ایران و آمریکا؛ 45 دقیقه گفتگوی رودررو

علاوه بر این نشست میان نمایندگان ایران و آمریکا، براساس اخباری که روز پنجشنبه از آمریکا منتشر شد منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان در سفری به واشنگتن با کارکنان دفتر حافظ منافع جمهوری اسلامی ایران در سفارت پاکستان در واشنگتن دیدار کرد. این نخستین سفر یک مقام بلند پایه ایرانی به این شهر طی 10 سال گذشته است. آخرین بار کمال خرازی وزیر خارجه وقت ایران در سال 1999 به واشنگتن سفر کرد.

البته براساس اخبار منتشر شده، سفر متکی به واشنگتن فقط به منظور دیدار از دفتر حافظ منافع ایران بوده و هیچ دیداری با مقام‌های آمریکایی طی این سفر انجام نشده است، اما با وجود این محافل نزدیک به دولت اوباما از این سفر به عنوان امکانی برای شکستن یخ روابط بین تهران و واشنگتن یاد کرده‌اند. فیلیپ جی کرولی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره این سفر گفت: مطمئنا این سفر، یک رویداد نامعمول است، اما این‌که نتیجه آن مثبت است یا خیر در آینده مشخص خواهد شد. به گفته وی، انتظار نمی‌رود این اقدام مقامات ایران، تغییر جدی در روابط دو کشور به حساب آید اما با این حال می‌توان از آن به عنوان نشانه‌ای برای تغییرات آتی یاد کرد.

سابقه گفتگوهای ایران و آمریکا پس از قطع ارتباط در سال 58

پس از آن‌که آمریکا روابطش را با جمهوری اسلامی ‌ایران در سال 1358 قطع کرد، اولین بار بهزاد نبوی به‌عنوان نماینده امام(ره) در گفتگوهای الجزایر درخصوص پایان مساله گروگانگیری با آمریکایی‌ها مذاکره کرد. پس از او یک بار هم محمدجواد ظریف، نماینده وقت ایران در سازمان ملل با دیپلمات‌های آمریکایی گفتگو داشت و پس از این دیدار هم نمایندگان ایران در چند نشست که در ارتباط با مسائل دو کشور همسایه یعنی افغانستان و عراق برگزار شد، بر سر یک میز با نمایندگان آمریکا حاضر شدند.

اما از مدتی قبل و تقریبا از زمان انتخابات اخیر ریاست جمهوری آمریکا فضای حاکم بر روابط تهران واشنگتن، حداقل در حد حرف و شعار تغییر کرد و باراک اوباما که به دلیل مخالفت با سیاست‌های جنگ طلبانه جمهوریخواهان توانست رئیس جمهور آمریکا شود، موضوع مذاکرات مستقیم و بدون پیش شرط ایران و آمریکا را مطرح کرد.

تهران در واکنش به این اقدام کاخ سفید اعلام کرد که اگر این پیشنهادها صادقانه باشد، از آن استقبال می‌کند و چندی قبل برای راستی آزمایی این پیشنهاد،‌ بسته‌ای را با سرفصل‌های مشخص برای کشورهای 1+5 ارسال کرد که حاصل این پیشنهادها و بسته پیشنهادی جمهوری اسلامی‌ ایران، نشستی بود که روز پنجشنبه در شهر ژنو سوئیس برگزار شد.

اظهار نظرهای مثبت شرکت‌کنندگان در اجلاس ژنو

اجلاس روز پنجشنبه ژنو در حالی برگزار شد که اخبار منتشر شده حکایت از رضایت شرکت‌کنندگان در این اجلاس داشت. نمایندگان کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس، موافقت کردند تا اواخر ماه جاری میلادی، نشست دیگری برگزار کنند و برای تعیین چارچوب‌های مذاکرات این نشست هم قرار است نشستی در سطح پایین‌تر اواسط ماه برگزار شود. همزمان با اعلام نتایج نشست ژنو که پیرامون بسته پیشنهادی جمهوری اسلامی‌ ایران انجام شد، تهران با دعوت از محمد البرادعی، دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌ برای سفر به ایران، حسن نیت خود را در جهت همکاری همه جانبه برای حل پرونده هسته‌ای نشان داد.

