صادرات پسته،خندان شد

کشورمان تا سال ۱۳۸۹ رتبه یکم جهانی را در اختیار داشت ولی به‌دلیل تغییرات اقلیمی و برخی مسائل دیگر جای خود را به آمریکا داده و پس از آن نیز ترکیه جایگاه دوم را کسب کرد، به‌طوری که هم‌اکنون آمریکا با ظرفیت حدود ۴۳۰ هزار تن و ترکیه با حدود ۲۸۰ هزار تن، پسته تولید می‌کنند.  میزان تولید سالانه پسته در ایران به عوامل مختلفی مانند شرایط آب‌و‌هوایی، میزان بارندگی، آفات و بیماری‌ها و سطح زیر کشت بستگی دارد. استان‌های کرمان، خراسان رضوی، یزد و سمنان از مهم‌ترین مناطق تولید پسته درایران هستندولی در‌کل می‌توان گفت این محصول در۲۷استان کشورمان کشت می‌شود.  از سوی دیگر ایران سهم قابل توجهی از صادرات پسته جهان را در اختیار دارد. پسته ایران به‌دلیل کیفیت بالا، طعم و مزه مطلوب و تنوع ارقام، در بازارهای جهانی طرفداران زیادی دارد. کشورهای اروپایی، آسیای شرقی و حوزه خلیج‌فارس از مهم‌ترین مقاصد صادرات پسته ایران هستند.  بد نیست بدانیم آمارهای گمرک نشان‌دهنده آن است که در سال گذشته ۱۷۲ هزار و ۹۰۵ تن انواع پسته ایرانی به‌ارزش یک میلیارد و۶۰۰ میلیون دلار به دیگر کشورها ارسال شده؛ این در‌حالی است که در سال ۱۴۰۲ به‌گواه گمرک ۹۲ هزار تن پسته به ارزش ۶۵۹ میلیون دلار صادر شده بود.  بنابراین می‌توان گفت در سال گذشته صادرات پسته به‌لحاظ وزنی رشدی ۸۸ درصدی و به‌لحاظ ارزشی ۱۴۳درصدی را تجربه کرده است.با‌این‌حال به‌نظر می‌رسد درسال۱۴۰۲به‌دلیل مشکلات ناشی از تحریم وعدم افشای اطلاعات دقیق صادرات محصولات مختلف، گمرک در ارائه آمار صادرات پسته کم‌اظهاری داشته است؛ به‌گواه انجمن پسته درسال۱۴۰۲رقمی حدود ۱۲۰ هزار تن پسته به ارزش ۹۰۰ میلیون دلار تا یک میلیارد دلار صادر شده بود. به‌همین دلیل به‌صورت دقیق‌تر می‌توان گفت صادرات پسته در سال گذشته با رشد ۴۵‌درصدی به‌لحاظ وزنی و ۸۰ درصدی به‌لحاظ ارزشی روبه‌رو شده است. از سوی دیگر می‌توان گفت صادرات این محصول ارزشمندکه ارزآورترین محصول کشاورزی درسال۱۴۰۳ محسوب می‌شود، طی یک‌سال اخیر رشدی ۷۰۰میلیون دلاری را به‌خود دیده است.طی همین‌مدت اتریش، اردن، ارمنستان، ازبکستان، اسپانیا، استرالیا، افغانستان، الجزایر، امارات متحده عربی، اندونزی، انگلستان، اوکراین، ایتالیا، آرژانتین، آفریقای جنوبی، آلبانی، آلمان، بحرین، برزیل، بلاروس، بلژیک، پاکستان، تاجیکستان، تایلند، تایوان،ترکمنستان،ترکیه، آذربایجان، مولداوی، مقدونیه، چین، رومانی، ژاپن، سنگاپور، سوریه، سوئیس، شیلی، صربستان و مونته نگرو، عراق، عربستان سعودی، عمان، روسیه، فرانسه، فیلیپین، قرقیزستان، قزاقستان، قطر، کانادا، کره جنوبی، کلمبیا، کویت، گرجستان، لبنان، لهستان، لیبی، مالزی، مجارستان، مصر، مکزیک، موریس، هلند، هند، هنگ‌کنگ، ویتنام و یونان کشورهایی بودند که از ایران پسته وارد کرده‌اند. 

جزییات افزایش صادرات
درهمین خصوص جلیل کاربخش راوری، نایب‌رئیس هیأت امنای انجمن ملی پسته ایران دلیل اصلی افزایش صادرات پسته کشور را کاهش تولید و صادرات پسته آمریکایی در بازارهای جهانی و واقعی‌سازی نرخ ارزش صادراتی پسته و مشتقات آن دانست و اظهار داشت: تولید و صادرات پسته کشور آمریکا در سال ۲۰۲۵ - ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۲۴ - ۲۰۲۳ روند کاهشی پیدا کرد؛ بنابراین تقاضای بالای جهانی به‌دلیل کمبود محصول آمریکایی، بازار را به‌سمت ایران سوق داد. آمار رسمی دولتی و انجمن ملی پسته متفاوت است اما برآورد ما حدود ۴۰ درصد افزایش طی پنج تا ۶ ماه گذشته در مقایسه با مدت مشابه سال قبل آن است. کاربخش در بحث ارزش صادراتی پسته، گفت: واقعی‌سازی نرخ ارز صادراتی توسط گمرک از اسفند ۱۴۰۲، یکی از محرک‌ها برای افزایش صادرات بوده است، زیرا پیش از این ارزش صادراتی پسته بیشتر از قیمت واقعی تعیین می‌شد که مانعی برای صادرکنندگان بود. 

مشارکت ۲۷ استان در تولید پسته
نایب‌رئیس هیأت امنای انجمن ملی پسته ایران تصریح کرد: اگر چه دراروپا محدودیت‌های قبلی کاهش یافته اما رشد صادرات بیشتر مرهون بازارهای دیگری مانند چین، هند و امارات بوده است. البته برخی تصور می‌کنند شکلات‌های تولید دبی با پسته ایرانی عامل این رشد است اما حجم این محصولات در حدی نیست که تأثیر چشمگیری بر صادرات پسته ایرانی داشته باشد.کاربخش درباره تولید پسته ایران، گفت: درحال حاضر پسته ایران در۲۷استان کشوربه صورت پراکنده درحال تولید است اما تمرکز تولید این محصول همچنان مربوط به استان‌های کرمان، خراسان رضوی،خراسان جنوبی،خراسان شمالی، سمنان،یزد ودامغان است؛ بااین حال‌همچنان میزان عملکردبرداشت مادرهکتار نسبت به آمریکاپایین‌است.  نایب‌رئیس هیأت امنای انجمن ملی پسته ایران تصریح کرد: کاهش آب‌های زیرزمینی وشور‌شدن اراضی،پراکندگی تولید میان کشاورزان خرد، بهره‌وری پایین برداشت محصول در هر هکتار نسبت به کشور رقیب مثل آمریکا، از چالش‌های جدی در بخش تولید پسته کشور است.  وی پیش‌بینی کرد: با وجود این چالش‌ها، امسال تولید پسته نسبت به سال گذشته رشد داشته باشد.