تأمین نیازهای ضروری مردم و حمایت از بخش‌های اقتصادی و کسب‌وکارها در این شرایط خاص و بحرانی از جمله اقدامات ضروری است. یکی از مهم‌ترین و کم‌سروصداترین محورهای مدیریت بحران، به اصناف، وزارت صمت، نهادهای توزیعی و زنجیره تأمین کالا بازمی‌گردد. با این حال دولتمردان از همان روز نخست در کنار تولیدکنندگان و اصناف پای‌کار آمدند تا مردم مشکلی نداشته باشند. عملکرد دستگاه‌های دولتی و بخش‌های اقتصادی در شرایط جنگی نشان میدهد که نه‌تنها هیچ‌گونه خللی در خدمات‌رسانی و تأمین نیازهای مردم ایجاد نشده بلکه مشوق‌ها و معافیت‌های تسهیلاتی و مالیاتی اعمال شده و فعالیت‌های اقتصادی و اداری به‌شکل عادی جریان دارد.
مدیران کشورمان در مواجهه با حمله رژیم صهیونیستی، به‌سرعت وارد فاز مدیریت جامع بحران شدند. از اعماق نهادهای امنیتی تا عرصه تأمین نیازهای مردم و دیپلماسی بین‌المللی، یک پاسخ یکپارچه شکل گرفت که نشان‌دهنده توان مدیریتی و انسجام ملی است. وزارتخانه‌ها، نهادها و اصناف در سراسر کشور بسیج شدند تا ضمن مدیریت بحران، نیازهای ضروری مردم را تأمین کنند.
با شروع حملات و بلافاصله پس از اعلام وضعیت آماده‌باش، قرارگاه ویژه اصناف به دستور وزارت صمت در همکاری با اتاق اصناف ایران، بسیج اصناف و سازمان تعزیرات حکومتی راه‌اندازی شد. وظیفه این قرارگاه، نظارت فوری بر بازار، مقابله با التهاب قیمتی، مقابله با احتکار و پشتیبانی از زنجیره تأمین مواد ضروری بود. این قرارگاه با دستور مستقیم وزیر صمت، زیر نظر معاونت بازرگانی داخلی و با مشارکت استانداری‌ها در سراسر کشور فعالیت خود را آغاز کرد. اتاق اصناف در استان‌ها نیز موظف شدند روزانه گزارش موجودی انبارها، وضعیت فروشگاه‌ها و کمبود احتمالی را ارائه دهند.
از نخستین ساعات پس از حمله، شایعاتی درباره کمبود کالا، بسته‌شدن فروشگاه‌ها و افزایش ناگهانی قیمت‌ها در فضای مجازی منتشر شد که می‌توانست به هجوم روانی مردم به بازار منجر شود اما فروشگاه‌های زنجیره‌ای مکلف شدند بدون محدودیت، عرضه اقلام ضروری (برنج، روغن، آرد، شکر، تخم‌مرغ، گوشت، کنسروها و... ) را در دستور کار قرار دهند.
جایگاه‌های سیار سوخت و نانوایی‌های سیار در برخی مناطق تهران، کرج، مشهد، تبریز و قم راه‌اندازی شد تا در صورت ازدحام یا کمبود در نانوایی‌های ثابت، پاسخگوی نیاز مردم باشند. گزارش‌های استانی حاکی از آن بود که انبارهای ذخیره کالا تا ۶ ماه آینده ذخیره کافی دارند و نگرانی‌ای از این بابت وجود ندارد. واحدهای صنفی دارای فروش اقلام ضروری (سوپرمارکت‌ها، نانوایی‌ها، قصابی‌ها) ملزم شدند بدون تعطیلی در روزهای حساس، خدمات‌رسانی کنند. با حمایت دولت و هماهنگی سازمان برنامه‌وبودجه و بانک مرکزی یک میلیارد دلار ارز برای خرید و واردات کالاهای اساسی تأمین و تخصیص داده شد.
