پوست من جوان بمان‌

پوست انسان، خارجی‌ترین قسمت بدن است که از لایه‌های مختلفی تشکیل شده است. کراتین یا لایه شاخی که لایه خارجی پوست به حساب می‌آید، ضخیم‌ترین ناحیه بدن محسوب می‌شود که در معرض پوسته‌ریزی‌های روزانه قرار دارد. این لایه از فقدان آب بدن پیشگیری می‌کند و سدی در برابر بسیاری از مواد شیمیایی و باکتری‌ها به حساب می‌آید.

ملانین یا رنگدانه پوست نیز همزمان به عنوان یک ماده ضدآفتاب عمل می‌کند. خاصیت فنری و کشانی پوست به دلیل وجود بافت ارتجاعی آن است که البته این بافت‌ها با افزایش سن، خاصیت کشانی خود را از دست می‌دهند و این مساله باعث ایجاد چین و چروک‌های پوستی می‌شود.

آخرین تحقیقات محققان نشان می‌دهد پوست خانم‌ها با بالا رفتن سن بسیار زودتر از پوست مردان چروک می‌شود. علل مختلفی در زمینه پیری پوست وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آنها، پیری پوست در نتیجه افتادگی پیشرونده بافت نرم صورت است.

در این تئوری گفته‌ می‌شود که با افزایش سن، بافت‌های نرم صورت به سمت پایین افتادگی پیدا می‌کنند و باعث ایجاد چین و چروک‌های صورت در افراد مسن می‌شوند.

چین و چروک‌ در پوست زنان، اغلب در میانه دهه چهارم زندگی ظاهر می‌شود. این روند در افراد سیگاری و کسانی که بدون استفاده از کرم‌های ضدآفتاب در دهه‌های اولیه زندگی در معرض تابش نور آفتاب قرار گرفته‌اند، مشخص‌تر است.

در نیمه دوم دهه چهارم زندگی، بازسازی سلول‌های پوست در زنان آهسته‌تر می‌شود و در نتیجه، شیارهای پوستی عمود بر خطوط فعالیت عضلات شکل می‌گیرند.

اگر صدمه ناشی از آفتاب ادامه پیدا کند و اگر مراقبت از پوست چندان مطلوب و مناسب نباشد، پوست چروک و نازک می‌شود.

بنابراین وقتی پوست در برابر نیروهای کششی یا فشاری بر اثر کاهش یا افزایش سریع وزن یا بروز استرس‌ها قرار می‌گیرد، دچار افتادگی می‌شود.

پس از دهه چهارم زندگی، میزان سوخت و ساز بدن با افزایش سن کمتر می‌شود. در این سنین، بیشتر زنان حتی اگر همان رژیم سالم و فعالیت 20 سالگی خود را حفظ کنند، باز هم براحتی چاق می‌شوند. افزایش نسبت چربی در پوست صورت همراه با افزایش آن در دیگر نقاط بدن در محدوده دهه چهارم زندگی آغاز می‌شود. این ذخایر چربی در شکم، باسن، ران‌ها، پهلوها، صورت، گردن، اطراف چشم‌ها، گونه‌ها و زیر چانه به وجود می‌آیند.

با شروع یائسگی و افت سطح هورمون استروژن، پوست کم‌کم قدرت ترمیم خود را از دست می‌دهد و خشک‌تر، شکننده‌تر و نازک‌تر می‌شود. وجود چین‌ها نتیجه نهایی این روند است. روند کندتری که می‌تواند با پیری صورت مرتبط باشد، تحلیل بافت استخوانی قسمت قدامی صورت به دنبال پوکی استخوان است. بد نیست بدانید که نیمی از زنان بالای 50 سال از پوکی استخوان رنج می‌برند.

دندان‌ها نیز باعث نگهداری بافت‌های نرم سطح خود بوده و از دست دادن‌ آنها باعث شل شدن و تحلیل استخوان فک می‌شود که این تغییرات در ایجاد پیری صورت موثرند.

