مدل نهادمند خانه‌دار کردن کارگران، کارمندان و اقشار متوسط با مشارکت صنعت

به گزارش خبرنگار جام‌جم آنلاین یزد،

آقای دکتر، شما در سخنرانی‌ها و تحلیل‌هایتان همواره بر نقش مسکن در توسعه انسانی تأکید کرده‌اید. چرا این موضوع را «راهبردی» می‌دانید؟

مسکن فقط یک واحد فیزیکی نیست؛ زیربنای امنیت روانی و اجتماعی خانوار و عامل مستقیم بهره‌وری نیروی کار است. در ادبیات توسعه، «امنیت سکونتی» به‌عنوان پیش‌نیاز پایداری سرمایه انسانی شناخته می‌شود. اگر کارگر، تکنسین، کارمند یا متخصص دغدغه کرایه‌خانه، بی‌ثباتی سکونت یا جابه‌جایی مداوم داشته باشد، تمرکز شغلی و مشارکت حرفه‌ای‌اش کاهش می‌یابد.

از همین زاویه، ورود صنایع به حوزه تأمین مسکن نه یک اقدام رفاهی جانبی، بلکه سیاستی کاملاً راهبردی است.

شما در طرح خود، تشکیل «کنسرسیوم تخصصی تأمین مسکن» را ضروری دانسته‌اید. چرا کنسرسیوم و نه اقدامات پراکنده؟

یزد یک استان صنعتی است و مجموعه‌ای گسترده از کارگران، تکنسین‌ها و نیروی انسانی در آن فعالیت می‌کنند. اما بازار مسکن یزد توان پاسخ‌گویی به این حجم از تقاضا را ندارد.

تجربه نشان داده که اقدامات جزیره‌ای کارخانجات، پروژه‌های خرد و پراکنده، یا طرح‌های مقطعی، راه‌حل پایدار ایجاد نمی‌کنند.

راهکار، ایجاد یک نهاد واحد، قانون‌مند و چندذی‌نفعه است؛ یعنی کنسرسیوم تخصصی تأمین مسکن با محوریت صنایع.

این کنسرسیوم باید شامل این گروه‌ها باشد:

– صنایع بزرگ استان

– شرکت‌های متوسط و کوچک

– تشکل‌های کارفرمایی

– نظام مهندسی

– بانک‌های عامل

– شهرداری و اداره راه و شهرسازی

– نمایندگان دولت در استان

این ترکیب باعث می‌شود تصمیم‌ها کارشناسی، اجرا پایدار و فرآیندها شفاف باشد.

سازوکار عملیاتی این کنسرسیوم چگونه خواهد بود؟

مدل پیشنهادی ما کاملاً ساختارمند است. کنسرسیوم باید یک هیئت امنای راهبردی داشته باشد و در کنار آن، یک دبیرخانه تخصصی با پنج واحد کلیدی:

۱. واحد مطالعات و نیازسنجی

۲. واحد تأمین مالی و مدل‌های سرمایه‌گذاری

۳. واحد طراحی و توسعه شهری

۴. واحد اجرا و پیمانکاری

5.واحد نظارت و ارزیابی اجتماعی

فرآیند عملیاتی در پنج مرحله اجرا می‌شود:

۱. شناسایی دقیق تقاضا و اولویت‌بندی شغلی–درآمدی

۲. تأمین زمین در همکاری با دستگاه‌های دولتی

۳. طراحی محله‌محور با استانداردهای معماری پایدار

۴. اجرای مرحله‌ای پروژه‌ها با نظارت کیفی

۵. واگذاری تدریجی با مدل‌هایی مثل اجاره به شرط تملیک یا مالکیت مشاع

این ساختار، هم شفاف است، هم قابل پایش، هم مانع اتلاف منابع.

برخی طرح‌های مسکن گذشته در کشور با مشکل «محله‌های تک‌قشری» مواجه شدند. مدل شما راه‌حلی برای این آسیب دارد؟

بله، یکی از مهم‌ترین اصول طرح ما «ترکیب شغلی و اجتماعی» است.

محله‌هایی که فقط کارگران یک کارخانه یا کارکنان یک صنعت در آن ساکن می‌شوند، پس از مدتی دچار انزوای اجتماعی و افت کیفیت زیست می‌گردند.

