سلاحهای شیمیایی و میکربی نابخردانه ترین مصنوعات ساخت بشر

سیاه زخم ، آبله ، طاعون و مسمومیت های حاد غذایی عمده ترین بیماری های ناشی از به کارگیری این سلاحها هستند. سیاه زخم که یکی از شایع ترین این نوع میکربهاست ، خود در 3شکل جلدی و پوستی ، استنشاقی و روده ای یافت می شود. بیماری حاصل از نوع پوستی این ویروس بسیار شبیه به گزیدگی ناشی از نیش حشرات است که تبدیل به زخمی بسیار دردناک با مرکزی سیاه رنگ به طول 1تا 3سانتی متر می شود. این نوع سیاه زخم از طریق تماس مستقیم ویروس با پوست انتقال می یابد و تنها راه درمانی آن به کارگیری آنتی بیوتیک هاست . نوع استنشاقی این بیماری یکی از خطرناکترین انواع آن است که معمولا آثار آن 7روز پس از این که فرد در معرض آن قرار گیرد، ظاهر می شوند. علایمی شبیه به سرماخوردگی دارد که با تنگی نفس همراه می شود و انتقال آن هم از طریق دستگاه تنفسی صورت می گیرد. با وجود این که اکثرا کشنده است ؛ اما در پاره ای موارد تزریق داخل وریدی آنتی بیوتیک ها در درمان آن تاثیرگذار است . شکل سوم و روده ای با علایمی چون کاهش اشتها، تب ، حالت تهوع و اسهال آغاز می شود و از طریق تماس مستقیم با ویروس قابل سرایت است . استفاده از آنتی بیوتیک ها گاهی در درمان آن موثر است . آبله دیگر عامل میکربی کشنده است که به دلیل شیوع سریع و گستره زیاد آن می تواند تلفات زیادی را به جا بگذارد. تاول هایی را ابتدا در دهان و سپس در سراسر بدن ایجاد می کند. از طریق بزاق دهان و سرفه انتقال می یابد و هنوز شیوه درمانی مناسبی برای آن یافت نشده است ؛ اما چنانچه واکسن آن ظرف 4روز تزریق شود، می تواند تا حدودی اثرات زیانبار آن را کاهش دهد. طاعون سومین شکل بیماری های میکربی با نشانه هایی شبیه به آنفلوآنزا، تب و تاول همراه است . از طریق بزاق دهان و سرفه قابل سرایت بوده و آنتی بیوتیک ها و تزریق وریدی می توانند در درمان آن تاثیرگذار باشند. چهارمین شکل سلاحهای میکربی اختصاص به مسمومیت های حاد غذایی دارد و با عوارضی چون خشکی دهان ، حالت تهوع ، ضعف بدنی و در نهایت فلج اندام همراه است . از طریق زخمهای روی پوست و یا بسته های غذایی آلوده قابل سرایت است و آنتی توکسین ها و مواد ضد زهر در درمان آن موثرند.
سلاحهای شیمیایی

در 3دسته عوامل ایجاد حمله های عصبی مثل انقباض ماهیچه ها و از کار افتادگی آنها (گاز سارین و...)، ایجاد خفگی (کلرین و...) و تحریکات پوستی یعنی سوزش و تاول (گاز خردل و...) تقسیم بندی می شوند. از طریق تماس مستقیم با این مواد و یا استنشاق گازها سرایت کرده و تنها با استفاده از امدادهای فوری و تزریق مواد ضد سم می توان به درمان آنها امیدوار بود. (انواع اول و سوم این سلاح یعنی گازهای سارین و خردل همان هایی هستند که حکومت عراق در جریان جنگ تحمیلی از آنها در برابر رزمندگان ما و حتی مناطق کردنشین خود استفاده کرد.)
حفاظت و مقابله

هر چند دانشمندان از 2عامل آنتی بیوتیک و واکسیناسیون به عنوان اصلی ترین روشهای تدافعی در برابر حملات میکربی یاد می کنند ؛ اما خود آنها هم اذعان دارند که این دو شیوه چندان که باید کارا و قابل اطمینان نیستند. آنتی بیوتیک ها در عین مفید بودن می توانند اثرات جانبی غیرقابل جبرانی را به جا بگذارند و از طرفی کاربرد مداوم آنها می تواند منجر به مقاومت ویروس ها و بی اثری این دارو شود. از سوی دیگر تکیه به واکسیناسیون هم در شرایط عادی و در یک گستره زیاد چندان منطقی و معمول به نظر نمی رسد. جدی تر شدن تهدیدهای میکربی موجب باب شدن روش تدافعی متنوع دیگری نیز شده است . برای مثال هم اکنون در ایالات متحده کلیه محموله های پستی با استفاده از پرتوهای پرانرژی الکترونی کنترل می شوند تا هرگونه آلودگی میکربی احتمالی آنها نابود شود. ماسکهای ضدشیمیایی هم می توانند تا حدودی در برابر حملات هوایی موثر باشند، به شرط آن که از پیش آمادگی لازم برای حمله وجود داشته باشد. از طرفی کاربرد نامناسب این ماسکها حتی می تواند اثرات زیانبار بیشتری را بر جای گذارد. به هر حال روشن است که هیچکدام از روشهای موجود نمی توانند چندان قابل قبول و مورد اطمینان باشند و مسلما بهترین شیوه ، عزم عمومی تمامی کشورها برای عدم تولید و تکثیر چنین جنگ افزارهایی است . سلاحهایی که حتی می توانند برای سازندگان خود نیز خطرناک باشند.

رضا فرهادیان