باری که باید با هم از روی زمین بلند کنید

اما هیچ از خود پرسیده‌اید که خانه‌تکانی واقعا کار چه کسی است ؟

وقتی به حجم بالای کار نگاه کنید و فعالیت‌های گوناگونی که بعضا سنگین و طاقت‌فرسا است متوجه می‌شوید که خانه‌تکانی نه تنها یک کار صرفا زنانه نیست، بلکه کاری مشارکتی است و به قول قدیمی‌ها باری است که باید با کمک همه از زمین برداشته شود.

سیما می‌گوید: وقتی از بچه‌ها می‌خواهم در کار‌های خانه‌تکانی کمک کنند، طوری رفتار می‌کنند انگار که می‌خواهم به آنها ستم کنم. درحالی که همه آلودگی‌هایی که باید زدوده شود، محصول زندگی چهار نفره ما در خانه است و باید با کمک همه تمیز شود. شیرین مادر سه فرزند است و می‌گوید: وقتی از بچه‌ها می‌خواهم در کار خانه کمک کنند، اغلب درس‌خواندن را بهانه می‌کنند و بدتر از همه پدرشان نیز از آنها حمایت می‌کند. آنها از تنها کاری که استقبال می‌کنند، شستن فرش است که با این بهانه به حیاط بروند و به هم آب بپاشند.

سوده اما از همکاری همسرو فرزندانش راضی است و می‌گوید آنها همیشه کمک می‌کنند.

اما واقعا برای این‌که در کار سنگینی مثل خانه‌تکانی بتوانیم از همه کمک بگیریم باید چه شیوه‌ای به کار ببندیم ؟

سارا محمدی، روانشناس خانواده اعتقاد دارد واگذارکردن مسوولیت به کودکان تا حدودی آنان را مسوولیت‌پذیر می‌کند ولی مسلما کافی نخواهد بود. به اعتقاد وی معمول‌ترین و در عین حال موثرترین روش آموختن وظیفه‌شناسی به کودکان، تقسیم کارهای منزل است. این روانشناس اعتقاد دارد این مسوولیت‌شناسی را باید از همان اوایل کودکی حتی به محض این‌که کودک شروع به راه رفتن کرد به او آموخت. او از همان موقع می‌تواند در حد توان خود مسوولیت قسمتی از منزل را برعهده بگیرد. بدین ترتیب موقعیتی پدید می‌آید که کودک خود را به عنوان عضو ارزشمند و مهم خانه و مسوول در کارهای منزل بپذیرد و به توانایی و قدرت خود در کار گروهی و همکاری مشترک با سایر اعضای خانواده پی ببرد.

بانوان زیادی در این امر موفق شده‌اند. زیبا ناصحی مادر دو فرزند است. او می‌گوید از همان ابتدای کودکی بچه‌ها خود مسوول جمع‌آوری و تمیز نگه داشتن اسباب بازی‌ها و اتاق خود بودند و البته من نیز کمک می‌کردم تا هر وقت نمی‌توانستند یا بلد نبودند کاری انجام دهند به آنها بیاموزم.

از وقتی بچه‌ها راه افتادند برای چیدن سفره و قرار دادن قاشق‌ها و چنگال‌ها از آنها کمک می‌گرفتم و از آنها می‌خواستم نان را در جای مخصوصش قرار دهند یا سفره را بیاورند و از هر یک در حد توانش مسوولیت می‌خواستم و امروز بچه‌های مسوولیت‌پذیر و اهل مشارکتی دارم که هیچ‌وقت هنگام اسباب‌کشی یا خانه‌تکانی مرا دست تنها نمی‌گذارند.

این کارشناس مسائل خانواده اعتقاد دارد برای تقسیم کار در خانه پیش از هر چیز خود باید سهم درستی بگیریم و مسوولیت‌پذیری عملی را به کودکان بیاموزیم. اما تنها کسی که مسوول تمام اتفاقات مثبت و منفی در زندگی شخصی هر فرد خواهد بود خود آن شخص است. انسان‌های مسوولیت‌پذیر و وظیفه‌شناس به جای سرزنش دیگران ترجیح می‌دهند خطای خود را پذیرفته و نتایج آن و تغییرات حاصله را متحمل شوند.

وی می‌گوید: مادری را دیدم که به کودک خود فرصت می‌داد تا کاری را به روش خودش انجام دهد و وقتی این کار را می‌کرد و به مشکل بر می‌خورد او را سرزنش می‌کرد و کار را از او می‌گرفت. او اکنون دختری 18 ساله است که می‌گوید نمی‌تواند به هیچ یک از کارهای خانه دست بزند چون احساس ناخوشایند سرزنش مادرش او را از کار کردن باز می‌دارد.

