قبل از عمل به همه چیز خوب فکرکنید

ساختمان پستان از لوبول‌ها  و مجاری شیری به همراه چربی و بافت همبند تشکیل شده است. ساختار اصلی پستان، بافت چربی و بافت متشکل از رشته‌های الاستیک می‌باشد. بافت پستان از 2015 بخش به نام لوب تشکیل شده و هر لوب نیز از لوبول‌های کوچک‌تر و در نهایت از هزاران لوبول ریز تشکیل شده که در آنها  شیر تولید می‌شود. در بین این اجزاء شیارهایی به نام مجرا وجود دارد که به نوک پستان منتهی می‌شود. فضای باقیمانده میان مجراها و لوبول‌ها را چربی پر می‌کند. هر کدام از این غدد مولد در سطح رویی قفسه سینه و  روی ماهیچه پکتورالیس قرار دارند. داخل پستان‌ها هیچ ماهیچه‌ای وجود ندارد بلکه ماهیچه پکتورالیس درست زیر آنها  قرار گرفته و دنده‌ها را می‌پوشاند. علاوه بر بافت چربی و فیبرهای الاستیک می‌توان به رگ‌های خونی و همچنین رگ‌های لنفاوی در سینه اشاره کرد. رگ‌های لنفاوی در مسیر خود به اجزاء لوبیامانندی به نام غدد لنفاوی که معمولا زیر بغل و کشاله ران‌ها یافت می‌شود می‌پیوندد. هورمون‌های جنسی در رشد و تکامل پستان‌ها در دوره بلوغ و تولید شیر از اهمیت بسزایی برخوردار است. استروژن در رشد و نمو غدد  و مجاری پستان نقش داشته و پروژسترون در تغییر و تکامل سلول‌های سازنده بیشتر نقش دارد.

عواملی که باعث کوچکی پستان‌ها می‌شود کدامند؟

از مهمترین دلایلی که باعث کوچکی پستان می‌شود می‌توان به عامل ژنتیک که مهم‌ترین دلیل می‌باشد همچنین کم‌کاری تیروئید و هیپوفیز و کم‌کاری هورمون‌های تخمدان اشاره کرد. لاغری مفرط از عوامل دیگری است که باعث کوچک‌شدن سینه‌ها می‌شود چرا که بافت چربی در بدن این افراد بسیار کم است وچون چربی از اجزاء قابل ملاحظه پستان‌ها است در نتیجه پستان‌ها کوچک می شوند. هورمون‌های جنسی معمولا در این افراد نسبت به افراد عادی کمتر است که این نیز یکی دیگر از دلایل کوچکی سینه‌ها در این افراد است.

رژیم‌های لاغری شدید و سوءتغذیه نیز باعث کوچکی سینه می‌شود. در این افراد چون کوچکی پستان به دنبال رژیم غذایی بوده است بنابراین با توقف رژیم غذایی و برگشت به حالت عادی و استفاده از رژیم پرپروتئین مشکل برطرف می‌شود و البته ممکن است افتادگی درپستان‌ها باقی بماند. از عواملی که باعث تغییر در حجم سینه‌ها درطول زندگی می‌شود می‌توان به افزایش وزن و به دنبال آن افزایش بافت چربی در کل بدن و همچنین سینه‌ها و برعکس لاغری و کاهش وزن و به دنبال آن کاهش چربی و کوچکی سینه‌ها، حاملگی و افزایش حجم سینه‌ها و کوچک و جمع و چروکیده شدن سینه بعد از پایان دوران شیردهی اشاره نمود. مکمل استروژن و پروژسترون، دارو، اختلالات هورمونی، یائسگی و در نهایت پیری از عوامل دیگری هستند که روی حجم سینه‌ها تاثیر می‌گذارد. به همین دلایل بزرگ کردن سینه یکی از شایع‌ترین عمل‌های جراحی زیبایی مورد درخواست بانوان در جهان است. این فرآیند شامل عمل جراحی است که پروتزهای مصنوعی را برای افزایش اندازه و بهبود شکل سینه‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند. انجام عمل بزرگ کردن سینه‌ها باعث بهبود و بهتر شدن اندازه و شکل سینه بخصوص در افرادی که سینه‌هایی ناموزون و نامتوازن و یا کاملا رشد نکرده دارند می‌شود.

