مجموعه کتابهای «پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در کودکان و نوجوانان»، نوشته دکتر حامد اختیاری و همکاران، اثری دقیق در تحلیل جایگاه خانواده بهعنوان نخستین و مهمترین نهاد تربیتی در جامعه است. نویسنده با تکیه بر نظریههای جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی، نشان میدهد که بسیاری از رفتارهای مجرمانه ریشه در ناکارآمدی یا ضعف ساختاری در خانواده دارند. فقدان نظارت والدین،کمبود ارتباط عاطفی، خشونت خانگی یا الگوسازی منفی میتوانند زمینهساز آسیبهای رفتاری جدی در نوجوانان و جوانان شوند.این کتاب، تنها برای پژوهشگران نیست و والدین و معلمان مدارس هم میتوانند با خواندن آن، به شناخت بهتری از نقش خود در راهنمایی نسل آینده برسند.
از سوی دیگر، کتاب «پیشگیری از وقوع جرم با رویکردی بر آموزههای دینی» اثر مشترک محمدرضا روزبهانی و علیرضا کاوند بروجردی، به زیبایی به پیوند میان دین و امنیت اجتماعی میپردازد. در این اثر، نویسندگان نشان میدهند که آموزههای دینی تنها برای عبادات فردی نیستند، بلکه ساختاری کامل و هماهنگ برای ایجاد نظم، اخلاق، مسئولیتپذیری، احترام به قانون و کاهش خشونت ارائه میکنند. مفاهیمی مانند تقوا، خودکنترلی، وجدان اخلاقی، حقالناس، صداقت و احساس مسئولیت در قبال جامعه، همگی بهصورت ضمنی، نقشهای پیشگیرانه از بزهکاری دارند. این کتاب با زبانی روشن و عمیق، یادآوری میکند که دین، اگر بهدرستی فهم و اجرا شود، میتواند درونیترین نیروی بازدارنده برای انسان باشد.
پیشنهاد میشود در شرایط اجتماعی کنونی که بنیانهای خانواده در معرض تهدید و ارزشهای اخلاقی در حال فرسایش هستند، این دو کتاب را بخوانید. این کتابها نهتنها به ما هشدار میدهند که آسیب اجتماعی چگونه شکل میگیرد، بلکه ما را به فکر راهحلهایی درونی، بومی و فرهنگی میاندازند. مطالعه این کتابها فرصتی است برای همه ما که بهجای نگاه صرفا قانونی به پدیده جرم، از منظر فرهنگی، تربیتی و اخلاقی هم به آن نگاه کنیم.