راه‌‌های مقابله با چین و چروک پوست‌

در هر دوره از تاریخ و در هر قوم و قبیله‌ای ترفندهای موفق و ناموفق بسیاری برای زیبایی پوست صورت اندیشیده شد؛ ترفندهایی که به بهای از دست دادن زیبایی طبیعی پوست به کار می‌رفت.

مد شدن پوست‌‌های رنگ پریده از سوی ملکه الیزابت اول و استفاده از ترکیب زرده‌ تخم‌مرغ، سرب و سرکه برای ساختن کرم‌‌های پوستی تلاشی بود که باعث می‌شد صورت زنان به کمک استفاده از این معجون، صاف و درخشان به نظر برسد.

اما مسلم است که هرگز نمی‌توان زمان را متوقف کرد و تاثیر آن را روی ظاهر و پوست خود منکر شد.

پوست انسان مانند دیگر اعضای و بافت‌ های بدن دچار تغییر می‌شود، اما به عقیده متخصصان با مراقبت صحیح از پوست و حفظ آن در مقابل تاثیر مخرب نور خورشید و موادی که باعث تحریک پوست می‌شوند و با بهره‌گیری از یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌‌توان از پوستی به مراتب شاداب‌تر و سالم‌تر برخوردار شد.

متخصصان پوست توصیه می‌کنند روزانه 7 تا 8 لیوان آب بنوشید و مقدار زیادی میوه و سبزی در برنامه غذایی خود بگنجانید و خواب کافی را نیز از یاد نبرید.

همچنین براساس تحقیقات انجام شده، ورزش و آرامش اعصاب دوای درد پیری زودرس است.

دکتر فرهاد ملک‌زاده متخصص پوست و مو به خبرنگار جام‌جم می‌گوید: بافت‌های کلاژن زیرپوست بر اثر مسائل محیطی، ژنتیک و گذشت زمان دچار تخریب و فرسودگی می‌شوند و چروک‌هایی را بویژه در صورت ظاهر می‌کنند.
معمولا در حدود 30 سالگی، چین‌ها در صورت ظاهر می‌شوند و هر دهه پس از 30 سالگی بین 6 تا 10 درصد از ضخامت پوست کاسته شده و پوست به طور ناخودآگاه حالت آویختگی پیدا می‌کند و پیری و چروکیدگی در آن ظاهر می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: عوامل مختلفی مانند نورخورشید، سن، ژنتیک و حرکات ارادی و غیرارادی پوست مانند خنده،‌گریه و اخم روند پیری پوست را تسریع می‌کنند و افرادی که زیاد چهره خود را جمع و باز می‌کنند و کسانی که روی صورت می‌‌خوابند در معرض ایجاد چین و چروک‌های بیشتری هستند.

ملک‌زاده معتقد است: نورخورشید یک عامل سرطان‌زاست که باعث شکسته شدن بافت‌های کلاژن و آلاستین در زیر پوست و در نتیجه باعث نازکی و شل شدن پوست می‌شود؛ البته طیف ماوراء بنفش آن به مراتب خطرناک‌تر است و اثرات مخرب بیشتری برپوست انسان دارد.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که افراد سفید پوست بیشتر در معرض سوختگی ناشی از آفتاب قرار دارند، می‌گوید: محیط‌های آلوده و دود سیگار نیز باعث پیری زودرس پوست می‌شوند.

ضد آفتاب فراموش نشود

اگر چه بسیاری از ما به گرم شدن هوا به فکر استفاده از کرم‌های ضد آفتاب می‌‌افتیم اما باید گفت استفاده از این کرم‌ها نه فقط در زیر نورخورشید، بلکه در هوای ابری و در سایه هم لازم است.

