شهرهای پاک با تکیه بر مصالح ساختمانی سبز

صنعت ساختمان‌سازی سبز این روزها مفهوم چندان ناآشنایی نیست، چون اهمیت توسعه تفکر سبز روز به روز به ابعاد مختلف زندگی بشر نفوذ می‌کند و در این رهگذر ساختمان‌سازی نیز بی‌نصیب نبوده است. در سال‌های اخیر، نسل جدیدی از مواد اولیه ساختمان‌سازی که بر مبنای الگوها و استانداردهای زیست محیطی با عنوان «مصالح ساختمانی سبز» تولید می‌شوند، روانه بازارهای جهانی می‌شوند، که از آن جمله می‌توان به سیمان‌های سبز به عنوان یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی در ساختمان‌سازی مدرن اشاره کرد.

کد خبر: ۲۸۷۶۱۶

هم اکنون صنایع تولید مصالح ساختمانی به عنوان یکی از آلاینده‌ترین صنایع در دنیا به شمار میآیند که نقش قابل توجهی در افزایش سطح گازهای گلخانه‌ای اتمسفر زمین دارند. در حقیقت در صنایع تولید مصالح ساختمانی زنجیره گسترده‌ای از فاکتورها، از کارخانجات تولیدکننده دود و آلاینده‌های زیست‌محیطی گرفته تا کامیون‌های حامل مواد تولید شده که عمدتا به دلیل نوع سوختی که مصرف می‌کنند، نقش غیرقابل انکاری در افزایش حجم گازهای گلخانه‌ای زمین ایفا می‌کنند.

در سال‌های اخیر، استراتژی نوینی در بسیاری از کشورهای جهان تبیین شده که بر مبنای آن کارخانجات تولیدکننده مصالح ساختمانی با صرف انرژی کمتر، مواد مورد نظر را تولید می‌کنند. نتیجه چنین نگرشی، کند شدن روند تغییرات جوی خواهد بود. شاید تصاویری از کارخانجات بزرگ تولیدکننده مصالح ساختمانی را دیده باشید که گرچه اغلب به خارج از شهرها و مناطق مسکونی منتقل شده‌اند اما همچنان حجم عظیمی از گازهای آلاینده و گلخانه‌ای را روانه آسمان و اتمسفر می‌کنند. اما چه موقع می‌توان با چنین بلایی خداحافظی کرد؟

کارشناسان معتقدند تنوع در تولید محصولات ساختمانی می‌تواند آغازی بر این فرآیند باشد.

به عنوان مثال، محققان شرکتی در آمریکا تلاش گسترده‌ای را در زمینه تولید نسل جدیدی از سیمان‌های صنعتی و ساختمانی آغاز کرده‌اند که در مقایسه با روش‌های فعلی، سطح مصرف انرژی در تولید آنها به مراتب کمتر خواهد بود. در کنار این محصول، نوعی دیوار پیشساخته موسوم به «دیوار خشک» ساخته شده است که ضمن صرف انرژی و آلایندگی به مراتب کمتر در فرآیند تولید، تحولی بی‌سابقه در ساختمان‌سازی عصر حاضر ایجاد می‌کند. آنچه که در بخش قابل توجهی از فناوری‌های تولید مصالح ساختمانی مورد توجه قرار می‌گیرد، پیدا کردن مصالح ساختمانی جایگزینی است که برای تولید آنها انرژی کمتری صرف شده و در عین حال آلودگی ناچیزی نیز تولید شود.

توجه جدی به فرآیند تولید مصالح ساختمانی به روش سبز تا آنجا اهمیت دارد که برآورد شده سالانه بابت تولید سیمان پورتلند در سراسر دنیا، بیش از 5/2 میلیارد تن دی اکسید کربن روانه جو زمین می‌شود. اخیرا فرآیند جدیدی در زمینه تولید سیمان ابداع شده است که در آن، نیمی از حجم گازهای گلخانه‌ای که طی فرآیند تولید این محصول تولید می‌شود، کاسته می‌شود. در این فرآیند که از آن به عنوان فناوری نوین صنایع تولید مصالح ساختمان‌سازی یاد می‌شود، آب نیز به عنوان محصول جانبی تولید می‌شود. از آن گذشته، اگر چنین کارخانجاتی در کنار تاسیسات و کارخانجاتی تاسیس شوند که با استفاده از ذغال سنگ کار می‌کنند، می‌توانند آلاینده‌های کربنی تولید شده در این کارخانجات را به عنوان ماده خام جذب کنند.

در صنایع تولید مصالح ساختمانی، سیمان نقش قابل توجهی را به خود اختصاص داده، تا آنجا که طیف وسیعی از فناوری‌ها و ابداعات صورت گرفته در این صنعت، به تولید بلوک‌های سیمان‌ بهتر، آن هم با صرف انرژی و تولید حجم کمتری از گازهای گلخانه‌ای مربوط می‌شود.