برای جلوگیری از این اتفاق، ما تأکید داریم که ترکیبی از گروه‌ها در این سکونتگاه‌ها حضور داشته باشند: کارگران تولید، کارکنان اداری، مهندسان، تکنسین‌ها، معلمان، پرستاران و حتی مشاغل آزاد محلی.

این تنوع،

– پویایی فرهنگی ایجاد می‌کند،

– از برچسب‌گذاری طبقاتی جلوگیری می‌کند،

و همبستگی اجتماعی را افزایش می‌دهد.

این مدل چه منافع مستقیمی برای کارگران و اقشار متوسط دارد؟

این طرح برای نیروی کار سه دستاورد مهم دارد:

۱. کاهش فشار روانی و افزایش امنیت خانوادگی

۲. ثبات مکانی و کاهش هزینه‌های اجاره

۳. افزایش تمرکز شغلی و ارتقای کیفیت زندگی

در بلندمدت نیز کارگر صاحب یک دارایی مولد می‌شود؛ دارایی‌ای که می‌تواند فقر بین‌نسلی را کاهش دهد و تاب‌آوری خانواده را بالا ببرد.

برای صنایع؟ این مدل چه سودی برای کارفرمایان دارد؟

برای صنایع، مشارکت در مسکن کارکنان یک سرمایه‌گذاری است، نه هزینه. نتایج آن کاملاً ملموس است:

– تثبیت نیروی کار

– کاهش ترک خدمت

– افزایش بهره‌وری

– کاهش هزینه‌های جذب و آموزش نیروی جدید

– ارتقای تصویر اجتماعی صنعت

در فضای رقابتی امروز، صنعتی موفق‌تر است که نیروی انسانی وفادار و باکیفیت داشته باشد. مسکن یکی از قوی‌ترین ابزارهای تحقق این هدف است.

در طرح شما، بر نقش «پیوند تجربه پیشکسوتان و انرژی جوانان» نیز تأکید شده است. این موضوع چه نقشی در موفقیت مدل دارد؟

ما به هر دو نیاز داریم.

پیشکسوتان صنعت تجربه اجرایی و نگاه راهبردی دارند.

جوانان متخصص، ایده‌های تازه، دانش روز و توان نوآوری دارند.

اگر «اتاق‌های فکر مشترک» میان این دو نسل شکل بگیرد، راهکارهای بومی و دقیق تولید می‌شود؛ راهکارهایی که با اقلیم، فرهنگ و ساختار اجتماعی یزد هماهنگ است.

این ترکیب، موتور محرک اجرای طرح است.

شما از «معماری نوین یزدی» در این مدل سخن گفته‌اید. کمی بیشتر توضیح می‌دهید؟

یزد سابقه‌ای عمیق در معماری اقلیمی دارد؛ بادگیرها، حیاط‌مرکزی، سایه‌اندازی هوشمند، مصالح بومی.

مدل کنسرسیوم فرصتی است برای احیای این مفاهیم، اما با قرائت مدرن و انسان‌محور.

من معتقدم سکونتگاه‌های کارگری می‌توانند تبدیل به نمونه‌ای از «معماری اجتماعی–صنعتی یزد» شوند؛ معماری‌ای که هم زیبایی دارد، هم کارایی، هم مصرف انرژی‌اش بهینه است.این مدل می‌تواند امضای معاصر یزد در تاریخ شهرسازی ایران باشد.

در پایان، آیا این مدل را قابل اجرا و نتیجه‌بخش برای استان می‌دانید؟

بله، به شرط آنکه سه اصل رعایت شود:

۱. نهادمندی و پرهیز از اقدامات پراکنده

۲. شفافیت و مشارکت واقعی صنایع و دولت

۳. نگاه بلندمدت و انسان‌محور

اگر این اصول رعایت شود، تأمین مسکن نیروی انسانی صنعت می‌تواند یکی از مؤثرترین ابزارهای توسعه پایدار استان یزد باشد؛ ابزاری که هم منافع کارگر و خانواده او را تأمین می‌کند، هم صنایع را قوی‌تر و رقابتی‌تر می‌سازد.

مسکن پایدار، حق مشروع نیروی مولد است؛ و تضمین این حق، تضمین آینده استان است.