اوباما: مذاکرات ژنو سازنده بود

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در واکنش به مذاکرات ایران و گروه 1+5 این مذاکرات را سازنده خواند و خواستار شفافیت بیشتر از سوی تهران درباره برنامه هسته‌ای خود شد. به گزارش ایرنا، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا هم این گفتگوها را سازنده دانست و آن را گشایش درهای بسته به سوی نتایج مثبت توصیف کرد. وی در مصاحبه‌ای که بلافاصله پس از پایان گفتگوهای ژنو انجام شد، گفت: هنوز زود است که قضاوت کنیم آیا ایران در عمل، پاسخ مثبت و مستحکمی‌ را که مورد نظر آمریکاست، خواهد داد یا خیر؟

پیشرفت بیشتر نیازمند گام‌های عملی است

خاویر سولانا، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از برگزاری نشست ژنو در جمع خبرنگاران از پیشرفت مذاکرات گروه 1+5 با ایران خبر داد و گفت: پیشرفت بیشتر، نیازمند گام‌های عملی، سریع و موثر است که بتواند این فرآیند را به پیش برد. وی مذاکرات اخیر را یک آغاز برای فرآیند فرارو توصیف کرد و گفت: ایران موافقت کرده است اورانیوم غنی شده با غلظت پایین برای مصارف پزشکی مورد استفاده در مرکز تحقیقاتی تهران را از کشورهای دیگر دریافت کند. سولانا افزود: همچنان‌که قبلا اعلام شده است، ایران آمادگی دارد از بازرسان آژانس برای بازدید از دومین مرکز غنی‌سازی اورانیوم در سایت فرد ودر نزدیکی شهرستان قم دعوت کند و انتظار می‌رود ظرف 2 هفته آینده این اقدام عملی شود. وی ادامه داد: در همین زمینه، 18 اکتبر مذاکراتی در شهر وین پایتخت اتریش برگزار می‌شود.

ظرفیت جمهوری اسلامی ایرانفرصتی است برای آنان‌که دم از صلح می‌زنند

سعید جلیلی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان و مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران در نشست ژنو، پس از برگزاری این نشست در کنفرانسی خبری که به‌صورت زنده از شبکه‌های تلویزیونی مهم دنیا پخش شد، گفت: ما امروز گفتگوهای خوبی داشتیم و نظرات جمهوری اسلامی ایران را درباره همکاری‌های بین‌المللی و نگرانی‌های مشترک جهانی بیان کردیم.

به گزارش واحد مرکزی خبر، جلیلی افزود: امروز به توافق رسیدیم که این موضوعات و گفتگوها را با یک نگاه مثبت ادامه بدهیم تا بویژه در ماه آینده بتوانیم به یک چارچوبی برای ادامه این گفتگوها به بهترین شیوه دست یابیم.

جلیلی با تاکید بر این‌که ایران به تمام تکالیف پادمانی خود در چارچوب ان پی تی متعهد است، گفت: البته به همان موازات از حقوق خودمان در چارچوب ان پی تی به طور جدی دفاع می‌کنیم و دنبال آن هستیم که از حقوق ملت‌مان در زمینه دسترسی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای دفاع کنیم.

مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران افزود: جمهوری اسلامی ایران در راستای حقوق حقه خود مبتنی بر ان‌پی‌تی و مقررات آژانس، تاسیسات غنی‌سازی نطنز را دارد که متاسفانه در همین یک‌سال گذشته بارها این تاسیسات قانونی تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که جزو حقوق ملت ماست، تهدید به حمله نظامی شده است.

وی تاکید کرد: طبیعی است در شرایط تهدید حتما باید تمهیدات امنیتی برای تاسیساتی که کاملا در چارچوب قانون است، فراهم شود و ما به همین علت در چارچوب مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاسیسات جدیدی را دنبال کردیم که ضریب امنیتی بالایی داشته باشد. جلیلی با بیان این‌که این موضوع را بموقع و خیلی زودتر از موعد مقرر قانونی که طبق ضوابط آژانس باید اعلام می‌کردیم به آژانس اطلاع دادیم، گفت: درباره این موضوع امروز سوالاتی مطرح بود که ما پاسخ آنها را دادیم که این مساله کاملا در چارچوب آژانس و مقررات بود و در چارچوب همکاری‌هایی که با آژانس داریم زمینه را هم فراهم می‌کنیم تا آژانس بتواند مثل دیگر تاسیسات ما نظارت لازم را بر آن داشته باشد.

دبیر شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان در ادامه، گفت: گفتگوهای ما بیشتر در چارچوب چگونگی ادامه مذاکرات بود یعنی در این باره با هم به توافق رسیدیم که اولا گفتگوها را ادامه دهیم و ثانیا این گفتگوها حول نقاط مشترک بین ما و آنها باشد، همان‌طور که در بسته پیشنهادی ما به آنها اشاره شد.

نکته سوم هم این است که بنشینیم و در سطح پائین تر درباره چگونگی پیشبرد گفتگوها به یک چارچوب برسیم.جلیلی افزود:ما فکر می‌کنیم ظرفیت جمهوری اسلامی ایران و اقتداری که جمهوری اسلامی ایران بویژه در منطقه دارد و همین ظرفیت‌هایی که در عرصه بین‌المللی دارد، فرصتی است برای کسانی که به دنبال صلح و آرامش مبتنی بر عدالت در صحنه بین‌الملل هستند.

وی ادامه داد: ما این ظرفیت خود را ارائه کردیم و آمادگی داریم با همه طرف‌هایی که حول آن محورهایی که ما پیشنهاد کردیم گفتگو و همکاری داشته باشیم.