آیا مشاوره قبل از عمل لازم است؟

تصمیم برای بزرگ کردن سینه‌ها باید کاملا آگاهانه باشد پس لازم است که قبل از عمل فرد با پزشک جراح پلاستیک درباره نوع عمل جراحی مشورت کند و بدین طریق می‌تواند از نمای ظاهری و نتیجه مورد نظر بعد از عمل آگاه شود. فردی که می‌خواهد عمل زیبایی انجام دهد باید اطلاعات مناسبی از نوع، اندازه، محل قرارگیری و برش ایجاد شده و همچنین جهت جاگذاری پروتز سینه و فواید و مضراتی که هر نوع از پروتزها دارند از پزشک خود کسب کند تا بتواند تصمیم بگیرد که از کدام روش استفاده کند که به نتیجه دلخواهش برسد.

آیا بزرگ کردن سینه روی روش‌های تشخیص سرطان سینه تاثیر دارد؟

یکی از اشکالات پروتزهای سینه بخصوص پروتز سیلیکون و آب نمک این است که هر دوی آنها  حاجب هستند و اشعه و پرتوها را از خود عبور نمی‌دهند و مانع دیدن بافت اصلی سینه در درجات مختلف ماموگرافی می‌شوند که همین امر باعث به تاخیر افتادن در تشخیص سرطان سینه می‌شود. اگرچه تکنیک‌های ماموگرافی در این چند سال اخیر پیشرفت کرده‌اند و رادیوگراف می‌تواند تا جایی که ممکن است قسمت‌هایی از سینه اصلی که زیر پروتز سینه پنهان است را ببیند. زنی که پروتز سینه دارد باید مانند زنان دیگر برنامه ماموگرافی منظم را داشته باشد و به رادیوگراف اطلاع دهد که دارای پروتز سینه است تا نماهای خاص که برای رادیولوژی مناسب است را بگیرد. همچنین خانمی که پروتز سینه دارد می‌تواند براحتی با معاینات فیزیکی منظم که توسط پزشک صورت می‌گیرد از وجود یا عدم وجود سرطان سینه اطلاع پیدا کند.

پروتزهای سینه تا چه مدت باقی می‌مانند؟

علی‌رغم این‌که پوشش خارجی پروتزها بسیار مقاوم هستند اما مانند تمام محصولات ساخت دست بشر بالاخره کهنه و نازک شده و نهایتا از بین می‌روند و مواد آن به بیرون تراوش پیدا می‌کند. از نظر کلینیکی تشخیص آن مشکل است و بندرت خود فرد می‌تواند تشخیص دهد در این وضعیت سینه‌اش کمی صاف می‌شود و یا شکل آن تغییر پیدا می‌کند. به این حالت متلاشی شدن یا تراوش یا پارگی پروتز سینه می‌گویند. به این دلیل می‌گوییم بندرت قابل دید است چرا که با ایجاد کپسول اطراف پروتز (یک نوع کیسه بیولوژیکی اطراف پروتز سینه ایجاد می‌شود) گاهی اوقات با وجود پارگی، تشخیص پارگی صورت نمی‌گیرد و حتی بعد از تراوش از پروتز سینه مواد درون آن در همان مکان بوسیله کیسه خود بدن یا کپسول باقی می‌مانند.

تشخیص پارگی پروتز در چنین شرایطی فقط با سونوگرافی امکان‌پذیر می‌باشد.

کهنه شدن و یا پاره شدن پروتز‌ها در افراد مختلف متفاوت است و مثلا افرادی که کارهای سنگین انجام می‌دهند و یا ورزشکاران نظیر مربیان ایروبیک، دوندگان ماراتن، سوارکاران و ... به طور طبیعی نسبت به کسانی که تحرک کمتری دارند پروتزشان زودتر فرسوده می‌شود. اما به طور معمول و میانگین عمر پروتزها 20 سال است ولی به تمام خانم‌ها توصیه می‌شود که 15 10 سال پس از عمل جراحی به طور مرتب مورد معاینه و سونوگرافی قرار گیرند تا از حالت و موقعیت و سالم بودن پروتز سینه خود اطلاع کافی داشته باشند.

