عفونت در ادرار

دکتر اسعد مرادی، ارولوژیست، فلوشیپ سرطان‌های دستگاه ادراری و عضو هیات علمی دانشگاه دراین‌باره به «جام‌جم» می‌گوید: عفونت‌های ادراری اغلب ساده‌اند و با یک دوره آنتی‌بیوتیکی و مراقبت‌های معمولی درمان می‌شوند؛ ولی در عفونت‌‌های ادراری عارضه‌دار، این عفونت بنابر شرایط بیمار، دارای اختلال آناتومیک (تشریحی)‌ در سیستم ادراری، نقص تخلیه مثانه، وجود جسم خارجی در سیستم ادراری (سوند)‌ یا دارای بیماری نقص ایمنی است که عفونت ادراری در این گروه دیگر ساده تلقی نمی‌شود و همراه با عارضه است و هم مدت درمان آن طولانی‌تر است و هم امکان دارد به درمان‌های کمکی دیگری همچون جراحی، ‌احتیاج پیدا کند.

به گفته این پزشک متخصص، دستگاه ادراری شامل کلیه‌ها، دو میزنای (حالب)‌، مثانه و مجراست و به طور معمول نباید در این سیستم باکتری وجود داشته باشد و وقتی باکتری به طریقی وارد سیستم ادراری می‌شود، فرصت تکثیر پیدا کرده و عفونت ادراری ایجاد می‌شود.

وی خاطرنشان می‌کند: بسیاری از عفونت‌ها از مثانه شروع می‌شوند و راه ورود آنها از طریق مجرا صورت می‌گیرد.

دکتر مرادی اظهار می‌کند: مهم‌ترین مکانیسم دفاعی مثانه در مقابله با عفونت ادراری، تخلیه منظم و کامل مثانه است و هر عاملی که باعث شود این مکانیسم دفاعی دستخوش تحول شود، شخص مستعد ابتلا به عفونت ادراری می‌شود.

این ارولوژیست با عنوان این که طول مجرا در زنان کوتاه‌تر است، پس عفونت ادراری در آنها شایع‌تر خواهد بود،‌ ابراز می‌کند: باکتری‌هایی که باعث ایجاد عفونت مثانه می‌شوند، به باکتری‌های روده‌ای معروفند که از علل دیگر عفونت‌های مثانه می‌توان به ویروس‌ها، قارچ‌ها، باسیل‌سل و... اشاره کرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه می‌افزاید: فاکتورهای خطری که باعث ایجاد عفونت‌های ادراری یا مستعد شدن فرد به عفونت ادراری می‌شود، عبارتند از علل ژنتیکی، فعالیت‌های جنسی، دستکاری‌های سیستم ادراری (سوند و جراحی‌ها)‌، ناهنجاری‌های سیستم ادراری (تنگی مجرا، حالب، سنگ کلیه)‌، مشکلات تخلیه مثانه، افراد دیابتی، زنان حامله و کودکانی که ختنه نشده‌اند.

به گفته دکتر مرادی، علایم بالینی عفونت‌‌های ادراری به شخص و سن وی بستگی دارد و در افراد متغیر است، مثلا در کودکان یک تا 2 سال به شکل بی‌قراری، دل درد، خوب وزن نگرفتن، بی‌اشتهایی و تب‌‌های غیرمعمول است که با افزایش سن، فرد می‌‌تواند علایم خود را ابراز کند که از شایع‌ترین آنها می‌توان به سوزش ادرار (بخصوص هنگام تخلیه کامل مثانه)‌، تکرر ادرار، درد در ناحیه تحتانی شکم روی مثانه، پیدا شدن خون در ادرار، احساس فوریت داشتن در دستشویی و حتی بی‌اختیاری اشاره کرد.

وی با اذعان این که معمولا عفونت‌های مثانه بدون تب هستند، می‌افزاید: عفونت‌هایی که اغلب تب‌دار هستند مربوط به عفونت‌های کلیه می‌باشد.