براساس تحقیقات دانشمندان، بین 60 تا 80 درصد از تابش نورخورشید می‌‌تواند از لایه‌های ابر نیز گذشته و به بدن یک شناگر در عمق 30 سانتی‌متری آب استخر یا دریا برسد. استفاده نکردن از کرم‌ها به مرور زمان آثار مخرب و پایداری روی پوست برجا خواهد گذاشت و باعث ایجاد چین و چروک و پیری در سطح پوست خواهد شد.

ملک‌زاده دراین‌خصوص می‌گوید: باید از کودکی حتی از 2 تا 3 سالگی از ضد آفتاب استفاده و از مواجهه مستقیم و طولانی مدت با نور خورشید خودداری و از حمام آفتاب پرهیز کرد.

او ادامه می‌دهد استفاده از مرطوب‌ کننده‌ها را نباید فراموش کرد. بهتر است تا حد ممکن هوای محیط، زندگی و کار را مرطوب نگه داشت و از خوابیدن روی صورت خودداری کرد.

این متخصص پوست و مو درخصوص استفاده از کرم‌های دور چشم برای پیشگیری از چین و چروک گفت: پوست دور چشم بسیار ظریف و لطیف است و به علت حرکات پلک بر اثر خنده، خشم و ... طی سال‌ها دچار چروکیدگی می‌شود، البته در این‌خصوص آفتاب تاثیر زیادی ندارد، چون پوست اطراف چشم در سایه قرار دارد. در برخی افراد هم‌تیرگی دور چشم، ناشی از عوامل ارثی است. با این حال کاهش وزن، انجام کارهای چشمی و کم‌خوابی باعث تشدید این تیرگی‌ها می‌شود و در عمل، کرم‌های دور چشم در این زمینه موثر نیستند. تنها استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده دور چشم به‌طور نسبی مانع چروکیدگی اطراف چشم می‌شود.

ملک‌زاده افزود: ماسک‌های گیاهی و شیمیایی باعث ورم نسبی پوست صورت و بسته شدن منافذ و پاک شدن آن می‌شوند؛ البته همه اینها به‌طور موقت و گذراست و به شکل نسبی کمک‌کننده است.

تاثیر کرم‌های لایه‌بردار

کرم‌های لایه‌بردار، یکی دیگر از محصولاتی هستند که بسیاری از افراد برای رهایی از پوست ناسالم و دچار چین و چروک به آنها متوسل می‌شوند. این کرم‌ها معمولا برای برداشتن سلول‌های مرده پوست و تمیز کردن منافذ آن برای تهویه و اکسیژن‌رسانی کاربرد دارند و باعث فرم‌دهی، روشن شدن و تمیز شدن پوست می‌شوند.

علاوه بر این، کرم‌های لایه‌بردار معمولا خاصیت ضد چربی دارند و به همین دلیل از ایجاد جوش درگونه‌ها و پیشانی جلوگیری می‌کنند. برای این‌که کرم بتواند از راه منافذ پوست وارد شده و باعث از میان رفتن سلول‌های ملانین غیر طبیعی و تغییر شکل یافته شود، لازم است هنگام استفاده از این کرم‌ها پوست کاملا تمیز شود.

...  و اما درمان

امروزه روش‌هایی برای از میان بردن و کاهش چین و چروک‌ها وجود دارد که به‌طور کلی از آنها با عنوان روش‌های جوان سازی پوست یاد می‌کنند.

در یک تعریف اجمالی می‌توان گفت جوان‌سازی پوست به مجموعه روش‌هایی گفته‌ می‌شود که با کمک آنها چهره فرد چند سال جوان‌تر می‌شود. ازجمله روش‌ها می‌توان به تزریق بوتاکس، لیزر، لیفتینگ، تزریق ژل، لایه‌برداری و... اشاره کرد.

نکته مهمی که همه پزشکان در این حیطه بر آن تاکید می‌کنند داشتن نگاه منطقی مردم به جوان‌سازی پوست است.

رقیه نوری‌