بهترین اندازه پروتز را چگونه انتخاب کنیم؟

پروتزهای سینه انواع و اندازه‌های مختلف دارند و برای هر فردی ممکن است متفاوت باشد. پروتز سینه با اندازه‌های مختلف در زمان مختلف نتایج متفاوتی ایجاد می‌کند. مهم‌ترین اصل در انتخاب پروتز این است که به شما ظاهری موزون‌تر و مناسب‌تر بدهد که این کار باید توسط پزشک صورت گیرد. پزشک در هنگام مشاوره، اندازه سینه و قفسه سینه شما را می‌گیرد تا اندازه مناسب شما را به دست آورد و با این اندازه‌گیری‌ها ظاهر شما را با بهترین اندازه سینه تصور می‌کند و درنظر می‌گیرد. عامل محدودکننده در انتخاب اندازه سینه، فضای در دسترس در زیر سینه است. همان طور که حجم هر نوع پروتز افزایش می‌یابد به پهنای آن هم اضافه می‌شود. بنابر این اگر شما پروتزی را انتخاب کنید که بیش از اندازه بزرگ باشد، لبه‌ها و کناره‌های آن ممکن است از اطراف بافت سینه اصلی بیرون بزند و حتی تا گودی زیربغل نیز برسد که این حالت برای اغلب افراد نامطلوب است. همچنین امکان چروک، چین‌خوردگی و دیگر مشکلات نیز افزایش می‌یابد.

چه نوع برش‌هایی در جراحی وجود دارد؟

به طور کلی سه نوع برش جراحی برای جاگذاری پروتز سینه وجود دارد. معمول‌ترین و رایج‌ترین برش، برش زیرسینه‌ای است که در زیر سینه در قسمت خط یا چین سینه ایجاد می‌شود و طول برش حدود 4 سانتی‌متر است. از آنجایی که چین طبیعی خود سینه به خوبی جای زخم را پنهان می‌کند و همچنین دسترسی مستقیم به فضایی که پروتز قرار خواهد گرفت ایجاد می‌کند و موقعیت و مکان قرار گرفتن پروتز درون جیب دقیقا کنترل می‌شود این برش بهترین و بیشترین استفاده را در جراحی دارد.

روش دیگر، برش پوست تیره‌تر اطراف لبه و کناره نوک سینه است که در اطراف و دور لبه آن ایجاد می‌شود. اشکال این روش این است که توسط هیچ چینی پوشیده و مخفی نمی‌شود و جای زخم ایجادشده ممکن است ایجاد اختلال در شیر دادن بکند. برش‌ خطوط چین زیر بغل روش سومی است که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد زیرا پیدا کردن مکان مناسب برای پروتز سینه در بعضی بیماران سخت‌تر است و ممکن است در آینده مشکلی به وجود آید و به یک برش اضافی روی سینه احتیاج باشد و اشکال دیگر آن این است که جای زخم زیر بغل وقتی لباس بدون آستین پوشیده باشید، مشخص است؛ چراکه به طور نرمال‌ جای زخم‌ها کاملا و بخوبی بهبود پیدا نمی‌کند و به مرور زمان کمتر قابل رویت خواهند شد. گرچه ظاهر هیچ زخمی قابل پیش‌بینی نیست. اخیرا گزارش‌هایی از جاگذاری پروتز با استفاده از برش‌های جراحی در سایر نقاط مثل دور ناف شده است که محاسن و اشکالات مخصوص به خود را دارد؛ ولی به هر حال بجز موارد خاص، استفاده از این روش توصیه نمی‌شود. جاگذاری پروتز از طریق جراحی لاپاروسکوپی نیز در موارد بسیار کمی مطرح شده است؛ ولی با توجه به مشکلات این روش در جاگذاری پروتز، انجام این روش به صورت عمومی درنیامده است.

پروتز سینه در کجا قرار می‌گیرد؟

معمولا 2 مکان یا 2 نوع پاکت برای قرار گرفتن پروتز وجود دارد. زیرغده‌ای در جلوی ماهیچه سینه و زیرماهیچه. ماهیچه سینه‌ای، ماهیچه‌ای از قفسه سینه است که در روش زیرغده‌ای اشکالی که وجود دارد این است که شکل ظاهری و نمای بیرونی سینه کاشته شده در زنان لاغر چشمگیرتر است و ظاهر سینه‌ها، روی قفسه سینه تشخیص داده می‌شود که در این موارد توصیه می‌شود که پروتز را به صورت زیرماهیچه‌ای بگذارید. اگرچه بعضی از انواع پروتزها وجود دارند که برای روش زیرغده‌ای مناسب‌ترند. این زنان معمولا سینه اصلی‌شان زمانی بزرگ‌تر از حالشان بوده است. وقتی کاهش حجم بسیار زیادی در سینه اصلی وجود داشته است و در اندازه پوست پوشیده شده در اطراف بافت سینه میزان کمی جمع‌شدگی و افت وجود دارد پس شکلی ایجاد می‌شود که به آن کیف خالی می‌گویند. تحت این شرایط، گاهی اوقات بهتر است که پروتز در موقعیت زیرغده‌ای قرار بگیرد تا بتواند پوستی که سینه اصلی را پوشانده، پر کند.

