دردسر انیمیشنی در سینمای دانمارک

قصه

ترکل یک نوجوان معمولی است. او در کنار مادرش جوآنا زندگی آرام و راحتی دارد. هر روز صبح او راهی مدرسه می‌شود و بعدازظهرها در کنار درس خواندن به مادرش در کارهای خانه کمک می‌کند. درس ترکل خوب است و همیشه نمره‌های بالایی می‌گیرد. این نکته باعث شده تا به دیگر همکلاسی‌های خود هم در درس و مشق کمک کند. آرنه همکلاسی ترکل، یکی از دوستان صمیمی او هم هست. ترکل به آرنه علاقه خاصی دارد و می‌خواهد وقتی بزرگ شد با وی ازدواج کند. زندگی آرام و معمولی ترکل، با مرگ ناگهانی آرنه زیر و رو شده و با یک تغییر بزرگ روبه‌رو و همراه می‌شود. گفته می‌شود آرنه خودش را کشته است. دلیل و علت مرگ آرنه مشخص نیست، اما ترکل خودش را مسوول مرگ او می‌داند و از این بابت خودش را سرزنش می‌کند. خواهر ترکل هیچ کاری با مسائل و اتفاقاتی که رخ داده ندارد و سرش به کارش گرم است. استوارت عموی بیمار ترکل هم بیشتر از آن که در فکر جمع خانواده باشد، نگران زندگی و غذای خودش است. در حقیقت، ترکل باید بار مشکلات خواهر و عموی خود را نیز به دوش بکشد. در چنین اوضاع و احوالی است که ترکل چند پیام تهدیدآمیز مرگ دریافت می‌کند. او نمی‌داند این تهدیدها و پیام‌ها از جانب کیست، چه معنی‌ای دارد و چقدر باید آنها را جدی بگیرد. در عین حال، ترکل احساس می‌کند روزها یک نفر ناشناس او را در مسیر مدرسه و خانه تعقیب می‌کند. در چنین اوضاع و احوالی است که سر و کله یک معلم جدید به نام جیسن به مدرسه پیدا می‌شود. جیسن جوانی مودب، خوش‌صحبت، خوش‌تیپ و بشدت آرمانگراست. ترکل از همان روز اولی که جیسن به کلاس درس می‌آید، عاشق کلاس‌های او می‌شود. ترکل خیلی سریع متوجه می‌شود جیسن می‌تواند به او کمک کند تا مشکل خود را حل کند. آنچه که در ادامه قصه فیلم می‌آید، یک سری ماجراجویی بانمک و تماشایی است که پرده از بسیاری از مسائل برمی‌دارد.

نقد

«ترکل در دردسر» یک فیلم جذاب و تماشایی است که اکثر منتقدان سینمایی دانمارک آن را تحسین کردند و به عنوان یکی از بهترین آثار 30 سال اخیر سینمای کشور (و نه فقط فیلم‌های ژانر انیمیشن)‌ اسم بردند. منتقدان بین‌المللی هم تعجب و شگفتی خود را از دیدن چنین کار سطح بالایی اعلام کردند. از قرار معلوم، دیدن چنین اثر گرم و خوش‌ساختی از سینمای دانمارک، برای همگان غیرمنتظره بوده است. قصه جذاب فیلم کاملا راحت و روان تعریف می‌شود و تلفیق دو فضای متفاوت کمدی و دلهره در آن، خیلی خوب صورت گرفته است. فضای شاد آغاز فیلم، کم‌کم تبدیل به یک دنیای پارانویایی برای ترکل و تماشاچی می‌شود. تنشی که در این رابطه خلق می‌شود، به آرامی وجود بیننده را نیز در بر می‌گیرد. تماشاچی احساس نزدیکی و همذات‌پنداری زیادی با ترکل می‌کند و موضع این دو با یکدیگر یکی می‌شود. معرفی و پرورش کاراکترها خیلی خوب و دقیق است و دو کارگردان فیلم با بهره‌گیری از ایهام و ابهام، موفق می‌شوند تصوری دوگانه از این شخصیت‌ها به دست بدهند. نه ترکل و نه تماشاچی، هیچ یک نمی‌دانند چه کسی واقعا می‌تواند دوست باشد و چه کسی دشمن. در کنار خط اصلی قصه (مرگ دوست ترکل و تهدیدهای مرگ)‌، تماشاچی با خط فرعی (اما مهم)‌ زندگی خانوادگی ترکل هم روبه‌روست. مشکلاتی که ترکل در خانه دارد، از یک سو کمک می‌کند تا توجه تماشاچی به مساله‌ای غیر از موضوع اصلی قصه هم فکر کند و از سوی دیگر حتی این مشکلات را به نوعی به خط اصلی قصه ربط می‌دهد. «ترکل در دردسر» با موفقیت کامل موفق می‌شود طنز ویژه خود را به رخ تماشاچی بکشد و شوخ‌طبعی خاص خود را در لحظاتی که انتظار آن نمی‌رود، به نمایش بگذارد. ترس ترکل از انزوا، نکته‌ای است که در طول فیلم مطرح و به بحث کشیده می‌شود. قصه فیلم با بهره‌گیری از فانتزی، تلاش دارد یکی از واقعیت‌های موجود در زندگی آدم‌های معمولی را مورد بحث قرار داده و به چالش بکشد. از همین منظر است که برخی از منتقدان سینمایی، اشاراتی سیاسی را در قصه فیلم پیدا کرده‌اند و آن را به وضعیت اروپای معاصر ربط داده‌اند. سازندگان فیلم در مصاحبه‌های مختلف خود گفته‌اند اگرچه انیمیشن آنها برای بچه‌ها و خانواده‌هایشان است، ولی حرف‌هایی که قصه فیلم مطرح می‌کند ازجمله موضوعاتی هستند که در حال حاضر در دانمارک به عنوان یک مشکل اجتماعی مطرح هستند. آنها قصه فیلم را به کمک انیمیشن تعریف کرده‌اند تا بتوانند تماشاچی بیشتری را جذب دیدن آن کنند. در خبرهاست که قرار است قسمت دوم «ترکل در دردسر» هم ساخته شود، ولی دو کارگردان فیلم، احتمال چنین چیزی را در کوتاه‌مدت رد می‌کنند. آنها می‌گویند پروژه‌های انیمیشنی دیگری دارند که ترجیح می‌دهند اول آنها را به سرانجام برسانند. موفقیت خیلی خوب مالی «ترکل در دردسر» جان تازه‌ای به کل صنعت سینمای دانمارک و سالن‌های نمایش آن داد. در عین حال، این موفقیت باعث شد تا انیماتورهای دانمارکی روحیه تازه‌ای برای کار و فعالیت پیدا کنند. از قرار معلوم، آنها می‌خواهند شتاب بیشتری به روند تولید محصولات انیمیشن بدهند و کاری کنند تا سینمای دانمارک هر سال با تعداد بیشتری از محصولات انیمیشن در بازار سینمایی خود روبه‌رو باشد.

کیکاووس زیاری