با این‌حال یک هفته از آغاز جنگ تحمیلی علیه کشورمان می‌گذرد و مردم مشکلی در تأمین کالاها و مایحتاج خود نداشتند و ندارند. پس از تجاوز رژیم صهیونیستی، صف‌های بلندی در پمپ‌بنزین‌ها شکل گرفت که وزارت نفت و شرکت‌های تابع پای‌کار آمدند و با سوخت‌رسانی، اجازه ندادند که خللی در تأمین انرژی صورت بگیرد. مردم هم در صف‌های بنزین صبوری می‌کردند تا بنزین بزنند. وزارت نفت و بانک مرکزی اطمینان دادند که زنجیره انرژی و مالی برقرار است و کمبودی وجود ندارد.
وزارتخانه‌های نفت و نیرو مأمور ارزیابی و تعمیر فوری تأسیسات آسیب‌دیده شدند. وزارت نفت ضمن اعلام وضعیت عرضه عادی بنزین و گازوئیل، از آماده‌باش کامل پالایشگاه‌ها و جایگاه‌ها خبر داد.
دولت در روز ۲۷ خرداد حقوق کارمندان را پرداخت کرد و واریز حقوق بازنشستگان کشوری نیز از ۲۷ خرداد آغاز شده که تا امروز ادامه دارد. مشوق‌های مالیاتی برای مودیان در قالب افزایش مهلت پرداخت در نظر گرفته شده و مهلت ثبت و ارسال صورت‌حساب الکترونیکی برای بازه زمانی یکم تا ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ تا روز ۲۲ تیرماه تمدید شد. همچنین در چارچوب تسهیلات جدید گمرکی، شرکت‌های بازرگانی یا اشخاص حقیقی که برای واحد تولیدی اقدام به واردات کالا می‌کنند، مشمول تسهیلات افزایش سقف زمانی تا شش ماه است. شرکت‌های گاز، توانیر و آب و فاضلاب نیز اعلام کردند در راستای رفاه حال مشترکان، ظرف ۱۰ روز آینده هیچ‌گونه مراجعه‌ای از سوی مأموران این دو شرکت به منازل مشترکان صورت نخواهد گرفت.
کالا به‌وفور وجود دارد
غلامرضا نوری، وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اعطای سهمیه ویژه کالاهای اساسی به استان‌های مسافرپذیر و زیارتی اعلام کرد: کالاهای اساسی مورد نیاز مردم تأمین شده و هیچ مشکلی در توزیع و عرضه محصولات در سراسر کشور وجود ندارد. وی میزان ذخیره‌سازی کالاهای اساسی را مطلوب ارزیابی کرد و افزود: با همراهی و همدلی مردم و تلاش مدیران جهاد کشاورزی، اتحادیه‌ها و اصناف، شرایط بازار و روند توزیع و عرضه محصولات کشاورزی و اقلام مورد نیاز مردم در آرامش کامل و طبق روال در حال انجام است. نوری با بیان این‌که کالا به‌وفور وجود دارد و ضرورتی ندارد مردم خرید احساسی کرده یا ذخیره‌سازی کنند، گفت: به‌منظور مدیریت دقیق بازار اختیار برنامه‌ریزی، تنظیم بازار، توزیع و عرضه مطابق با رصد و نیازها به استانداران تفویض شده است.
ذخایر راهبردی در سطح مطلوب است
سید محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت از انجام هماهنگی‌های لازم برای تأمین ارز مورد نیاز واردات و تسریع روند ترخیص کالاها از گمرک خبر داد و تأکید کرد که کشور در شرایط جدید نیز از آمادگی کامل برای تأمین نیازهای اساسی مردم برخوردار است.