یکی از این فناوری‌ها کهPoraver نام دارد، برای تولید نسل جدیدی از بلوک‌های سیمانی به کار گرفته می‌شوند که در عین سبکی خیره‌کننده، غیرسمی هستند و از ثبات شیمیایی قابل توجهی نیز برخوردارند. رطوبت در این بلوک‌ها تاثیری نداشته و تولید آنها نیز بدون تولید بوهای نامطبوع و آزاردهنده انجام می‌شود. در تولید این بلوک‌ها از نوعی شیشه نیز استفاده می‌شود و تلاش شده جایگزینی مناسب برای تولید بلوک‌های سنتی باشند که از سیمان، آهک و ماسه ساخته می‌شوند. به تازگی این نوع بلوک‌های پیشرفته در ساخت یک مدرسه و همچنین بنای ساختمانی در ایالت آلابامای آمریکا استفاده شده که قرار است سال آینده اجلاس8G در آن برگزار شود. محققان نتایج اولیه به‌کارگیری چنین فناوریای را در ساختمان‌سازی امیدوارکننده ارزیابی کرده‌اند و معتقدند چنین ایده‌هایی می‌تواند آغازی درخشان برای توسعه فناوری‌های سبز در صنایع ساختمان‌سازی در سراسر جهان باشد.

نسل‌‌جدیدی از مواد اولیه ساختمان‌سازی روانه بازارهای جهانی شده‌اند که سیمان‌های سبز مهمترین آنها هستند

در چنین فرآیندی، کنار گذاشتن روش‌های سنتی و همچنین مصالح ساختمانی سنتی، دو مقوله مهم و مرتبط با هم هستند که در صورت تحقق، کمک قابل توجهی به حفظ محیط زیست زمین می‌شود. اینجا تنها یک عامل به عنوان مانعی بزرگ خودنمایی می‌کند:‌ شجاعت. کنار گذاشتن سیمانی که با تولید گازهای آلاینده قابل توجه همراه است، کار دشواری است.

در کنار چنین نگرشهایی، برخی محققان نظیر تیمی از دانشمندان کره جنوبی، ایده‌های وسیع‌تر و جاه‌طلبانه‌تری را مطرح می‌کنند که در آنها به طراحی و ساخت شهرهایی پرداخته می‌شود که به عنوان «شهرهای آینده» شناخته می‌شوند. در چنین پروژه‌هایی، در حالی که از مواد جدیدی برای احداث بناها استفاده می‌شود، تلاش می‌شود تا کیفیت زندگی نیز ارتقا پیدا کند و با تکیه بر پیشرفت‌های نرم‌افزاری، اقدامات گسترده‌ای آن هم به صورت غیرمستقیم، برای کاهش گازهای گلخانه‌ای انجام شود.

چنین شهری 3 ویژگی منحصربه‌فرد فشردگی، هوشمندی و سبز بودن را دارد. در پروژه اخیر که در اطراف سئول ساخته خواهد شد و به «شهر فردا» شهرت یافته است، همه چیز تنها با اشاره انگشت انجام می‌شود: ‌خرید کردن، رانندگی و نظایر آنها. در چنین پروژه‌ای از نسل جدیدی از فناوری‌های ارتباطاتی و رایانه‌ای استفاده می‌شود تا ضمن کم شدن حجم بالای سفرهای بی‌مورد درون‌شهری، کمک قابل توجهی به بهبود کیفیت هوا نیز بشود.

اگر تا دیروز به سیستم‌های تولید انرژی و تامین‌کننده گرمایش و سرمایش در خانه‌ها و اداره‌ها با دید سنتی نگاه می‌شد، اکنون شرایط تغییر کرده، چون زمین در مقایسه با چند قرن پیش گرم‌تر و آلوده‌تر شده است. صفحات خورشیدی به تدریج به خانه‌ها و اداره‌ها راه پیدا می‌کنند تا سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی سنتی را که بیشتر با تکیه بر سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند، از رده خارج کنند.

ساختمان‌سازی سبز بدون تکیه بر چنین فناوریای تقریبا بی‌معنی است، چون تا زمانی که منبع تولید انرژی مورد نیاز در سازه‌ها به عنوان یک اصل مهم در نظر گرفته نشود، استفاده از بلوک‌های سبز سیمانی و دیوارهای پیشساخته مبتنی بر مواد جدید، به تنهایی نمی‌توانند دردی از مشکلات زیست‌محیطی صنایع ساختمان‌سازی جهان درمان کنند. استفاده از نسل جدید لوله‌های پلاستیکی که پلاستیک سبز نام دارند و در سیستم لوله‌کشی آب سازه‌ها به کار گرفته می‌شوند نیز، ایده امیدوارکننده‌ای است که به تازگی در ساخت بناها مورد توجه قرار می‌گیرد؛ لوله‌هایی که تقریبا صددرصد تجدیدپذیر هستند و هیچ گاه مهمان همیشگی محیط زیست نخواهند بود.