خانه‌تکانی همه با هم

خیلی‌وقت‌ها بچه‌ها به پدرشان نگاه می‌کنند و چون او در خانه‌تکانی کمک نمی‌کند آنها هم خود را کنار می‌کشند. خصوصا اگر فرزندان پسر باشند و دیدگاه مردسالارانه‌ای را از پدر خود به میراث برده باشند. تحقیقات نشان می‌دهد که هر چه برابری بیشتری در تقسیم وظایف در خانه وجود داشته باشد، همسران احساس رضایت بیشتری از ازدواج و زندگی مشترکشان خواهند داشت. بنابراین حل این مسائل اهمیت ویژه‌ای در سلامت و موفقیت روابط در زندگی مشترک دارد.

اما واقعیت این است که ما خانم‌ها اغلب همسرمان را از همکاری فراری می‌دهیم.

اگر همسر شما از آن مردهایی نباشد که خرابکاری عمدی می‌کنند تا کار خانه را به آنها نسپارید یا از آن گروهی که به هیچ قیمتی کار خانه را انجام نمی‌دهند، شما باید کاری کنید که او به مشارکت علاقه‌مند شود. همیشه استانداردهای بانوان در تمیزی و نظافت منزل و کودکان بالا‌تر از همسرشان است مگر در موارد نادر. به همین دلیل وقتی مرد خانه در کارها مشارکت می‌کند خیلی‌وقت‌ها با ایرادها و خرده‌گیری‌های همسرش مواجه می‌شود. برای شروع کار استانداردهای خود را متعادل‌تر کنید و بگذارید همسرتان نیز کارها را به روش خودش انجام دهد.

اگر همسرتان خود را فقط مرد بیرون می‌داند همیشه برای استخدام یک کارگر در ایام خانه‌تکانی پول لازم را از او بگیرید و برای رزرو یکی از کارگرانی که به او اطمینان دارید از یکی، دو ماه قبل اقدام کنید.

اگر نمی‌خواهید در کارها تنها بمانید به‌زودی به یک زن فرسوده با انواع درد‌های استخوانی بدل می‌شوید کمال‌طلبی را کنار بگذارید و کمی از وسواس‌ها و ایرادگیری‌هایتان بکاهید.

اگر شما هم شاغل هستید سعی نکنید بار همه زندگی را یک تنه بر دوش بکشید و واقعا از همسرتان درخواست مشارکت کنید و مسوولیت برخی امور را نپذیرید و نسبت به برخی امور دیگر که قرار است همسرتان انجام دهد و نداده است چشمانتان را ببندید و آن را انجام ندهید تا خودش این کار را بکند.

تعریف و تمجید از عمکرد حتی نه چندان جالب همسرتان را فراموش نکنید. او با این کار شارژ می‌شود. تا کارهای بیشتری انجام دهد. مطمئن باشید که همسرتان هر چه بیشتر احساس کند که متوجه تلاش و زحمات او هستید و او را تحسین می‌کنید بیشتر کمک خواهد کرد.

مردان دوست دارند قهرمانان شکست‌ناپذیر شما باشند. پس بد نیست که از این فرصت استفاده کنید و در خانه‌تکانی کارهای مردانه و قهرمانانه را به آنها بسپارید. خصوصا اگر در امور ریزه‌کاری مثل شستشو‌ها و غیره نمی‌خواهند مشارکت کنند. این امور مردانه می‌تواند شامل هرگونه جا‌به‌جا کردن و حمل و نقل و حتی ساییدن محل‌هایی که نیاز به زور بازو دارد بشود.

کافی است بگویید: عزیزم مچ دستم درد گرفته فکر می‌کنم زور من برای این کار کافی نیست. به هر حال قرار نیست همسرتان فکر کند دارد با سر کارگرش صحبت می‌کند. زبان نرم و محبت بهترین راه جلب مشارکت است و هر کس باید در امر بزرگ خانه‌تکانی که سمبلی از مشارکت در امور مهم خانواده است به سهم و توان خود کار کند و در اغلب موارد شما مسوول این تقسیم کار هستید، مگر این‌که بچه‌ها برای همکاری نیاز به کمی تحریک با اعمال قدرت همسرتان داشته باشند.

فراموش نکنید هنگامی که فضای خانه شاد و پرانرژی باشد و صمیمیت میان اعضا به صورت هماهنگ وجود داشته باشد در نتیجه مشارکت زن و مرد در این فضا افزایش پیدا می‌کند.

مشارکت در خانواده زمانی افزایش پیدا می‌کند که روح و محتوای خانواده به صورت عشق و دوستی و محبت بنا شده باشد و این عامل موجب بالا رفتن مشارکت و همبستگی درون خانواده می‌شود.

ماندانا ملا‌علی