنید. اما در صورتی که تب بیش از 4 روز طول بکشد و داشتن علائمی مانند تنگی نفس، عفونت پوستی، سرفه‌های پی در پی، استفراغ مکرر و خواب‌آلودگی وجود داشته باشد، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید.

همچنین آبله مرغان در موارد بسیار نادر می‌تواند تورم مغز، مننژیت، التهاب قلب، مفاصل، کبد و پانکراس ایجاد کند.

آبله مرغان درمان اختصاصی ندارد و پس از طی دوره خود به خود بهبودی حاصل می‌شود. و درواقع پس از یک هفته تا 9 روز خود به خود خوب می‌شود هرچند در بزرگسالان این مدت طولانی‌تر خواهد بود. با این وجود مراقبت‌هایی در زمان بیماری برای طی بهتر و راحت‌تر دوره بیماری لازم است. به عنوان نمونه برای تسکین دادن خارش با استفاده از پمادی که پزشک تجویز می‌کند، باعث آرامش بیمار و عدم دستکاری ضایعات می‌شود. همچنین خنک نگه داشتن بیمار باعث کاهش خارش شده و برعکس گرما و تعریق خارش را زیاد می‌کند. معمولا به افراد مبتلا برای جلوگیری از عفونت تاول‌ها، حمام گرفتن روزانه با آب سرد توصیه می‌شود و مطمئنا لباس‌های گشاد و کاملا نخی و لطیف در هنگام بیماری برای تسکین و پیشگیری از وارد آمدن فشار به ضایعات پوستی مناسب‌تر است.

همچنین فراموش نکنید مصرف غذاهای اسیدی و خشک منجربه تحریک زخم‌های درونی دهان می‌شود، بنابراین بیمار باید تا حد ممکن از غذاهای نرم استفاده کند، همچنین استراحت منجر به بهبود اکثر بیماری‌های عفونی می‌شود.

آبله مرغان ممکن است در همه سنین رخ دهد، اما بیشتر موارد این بیماری در سنین کمتر از 15‌سال دیده می‌شود که بروز آن خیلی خطرناک نیست، علائم شایع در افراد بالغ، کسانی که از سیستم ایمنی خوبی برخوردار نیستند، کسانی که 2 بار به این بیماری مبتلا شده‌اند و یا کسانی که در سنین بالای 50 سال هستند بسیار خطرناک می‌باشد و احتمال مبتلا شدن آنها به زونا دور از انتظار نیست.

زونا بیماری موضعی و دردناک است با نشانه‌هایی به صورت تاول‌های کوچک در کنار یکدیگر دریک منطقه عصبی محیطی که در امتداد مسیر آن ظاهر می‌شود و با درد و سوزش همراه است. بیماری زونا برخلاف آبله مرغان به ندرت در اثر تماس منتقل می‌شود.

احتمالا علت این امر آن است که ویروس در دستگاه تنفسی فوقانی وجود ندارد. همان ویروس که سبب بیماری زونا می‌شود می‌تواند سبب ایجاد دانه و جوش‌های دردناک به نام زونا شود که این درد حتی می‌تواند تا ماه‌ها پس از بهبودی احساس شود.

امادر زونا یک قسمت محدود از بدن درگیر می‌شود و ضایعات به صورت گسترده در تمام بدن پخش نمی‌شود، وقتی که یک بچه در دوران کودکی آبله مرغان می‌گیرد ویروس در بدن وی باقی می‌ماند و می‌تواند سال‌ها بعد مجددآ در شرایط خاصی فعال شده و باعث بروز علائم شود که تقریبا از هر 10 نفری که در کودکی تجربه آبله مرغان داشته‌اند یک نفر ممکن است در بزرگسالی به زونا مبتلا شود.

مطمئن‌ترین و کارآمدترین روش برای جلوگیری از آبله مرغان و عوارض احتمالی آن واکسن است که از سال 1373 به بازارهای جهانی عرضه شده است.

بهتر است کودکان 12 تا 18 ماهه یک دوره آن را دریافت کرده و در 4 تا 6 سالگی یک یاد‌آور داشته باشند. واکسن 95 درصد کودکان را از ابتلا به آبله مرغان مصون می‌دارد. اما ممکن است عوارضی نیز داشته باشد، به عنوان مثال کودکانی که به ژلاتین موجود در واکسن و یا به آنتی‌بیوتیک نئوماسین حساسیت داشته باشند واکسیناسیون توصیه نمی‌شود. همچنین اگر کودک شما مبتلا به سرطان و یا هر بیماری که بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد، باشد بهتر است برای واکسیناسیون وی حتما با پزشک معالج مشورت کنید تا مشکلی برای وی پیش نیاید.

نگین رسومی