وی افزود: آمادگی خوبی در صنایع و اصناف کشور برای تأمین کامل نیازهای مردم وجود دارد و برنامه‌ریزی دقیقی برای جلوگیری از هرگونه اختلال در شبکه تأمین و توزیع کالاهای اساسی صورت گرفته است. وزارت صمت با تمام ظرفیت خود در کنار مردم و تولیدکنندگان ایستاده است.
اکبر فتحی، معاون امور برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی نیز با تاکید بر تأمین کامل کالاهای اساسی از محل تولید داخل و واردات، از تکمیل ذخایر راهبردی کشور طی ماه‌های گذشته خبر داد.
تشکیل قرارگاه شهید سلامی
قرارگاه اصناف با هدف مدیریت توزیع، مقابله با احتکار، حفظ آرامش بازار و حمایت از مصرف‌کنندگان در تهران و مراکز استان‌ها آغاز به کار کرد. با این حال حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران از فعال‌شدن قرارگاه مرکزی شهید سلامی و برخورد با تخلفات احتمالی از جمله گران‌فروشی خبر داد و گفت: این قرارگاه با هدف رسیدگی به موضوعات اضطراری، ایام خاص و تأمین کالاهای اساسی مردم، با محوریت اتاق‌های اصناف و همراهی بسیج اصناف برای تأمین کالاهای اساسی در حال فعالیت است. رئیس اتاق اصناف تهران با تأکید بر عادی‌بودن وضعیت تأمین آرد در کشور گفت: سهمیه‌بندی آرد در پایتخت برداشته شده و مشکلی در توزیع آرد برای نانوایی‌ها وجود ندارد و سهمیه آرد استان‌های مسافرپذیر نیز افزایش یافته است.
تأمین کالاهای اساسی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای
مدیران فروشگاه‌های زنجیره‌ای اعلام کردند که ذخایر کالایی کافی تا ۶ ماه آینده تأمین شده و هیچ کمبودی در تأمین کالاهای پرمصرف وجود ندارد. همچنین ساعات فعالیت برخی فروشگاه‌ها به صورت موقت افزایش یافت.
داوود قربانیان، نایب‌رئیس اتحادیه کشوری فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز با تأکید بر وفور کالاهای اساسی در سراسر کشور، از ثبات قیمت‌ها و خدمات‌رسانی بی‌وقفه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای خبر داد و اعلام کرد: همه فروشگاه‌ها به‌طور روزانه و بدون وقفه مشغول خدمات‌رسانی به مردم هستند و کالاهای مورد نیاز در تمامی نقاط کشور به‌وفور موجود است. مردم می‌توانند با مراجعه به این مراکز، نیازمندی‌های خود به ویژه برنج، روغن، کنسروجات، قند و شکر، حبوبات، ماکارونی، محصولات لبنی و پروتئینی و... را به سهولت تهیه کنند. مدیرعامل فروشگاه شهروند در پایان با رد هرگونه نگرانی درباره کمبود کالا یا نوسان قیمت‌ها، تصریح کرد: هیچ‌گونه کمبودی در عرضه کالاهای اساسی وجود ندارد و قیمت‌ها نیز کاملا ثابت و بدون تغییر باقی مانده‌اند.
پرداخت خسارت ساختمان‌های آسیب‌دیده
فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی نیز از شناسایی ساختمان‌های آسیب‌دیده خبر داد و گفت: طی هماهنگی با استاندار تهران و ستاد مدیریت بحران همکاران ما در سازمان نظام مهندسی و بنیاد مسکن بازدیدهای میدانی را به جهت شناسایی و ثبت میزان خسارت ساختمان‌های آسیب‌دیده آغاز کرده‌اند. دولت پشتیبانی حداکثری را در نوسازی و بازسازی منازل مسکونی خواهد داشت، نیاز به مراجعه حضوری مردم نیست و محدودیتی به لحاظ گسیل اکیپ‌های میدانی نداریم.