دومین مکان، مکان زیرماهیچه‌ای بین ماهیچه دیواره قفسه سینه و خود قفسه سینه می‌باشد. مکان زیرماهیچه‌ای پوشش زیاد پروتز را افزایش می‌دهد. پوشش و پوشیدگی شکل و ظاهر پروتز سینه را نیز زیاد می‌کند. این مکان در زمانی که بافت سینه بسیار کمی دارند یا اصلا ندارند، بسیار مفید است. با ایجاد پوشش زیاد در این شرایط نهایتا بعضی عوارض نامساعد که روی ظاهر سینه وجود دارد، کاهش می‌یابد. مزیت دیگر این روش این است که در این حالت ماموگرافی با کیفیت بهتری انجام می‌شود. اشکال این روش این است که ممکن است درد یا ناراحتی بیشتری بعد از عمل وجود داشته باشد و پروتز سینه، با حرکات معین ماهیچه حرکت کند.

بعد از عمل جراحی منتظر چه اتفاقی باشیم؟

درد بعد از عمل جراحی بزرگ کردن سینه تا حدی وجود دارد؛ ولی در هر فرد با فرد دیگری متفاوت است و البته بستگی به محل قرارگیری پروتز نیز دارد، مکان قرار دادن پروتز سینه در پشت ماهیچه سینه‌ای همراه با درد بیشتری است، چون باید مقداری از ماهیچه بریده شود تا فضایی برای گذاشتن پروتز سینه باز شود. معمولا در 5 روز اول بعد از عمل نیاز به مسکن برای کم کردن درد از سوی پزشک تجویز می‌شود. بعد از عمل، سینه‌ها تا حدودی ورم کرده و این حالت معمولا 2 تا 3 هفته بعد از بین می‌رود. گاهی ممکن است ورم دو سینه با هم متفاوت باشد. این حالت کاملا عادی است و به مرور زمان برطرف می‌شود. بعد از عمل، مساله‌ای که برخی افراد را دچار نگرانی می‌کند، ‌این است که اظهار می‌‌کنند سینه خیلی در بالا قرار گرفته که این حالت نیز عادی است. در طی 2 ماه بعد از عمل پروتز در اثر جاذبه زمین جای خود را پیدا کرده و به پایین آمده و حالت طبیعی پیدا می‌‌کند و حتی ممکن است که یک طرف سریع‌تر از طرف دیگر پایین بیاید که این مشکل نیز به مرور زمان برطرف می‌شود. تغییر احساس در نوک سینه و خود سینه نیز موقتی است. بعضی بیماران کاملا حس سینه‌‌شان را از دست می‌دهند. برخی فقط کمی کاهش در حس سینه دارند و بعضی افزایش حس سینه دارند. در اکثر موارد بزودی این مشکل برطرف می‌شود. دوره کامل بهبودی و درمان گاهی تا 18 ماه طول می‌کشد.

بعد از عمل باید چه نوع عوارضی را انتظار داشته باشیم؟

به طور کلی این عمل نیز مانند تمام اعمال جراحی دیگر می‌تواند عوارضی به دنبال داشته باشد. به دنبال این جراحی، 2 دسته از عوارض می‌توانند برای بیمار ایجاد شوند.

1 - عواضی که می‌توانند در تمام اعمال جراحی ایجاد شود. مثل عفونت زخم، عوارض بیهوشی و خونریزی و... که جزو شاخص‌ترین مثال‌ها در این خصوص می‌باشد. اگرچه این عوارض در عمل جراحی پروتز سینه بسیار نادر می‌باشد؛ ولی به‌هرحال احتمال ناچیزی از وقوع وجود دارد.

