فروپاشی بازارهای سهام، سقوط قیمت نفت‌

با وجود تلاش‌های اخیر بانک‌های مرکزی کشورهای بحران زده آمریکا، اروپا و آسیا، بورس معتبر جهان دیروز هم با سرعتی مضاعف به روند سقوط خود ادامه دادند.

خبرگزاری‌های خارجی، دیروز گزارش دادند شاخص فوتسی (FTSE) بورس لندن با 4/5 درصد کاهش به 4079 واحد رسید که در 5 سال گذشته بی‌سابقه بوده است. شاخص دکس (DAX) بورس فرانکفورت در روز بد بورس‌ها، سقوط 9/7 درصدی را تجربه کرد و روی عدد 4503 متوقف شد. این در حالی است که کک (CAC) مهم‌ترین شاخص بورس پاریس هم با 1/6 درصد کاهش به 3233 واحد رسید.

در وین، پایتخت اتریش پس از سقوط‌

10 درصدی شاخص در ساعات اولیه معاملات دیروز، فعالیت بورس به منظور جلوگیری از سقوط بیشتر بازار به طور کامل متوقف شد. دو بورس بزرگ روسیه هم که از چند روز قبل به دستور مسوولان مالی این کشور از ادامه فعالیت منع شده بودند به دلیل تداوم وضعیت همچنان در بلاتکلیفی به سر می‌برند.

بانک‌های مرکزی کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی طی چند روز تاکتیک‌های متعددی را برای جلوگیری از فروپاشی بازارهای مالی این کشور در پیش گرفته‌اند که تقریبا هیچ‌کدام موثر واقع نشده است. در آخرین مرحله، چندین بانک اروپایی و آمریکایی اقدام به کاهش نرخ بهره کردند، اما بازار هیچ واکنش مثبتی به این سیاست‌ها نشان نداد. در عین حال با وجود موافقت مشروط کنگره آمریکا با درخواست دولت بوش برای تزریق 700 میلیارد دلار به بازارهای مالی این کشور، روند ورشکستگی نهادهای مالی و بانک‌های بزرگ این کشور همچنان ادامه دارد.

شاخص سهام داوجونز در بورس نیویورک طی یک هفته گذشته کاهشی 9/20 درصدی را تجربه کرده که پس از سقوط 8/23 درصدی آن در 26 اکتبر 1987 تلخ‌ترین تجربه این بورس به شمار می‌رود.

در بورس توکیو شاخص نیکی (Nikkei) با سقوط 6/9 درصدی به 8276 واحد رسید که پایین‌ترین رقم شاخص از ماه می 2003 است. این بزرگ‌ترین سقوط ارزش سهام در بورس توکیو از سال 1987 تاکنون به شمار می‌رود.

در همین رابطه وزرای اقتصاد و روسای بانک مرکزی 7 کشور صنعتی جهان عصر دیروز برای یافتن راه حل بحران مالی جهان در واشنگتن گردهم آمدند، اما تحلیلگران اقتصادی و مالی چندان به نتایج این نشست خوشبین نیستند. بحران مالی در آمریکا، جورج بوش، رئیس جمهور این کشور را برآن داشته است تا در این خصوص با مردم کشورش سخن بگوید.

بازارهای مالی در آسیا و اقیانوسیه هم حال و روز خوشی ندارند و شاخص اصلی بورس استرالیا دیروز 3/8 درصد سقوط کرد تا تحلیلگران مالی این روز را جمعه سیاه بورس استرالیا بنامند.

در هنگ‌کنگ، سنگاپور، فیلیپین و هند هم تمام شاخص‌های عمده حدود 8 درصد کاهش پیدا کردند. شاخص کوپسی بورس کره جنوبی هم 1/4درصد سقوط کرد. در اندونزی پس از سقوط 10 درصدی ارزش بورس، مسوولان مالی این کشور فعالیت بورس را متوقف کردند.

اما بازارهای سهام تنها بازنده اوضاع بحرانی کنونی نیستند. بهای نفت برای اولین بار در یک سال اخیر، روز گذشته به 77 دلار در هر بشکه سقوط کرد.

آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده است که ادامه بحران مالی و رکود اقتصادی در جهان تقاضای نفت را بشدت کاهش داده و سرمایه‌گذاری میادین جدید نفتی را متوقف خواهد کرد. کاهش شدید قیمت نفت در حالی اتفاق افتاد که اوپک اعلام کرده است ماه نوامبر (ماه آینده) جلسه‌ای اضطراری را برای بررسی بازار نفت برگزار خواهد کرد.

سایه سنگین رکود بزرگ‌

برخی از تحلیلگران مسائل اقتصادی، شرایط کنونی را شبیه اوضاع جهان در دوران رکود بزرگ سال 1929 و 1930 می‌دانند و همین نگرانی باعث تکاپوی بیشتر مسوولان مالی کشورهای مختلف شده است.

رکود بزرگ بحرانی بود که از سال 1929 آغاز شد و دامنه آ‌ن در برخی کشورها حتی به دهه 1940 کشید. رکود بزرگ که با همین عنوان (Great Depression)  معروف شده است، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بحران اقتصادی در عصر مدرن بشر به شمار می‌رود. رکود بزرگ هم درست مثل حالا از آمریکا کلید خورد. 29اکتبر 1929 یا سه‌شنبه سیاه در بورس نیویورک آغازگر بحرانی بود که تقریبا تمام دنیا را به کام خود فرو کشید.

جان میناردکینز، اقتصاددان انگلیسی کسی بود که با تجویز نسخه‌ای جدید برای اقتصاد سرمایه‌داری، جهان را از بحران بزرگ 1929 نجات داد. تا پیش از ظهور کینز برخی از کارشناسان به این باور رسیده بودند که رکود بزرگ پایان اقتصاد آزاد را رقم خواهد زد، اما کینز با ارائه نوع نگاه جدید خود به اقتصاد، مانع از فروپاشی اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد شد.

حمید اسدی