وقتی صفرای شما سنگدان می‌شود!

دکتر نگار بهروز در پژوهشی در این رابطه آورده است:

در بسیاری از افراد که دچار سنگ‌های کیسه صفرا می‌شوند، میزان کلسترول موجود در صفرا بیش از حدی است که بتواند به حالت محلول پایدار باقی بماند، رسوب تدریجی کلسترول روی یکدیگر منجر به پیدایش سنگ‌های صفراوی کلسترولی میکروسکوپی می‌شود. از طرفی غذاهای حاوی کالری بسیار اندک به حالت سنگ‌سازی کیسه صفرا کمک می‌کنند. همچنین دیده شده است که 10 تا 20 درصد افرادی که به کمک غذاهای بسیار کم‌کالری دچار کاهش وزن سریع شده‌اند، گرفتار سنگ کیسه صفرا می‌شوند. امروز شواهد زیادی حاکی از همراهی بین کلسترول غذایی و تشکیل سنگ‌های صفراوی در دست است. افزایش کلسترول در برنامه غذایی مبتلایان به سنگ صفراوی موجب ترشح بیشتر کلسترول در صفرا می‌شود و همین تغییرات به عنوان عوامل زمینه‌ساز تشکیل سنگ‌های صفراوی کلسترولی شناخته شده‌اند. سنگ‌های رنگدانه‌ای نیز نوع دیگری از سنگ‌های صفراوی‌اند که بخصوص در تغذیه چرب و تخم‌مرغ و فقدان ورزش و حرکت نیز در ایجاد رسوب صفراوی موثر است.

یکی از نشانه‌های سنگ صفرا درد یا فشار شدید و مداوم در ناحیه سردل یا ربع فوقانی راست شکم است که اغلب به ناحیه بین دو کتف و کتف راست یا شانه انتشار می‌یابد. شروع دردها معمولا ناگهانی است و در عرض چند دقیقه شدت آن بالا رفته و به حد ثابت می‌رسد، همچنین می‌تواند با شدت زیادی یک تا 4 ساعت ادامه یابد و سپس بتدریج یا بسرعت برطرف شود. این دردها ممکن است به دنبال صرف یک غذای چرب و خوردن مقادیر زیادی غذا بعد از یک دوره گرسنگی طولانی و حتی گاهی به دنبال یک غذای معمولی ایجاد شود. بسیاری اوقات با مصرف غذاهای چرب و سنگین، تخم‌مرغ، شکلات، کاکائو، شیرینی‌های خامه‌ای، مشروبات الکلی و غذاهای سنگین و زیاد، درد شروع شده یا شدت می‌یابد.

تغذیه در بیماران مبتلا به سنگ کیسه صفرا

از آنجا که عامل ایجاد حدود 90 درصد سنگ‌های صفراوی، کلسترول است، بنابراین رژیم کم‌چربی و کم‌کلسترول توصیه می‌شود، البته در مواردی که چربی مسبب بروز علائم نباشد نیاز به رژیم فوق نیست.

در حملات حاد سنگ کیسه صفرا، جهت کاهش انقباضات کیسه و کاهش درد نیز از رژیم کم‌چربی استفاده می‌شود. کلسترول، به‌واسطه تغذیه، بویژه غذاهایی مثل تخم‌مرغ و چربی‌های حیوانی به بدن می‌رسد. چربی‌های حاصل از مواد غذایی حیوانی مانند خامه، کره، تمامی گوشت‌ها و... دارای کلسترول می‌باشند، ولی غذاهای گیاهی به هیچ وجه کلسترول ندارند، یعنی تمامی چربی‌های گیاهی مثل روغن زیتون، آفتابگردان، سویا و تمامی مغزها مثل گردو، بادام و... بدون کلسترول‌اند. گوشت‌های حیوانی دارای چربی‌هایی به صورت مخفی در بین لایه‌های خود هستند که در دید ظاهر به نظر نمی‌آیند. گوشت ماهی جزو گوشت‌های کم‌چرب با کلسترول کمتر نسبت به گوشت مرغ و گوشت‌های قرمز است.در صورتی که کیسه صفرا تنبل شده باشد، دریافت متوسط چربی برای تحریک انقباض آن و ممانعت از رکود صفرا، مطلوب خواهد بود.