مهدی خضری، معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نیز با اعلام پایداری کامل در جریان جابه‌جایی کالا و مسافر در کشور گفت: فعالیت ناوگان جاده‌ای با تمام ظرفیت ادامه دارد و انتقال کالاهای اساسی از بنادر به مراکز مصرف داخلی بدون کوچک‌ترین وقفه انجام می‌شود. جریان حمل‌ونقل کالا و مسافر در سراسر کشور کاملا پایدار و روان است و هیچ‌گونه خللی در خدمات‌رسانی ناوگان جاده‌ای مشاهده نمی‌شود.
داریوش باقرجوان، مدیرکل دفتر حمل و نقل مسافر سازمان راهداری هم با اشاره به رصد، کنترل و ابلاغ نرخ مصوب بلیت حمل‌ونقل جاده‌ای در تابلوهای پایانه‌های مسافری و فروش اینترنتی، اظهار کرد: مسافران تنها از طریق وب‌سایت‌های شرکت‌های حمل‌ونقل و پایانه‌های مسافری نسبت به تهیه بلیت اقدام کنند.
سوخت‌رسانی پایدار است
یکی از دغدغه‌های اساسی پس از هر حمله نظامی، احتمال بروز اختلال در سوخت‌رسانی و زنجیره حمل و نقل شهری است که می‌تواند به افزایش قیمت کالاها منجر شود. در پاسخ به این نگرانی وزارت نفت و شرکت پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کردند که هیچ خللی در عرضه بنزین، گازوئیل و CNG در کشور وجود ندارد.
محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت درباره وضعیت عرضه سوخت در کشور اظهار کرد: از نظر سوخت‌رسانی به مردم هیچ مشکلی وجود ندارد و این روند به‌خوبی در حال مدیریت است. طبیعتا برای استمرار این مدیریت در بلندمدت، ممکن است در برخی مناطق محدودیت‌های جزئی اعمال شود اما این موضوع تأثیری بر روند کلی سوخت‌رسانی نخواهد داشت. مردم اطمینان داشته باشند که در تأمین سوخت، برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گرفته و جای هیچ‌گونه نگرانی نیست.
پرداخت تسهیلات به مشاغل آسیب‌دیده
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم اعلام کرد که دولت همه کسانی را که به طور موقت مشاغل خود را در این شرایط از دست داده‌اند، مورد حمایت مالی قرار میدهد. احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این باره افزود: بسته‌های تسهیلاتی برای افرادی که مشاغل خود را به‌صورت موقت از دست داده‌اند، پیش‌بینی شده و این تسهیلات مانند شرایط دوران کرونا بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک‌ها در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد که فرآیند اجرایی این طرح در حال نهایی‌سازی است که این هفته جزئیات کامل آن اعلام می‌شود. وزیر کار از تهران به‌عنوان نخستین منطقه نام برد که خدمات تسهیلاتی در آن ارائه خواهد شد.
تسهیلات مالیاتی و گمرکی
سید‌علی مدنی‌زاده، وزیر امور اقتصادی و دارایی از اقدامات گسترده و هماهنگ این وزارتخانه و سازمان‌های تابعه برای خدمت‌رسانی بی‌وقفه به مردم در شرایط ویژه کشور خبر داد و گفت: سازمان امور مالیاتی، اقدامات متعددی را اجرا کرده که از جمله آن مهلت ارسال و ثبت صورت‌حساب‌های الکترونیکی در سامانه مؤدیان برای بازه زمانی ۱ تا ۳۱ خرداد ۱۴۰۴، با لحاظ تاریخ صدور، تا روز یکشنبه ۲۲ تیر ۱۴۰۴ تمدید شده است. همچنین، مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل و پرداخت مالیات موضوع تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم برای عملکرد سال ۱۴۰۴ تمدید شده است.
