خودرویی‌که هوا را پاک می‌کند

امسال و در نمایش دستاوردهای خودرویی اکسپو 2010 شرکت SAIC ــ GM غرفه برنده نمایشگاه شانگهای را با شعاری پشتیبانی مالی می‌کند که موضوع آن حال و هوایی جالب توجه دارد و بی تردید چشم‌ها و اذهان را به سوی خود معطوف می‌سازد: «در یک سواری با حال و هوای سال 2030 شرکت کنید». این همه توجه از آنجا ناشی می‌شود که محصول خودروی مفهومی شرکت خودروسازی شانگهای قصد دارد تا در این اکسپوی خودرویی بالاترین استانداردهای ممکن دانش و فناوری روز را در شکل و هیبتی چشمگیر برای همه علاقه‌مندانی که آخرین‌های صنعت خودرو را دنبال می‌کنند به نمایش گذاشته و در عین حال دلیل منحصربه فرد بودنش در جهان خودرو را فاش کند. خودروی جمع و جور و کارآمدی که به هرگونه مشخصه بارز و آینده‌نگرانه‌ای از پره‌های ظریف جمع‌کننده انرژی باد چرخ‌ها گرفته تا جمع‌کننده‌های انرژی خورشیدی مستقر بر سقف و همچنین فناوری‌هایی که گاز دی‌اکسیدکربن را از هوا جذب کرده و با تبدیل آن به متان علاوه بر تامین سوخت ماشین موجب آزاد شدن اکسیژن اضافی به درون هوا می‌شود. در این بین اما نباید از طراحی و تفکری که پشت این خودروی مفهومی خوابیده غافل شد، چرا که این ماشین آینده ابداع و نوآوری سنتی را به چالش فرا خوانده و بیشتر به سبک و سلیقه‌ای آزاد از قید و بند و نامتعارف تنه می‌زند.

این خودروی اعجاب‌برانگیز در واقع آمیزه‌ای از تمامی رویاهای ریسک‌آمیز، ماجراجویانه و دیوانه‌کننده طرفداران و شیفتگان خودروی الکتریکی است که در قالب یک خودروی مفهومی چکیده شده و به ادعای سازنده آن قرار است به حدی از موازنه انتشارات خالص یک خودرو دست یابد که حتی کمتر از صفر است و به همین دلیل از آن با عنوان تکان‌دهنده «نخستین خودروی خروجی منفی دنیا» یاد می‌شود. اما پیش‌کشیده شدن این عنوان انحصاری چالش‌های زیادی را مطرح می‌کند و این موضوع که آیا چنین مفهومی احتمالا «نقض‌کننده قوانین فیزیک» است یا خیر در صدر این پرسش‌های جنجالی قرار می‌گیرد. ولی به اعتقاد متخصصان جواب این سوال منفی است.

Ye Zi که در زبان چینی به «برگ» گفته می‌شود نام این خودروی مفهومی است که از قرار معلوم به این زودی‌ها در خط تولید قرار نخواهد گرفت. اما چنین انتظار طول و درازی باعث نمی‌شود تا این واقعیت مهم نادیده گرفته شود که این برگ چهار چرخ لباسی مملو از فناوری‌های امکان پذیر و محتمل را بر تن خواهد کرد. به اعتقاد طراحان، این خودروی رویایی و الهام‌بخش ارائه‌کننده همان رویایی می‌تواند باشد که ممکن است به واقعیت بدل شود و در این راه تنها به درک و به چنگ آوردن امکانات و مقدورات نیاز داریم. Ye Zi از طرفی مطرح‌کننده چالشی بخصوص برای ظهور نسلی از طراحان و مهندسان به شمار می‌رود.