دکتر مرادی با اشاره به این که گاهی علایم برخی از بیماری‌ها ممکن است با علایم عفونت ادراری اشتباه شود، این بیماری‌ها را عفونت‌های دستگاه تناسلی با نام واژینیت، عفونت‌ مجرای ادرار، سنگ مثانه و مثانه عصبی ذکر می‌کند.

طبق بررسی‌های صورت گرفته تشخیص عفونت ادراری اغلب با علایم بالینی است و فرد باید به پزشک متخصص مراجعه کند تا پزشک با گرفتن شرح حال و معاینه جهت اطمینان از عدم تب، درد و... تشخیص بالینی مثانه را بدهد و از وی آزمایش کشت ادرار گرفته شود و طبق یافته‌ها فرد درمان بگیرد.

پیشگیری از عفونت ادراری

مثانه مهم‌ترین مکانیسم دفاعی تخلیه منظم است و باید به طور مرتب خالی شود و باقی‌مانده‌ای نداشته باشد. در کنار این موضوع رعایت بهداشت فردی بخصوص در زنان بسیار مهم است.

این عضو هیات علمی دانشگاه درباره بیماری التهاب غیرعفونی مثانه (سیستیک بینابینی)‌ می‌گوید: این بیماری دارای علایمی همچون عفونت ادراری است و بیمار معمولا از تکرر ادرار، احساس درد در مثانه و قسمت‌‌های تحتانی شکم و سوزش ادرار رنج می‌برد که در بسیاری از مواقع در زنان جوان و میانسال به چشم می‌خورد.

وی می‌‌افزاید: این بیماری ممکن است به شکل حاد شروع شده و بصورت مزمن هفته‌ها و حتی ماه‌‌ها به درازا بینجامد.

طبق گفته دکتر مرادی، علت خاصی برای این بیماری مشخص نشده است و فقط چند فرضیه برای ایجاد این نوع التهاب وجود دارد که مهم‌ترین آن مشکلات و نقصان مخاط مثانه و پوشش داخل مثانه است که باعث التهاب می‌شود.

وی علت دیگر را مربوط به اعصاب جدار مثانه نسبت به فشاری که در اثر پری مثانه ایجاد می‌شود، ذکر کرده و ابراز می‌کند: این بیماری درمان مشخصی ندارد و می‌توان درمان‌های مختلفی را بر آن پیاده کرد. ولی از آنجایی که این بیماری دارای تست تشخیصی دقیقی نیست، این علائم می‌توانند با علائم عفونت‌های ادراری، عفونت‌های سیستم تناسلی یا سنگ مثانه و مثانه عصبی وجه مشترکی داشته باشد.

این ارولوژیست خاطرنشان می‌کند: بیماری عفونت ادراری در کودکان زیر 5 سال بسیار حائز اهمیت است و از آنجایی که کلیه‌ها در این سن در حال رشد هستند و از بافت‌های بسیار حساس به شمار می‌روند، اگر عفونت از مثانه به کلیه‌ها برسد، احتمال این که در کلیه بافت‌هایی ایجاد شود که بعدها فرد را دچار فشارخون و مشکلات کلیوی کند، بسیار زیاد است بنابراین باید در این کودکان بررسی‌ها کامل باشد و عوارض آن جدی تلقی شود.

دکتر مرادی درخصوص شیوع بیماری عفونت ادراری در زنان باردار تصریح می‌کند: در این قشر خاص عفونت مثانه خیلی سریع به عفونت کلیه تبدیل می‌شود و شانس ابتلای انتقال عفونت از مثانه به کلیه بیشتر از افراد معمولی می‌شود، پس زنان باردار باید آگاهی داشته باشند که در ابتدای بارداری و ماه‌های 3 تا 4 ماهگی، آزمایش و کشت ادرار را فراموش نکنند؛ چراکه عفونت در ما‌ه‌های اول باعث سقط جنین و در ماه‌های آخر، خطر زایمان زودرس را به همراه خواهد داشت.