2 - عوارض اختصاصی در این عمل، ایجاد عفونت پروتز است. این عارضه بویژه با درمان‌های پیشگیرانه آنتی‌بیوتیکی بسیار نادر است و احتمال ایجاد آن بسیار کم می‌باشد. عارضه دیگر ایجاد کپسول دور پروتز است. گاهی سیستم دفاعی بدن فرد در درازمدت، پروتز را به عنوان یک جسم خارجی در نظر گرفته و به آن حمله می‌کند. در این حالت کپسولی دور پروتز ایجاد می‌شود و التهاب آن باعث کشش و کوچک شدن فضا و سفتی و تغییرشکل سینه می‌شود. اگرچه این حالت نیز قابل درمان به وسیله داروها یا جراحی دیگر است ولی این عارضه از مواردی است که آزاردهنده می‌باشد. پیش‌بینی این‌که این حالت در کدام بیمار ایجاد می‌شود بسیار مشکل است. (وجود کپسول به خودی خود یک موضوع طبیعی است بلکه منقبض‌شدن آن باعث بروز این عارضه و بد شکلی سینه می‌شود) امروزه با به کارگیری پروتز‌‌های جدید این عارضه کمتر دیده شده است.

آیا شیردهی و حاملگی برای زنانی که پروتز سینه دارند امکان‌پذیر است؟

باید این مساله را بدانید که پروتز سینه هیچ مانعی را برای شیردهی ایجاد نمی‌کند و فرد قادر به تولید شیر کافی خواهد بود.

حاملگی برای فردی که پروتز سینه دارد هیچ مانعی ندارد و مانند تمام افراد عادی بافت‌های سینه در طی بارداری بزرگ شده و پوست نیز کشیده می‌شود و بعد از حاملگی و پایان شیردهی بافت سینه کوچک و جمع خواهد شد. پیش‌بینی این‌که چه میزان این تغییرات رخ خواهد داد غیرممکن است ولی حجم پروتز سینه طی بارداری و شیردهی به همان اندازه باقی خواهد ماند.

مواردی که باید بعد از عمل به آنها توجه کنیم

بعد از عمل به نرمی می‌توانید راه بروید و کارهای بسیار سبک را انجام دهید ولی باید توجه داشته باشید که تا 10 روز اول از انجام هرگونه کارهای کشیدنی یا بلند کردنی پرهیز کنید. بعد از این مدت حتی می‌توانید به سر کار خود برگردید، تمرینات سبک دست و پاها را بعد از 3 هفته شروع کنید و تمرینات بازوها و شانه‌ها و شنا کردن را می‌توانید بعد از 6 هفته شروع کنید. رانندگی کردن بعد از یک هفته مجاز است و فعالیت جنسی بعد از 4 هفته مانعی ندارد.

محل زخم باید بانداژ مناسبی داشته باشد و لازم است که به مدت 2 هفته مکان عمل را خشک نگه دارید. بعد از یک هفته پانسمان برداشته خواهد شد و زخم بررسی و بازبینی شده و کمی تمیز می‌شود. خوشبختانه جای زخم‌ها کوچک بوده و حدود 4 سانتی‌متر است. در ابتدا جای زخم‌ها قرمز، ملتهب، برجسته و حتی دارای خارش می‌باشد که به مرور زمان کمرنگ شده و صاف می‌شود. این فرآیند یک حالت عادی در التیام زخم است و حدود 2 سال طول می‌کشد. برای تسریع و تسهیل فرآیند ترمیم می‌توان از لیزر و ماساژ روزانه کمک گرفت.

افراد مناسب برای این جراحی چه کسانی هستند؟

افراد مناسب برای این جراحی کسانی هستند که سینه‌های کوچکی دارند و می‌خواهند سینه بزرگ‌تری داشته باشند یا این‌که در سینه‌هایشان عدم تقارن و اختلاف سایز و اختلاف شکل وجود دارد و همچنین کسانی که بر اثر شیردهی و یا لاغر شدن سینه‌هایشان کوچک و شل شده است. موارد منع این عمل برای کسانی است که بیماری داخلی جدی دارند یا کسانی که تصورات و انتظارات غیرعادی و غیرواقعی ازاین جراحی دارند و همچنین کسانی که سابقه سرطان پستان در افراد فامیل درجه یک و 2 آنها قویا شدید است. به علت تداخل احتمالی پروتز در تصاویر ماموگرافی بهتر است این عمل را انجام ندهند.

محدوده سنی وجود ندارد و زمانی که بلوغ سینه کامل شده باشد یعنی 18 سالگی به بعد این عمل قابل انجام است. همچنین در سنین بالا و در سنین بعد از یائسگی مشکلی ایجاد نمی‌کند.

دکتر عبدالمحمد یوسف‌پور
متخصص جراحی عمومی