براساس اعلام وزیر اقتصاد، سازمان امور مالیاتی، گمرک، صنعت بیمه و سازمان بورس، با هماهنگی کامل و در چارچوب قوانین و دستورالعمل‌های ابلاغی، به‌صورت دورکاری یا حضوری، به ارائه خدمات ادامه می‌دهند تا خللی در خدمت‌رسانی به مردم ایجاد نشود و گمرک هم در بخشنامه‌ای دستورالعمل فوری برای ترخیص را به گمرکات کشور ابلاغ کرد.
فعالیت شعب بانک‌ها
بانک مرکزی نیز از فعالیت شعب بانک‌ها در سراسر کشور خبر داد و تاکید کرد: تمامی شعب بانک‌های کشور در حال ارائه خدمات به مردم ایران هستند و تمامی زیرساخت‌ها و شبکه بانکی پایدار بوده و همه خدمات بانکی نیز از جمله، ساتنا، پایا و دیگر خدمات، طبق روال عادی در حال ارائه خدمت به مردم کشورمان هستند. همچنین شورای هماهنگی بانک‌ها اعلام کرد که نحوه فعالیت شعب بانک‌ها در شهر تهران در هفته جاری از ۳۱خرداد الی دوم تیرماه از ساعت ۸ الی ۱۲ به صورت ۵۰ درصد شعب منتخب بانک‌ها است که اسامی آنها در وبگاه اطلاع‌رسانی هر بانک
موجود است.
جرائم دیرکرد تسهیلات بخشیده شد
فرشاد محمدپور، معاون تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی با توجه به نیاز مردم به پول نقد، گفت: در خصوص ذخایر پولی و موضوع پول‌رسانی و توزیع پول هیچ مشکلی وجود ندارد. در برخی شعب اخباری به ما رسیده که بعضا با کمبود منابع ریالی مواجه هستند که به صورت فوری تأمین این منابع انجام گرفت. محمدپور با تاکید بر خدمت‌رسانی شبکه بانکی به مردم اعلام کرد: بانک مرکزی به بانک‌ها ابلاغ کرد که جرائم دیرکرد تسهیلات معوق اعم از فرزندآوری، ازدواج و سایر تسهیلات خرد (اصل تسهیلات دریافتی تا مبلغ ۷۰۰ میلیون تومان) از ابتدای خرداد تا پایان تیرماه مشمول بخشودگی قرار می‌گیرد.
تعطیلی بازار سهام تا فردا
بازار سهام از ابتدای هفته گذشته (شنبه ۲۴ خردادماه) در جهت صیانت از سرمایه سهامداران تعطیل اعلام شد و براساس آخرین تصمیم شورای‌عالی بورس مقرر شده کلیه معاملات در بورس تهران، فرابورس ایران و کلیه معاملات اوراق مبتنی بر کالا در بورس کالا و بورس انرژی تا روز یکشنبه (فردا، اول تیرماه ۱۴۰۴) متوقف باشد؛ البته اعلام شد که از امروز (شنبه) معاملات فیزیکی بورس کالای ایران و بازار فیزیکی بورس انرژی برقرار می‌شود. طبق اعلام شرکت بورس تهران، زمان جلسات معاملاتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله از نوع اوراق بهادار با درآمد ثابت از امروز آغاز می‌شود.
در پایان باید گفت که با گذشت یک هفته از تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی، وضعیت اقتصادی و تأمین کالا در کشورمان در حالت پایدار قرار دارد که این دستاورد، علاوه بر توانمندی دستگاه‌های اجرایی و امنیتی، مرهون نقش‌آفرینی اصناف، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، اتحادیه‌ها، تولیدکنندگان و مردم فهیم ایران است؛ البته استمرار انسجام ملی و تداوم نظارت بر بازار، شرط عبور موفق از این مرحله حساس تاریخی است.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
محمود قماطی، نائبرئیس شورای سیاسی حزبالله در گفتوگوی اختصاصی با «جامجم»:
صریح و بیپرده با علیرضا خانی عضو سابق هیأت مدیره استقلال