با این اوصاف محصول نهایی ممکن است دقیقا در حد و اندازه‌ای که از سوی مهندسان شرکت سازنده خیالبافی شده است نباشد؛ اما با این همه، جمع شدن انرژی باد روی چرخ‌های به جلو رانده شده و در حال حرکت ناشی از قدرت همان بادی است که اندکی از حرکت و جنبش دائمی یک ماشین را به همراه خواهد داشت، اما قابلیت و امکان گذاشتن یک ماشین ساکن و ایستا در موقعیتی که وزش نسیم یا بادی می‌تواند به شارژ یک باتری کمک نماید مسلما از توانایی‌ها و برد موفق این ماشین خبر می‌دهد. از طرفی کلکتورها یا همان جمع‌کننده‌های انرژی خورشیدی تعبیه شده روی سقف خودرو چیزی است که در حال حاضر شدنی و امکان‌پذیر است. البته، با چنین بضاعتی روی سقف یک خودرو نمی‌توان در حد و اندازه راندمان و کارآمدی‌های امروزی به بیشتر نیازهای انرژی ماشین جواب داد، اما به اعتقاد کارشناسان و تا سال 2030، با وجود فناوری پیشرفته سلول‌های فتوولتائیک افشانده شده همراه با رنگ خودرو روی بدنه می‌توان به راندمان 50 درصد یا بیشتر صورتی واقعی بخشید.

این خودروی مفهومی الکتریکی در کنار ویژگی‌های کارایی مصرف انرژی و کارکرد با انرژی‌های پاک، یک ماشین با خصوصیت مطرح MOF یعنی چارچوب آلی ـ فلزی و همچنین جاذبی برای گاز آلاینده زیست‌محیطی ـ دی‌اکسیدکربن ـ محسوب می‌شود. بدنه و چارچوب آلی ـ فلزی شکل گرفته در سقف برگی شکل این ماشین به خودی خود در حکم چشمه جوشانی از دانش و فناوری است که آزمایشگاه‌های علمی را به درون دنیای هر روز اطراف ما سوق می‌دهد. این معماری شبکه ملکولی به شکلی ممتاز و ترجیحی دی‌اکسید‌کربن را از هوا جذب کرده و به خود می‌کشد. نکته جالب توجه در این میان گاز دی‌اکسیدکربن جذبی است که به مجرد متراکم شدن و تغلیظ توسط چارچوب‌های آلی ـ فلزی می‌تواند توسط پیل‌های سوختی میکروبی به متان برای تهیه سوخت تبدیل شود و گاز O2 آزاد شده طی همین فرآیند به داخل جو بازگردانده می‌شود. در واقع همین قسم انتشار اکسیژن نتیجه طبیعی کارکرد میکروب‌ها در استفاده از هیدروژن آب H2O و کربن CO2 برای ایجاد متان CH4 است که موجب بر جای ماندن اکسیژن و انتشار آن می‌شود.

اسپنسر کوانگ مهندس خودرو با 15 سال تجربه در زمینه فناوری‌های پیشرفته خودرویی درخصوص فناوری MOF و کاربرد آن در ساخت خودروهای آینده معتقد است این چارچوب‌های آلی ـ فلزی سنگین هستند و بنابراین موقع کار کردن حرارت زیادی تولید می‌کنند. از طرفی موضوع کارکرد میکروبی برای تهیه مستقیم سوخت موردی چالش‌برانگیز برای طراحان خودروهای فردا بوده است؛ چراکه فرآیندهای میکروبی می‌تواند بسیار کندتر از آن باشد که مستقیما باعث توان بخشیدن به خودرویی شود. با این اوصاف باید خیلی خام و بی‌تجربه باشیم تا خودروی «برگ» آینده را تنها در هیات قطعه زیبایی از یک اثر هنری بدون هر گونه ارزش مهندسی ناب و فناورانه در نظر بیاوریم. به قول طراح خودروی برگی که مخاطبان را به سواری در فردا می‌خواند، چه کسی تصورش را می‌کرد که بشر روی ماه قدم بزند و رویای تولید خودرویی که از مرز قابل توجه خروجی اگزوز صفر گذشته و اعداد و ارقام زیر صفر و منفی را تجربه کند در جایی کلید خورده است.

منبع:treehugger