درخشش ایران در طب سنتی

رتبه‌ای که به تعبیر دکتر آرمان زرگران، مشاور بین‌الملل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت یک شاهکار است و اگر تقسیم بر امکانات و جمعیت کشورمان کنیم حتی از این کشورها نیز بالاتر خواهد رفت.ایران به‌عنوان یکی از کشورهای با تاریخچه غنی در زمینه طب سنتی و بهره‌مندی از بیش از ۲۳۰۰ گیاه دارویی، در سال‌های اخیر به دستاوردهای قابل توجهی در این حوزه دست یافته است. این کشور به‌دلیل داشتن نظام پزشکی سنتی جامع و متنوع، استفاده از گیاهان دارویی و روش‌های درمانی طبیعی، به‌عنوان یکی از پیشگامان طب سنتی در جهان شناخته می‌شود و حالا شانه‌به‌شانه در رقابت با قدرت‌های جهان حرکت می‌کند.
   
نگاه دنیا به طب سنتی 
در سال‌های اخیر توجه به طب سنتی به‌دلیل ارزش‌های فرهنگی و علمی و راهی برای توسعه سلامت از سوی سازمان جهانی بهداشت و کشورهای مختلف مورد توجه ویژه قرار گرفته و سرمایه‌گذاری‌ها در این زمینه رو به افزایش است. بسیاری از کشورها به‌ویژه در آسیا، آفریقا و حتی غرب، به‌دنبال استفاده از طب سنتی برای تکمیل و تقویت سیستم‌های بهداشتی خود هستند و سرمایه‌گذاری‌های کلانی در بخش‌های مختلف ازجمله تحقیقات علمی، آموزش و تاسیس مراکز درمانی کرده‌اند. در ایران نیز فروردین‌ماه سال ۹۳ که رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی، سیاست‌های کلی «سلامت» را ابلاغ کردند، یکی از بندهای پروپیمان ابلاغیه مقام معظم رهبری، مربوط به بازشناسی، تبیین، ترویج، توسعه و نهادینه نمودن طب سنتی ایران بود. در این سند به موارد مختلفی ازجمله ترویج کشت گیاهان دارویی تحت نظر وزارت جهادکشاورزی و حمایت از توسعه نوآوری‌های علمی و فنی در تولید و عرضه فرآورده‌های دارویی سنتی تحت نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، استانداردسازی و روزآمدکردن روش‌های تشخیصی و درمانی طب سنتی و فرآورده‌های مرتبط با آن و تبادل تجربیات با سایر کشورها در زمینه طب سنتی مورد تاکید قرار گرفته بود. پس از این ابلاغیه و تاکیدات رهبری، این حوزه اگرچه قدمتی دیرینه در ایران داشت اما مورد توجه جدی مسئولان قرار گرفت. به‌طوری‌که احداث دانشکده‌های طب سنتی و تربیت نیروهای متخصص در این حوزه قوت‌گرفت و زیرساخت‌های مختلفی برای توسعه این علم در کشور و جهان در نظر گرفته شد و کم‌کم اقبال و اعتماد عمومی را به خود جلب کرد.
   
تصویب نسخه ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۴ سند جهانی طب سنتی
اگرچه سال‌هاست که ‌رسمیت‌بخشیدن به طب ایرانی در میان عده‌ای پزشکان و افراد محل مناقشه و بحث بوده است، اما امروزه این طب نه‌تنها تناقضی با طب مدرن ندارد، بلکه ضمن تکمیل و استناد به آن، راهکاری برای درمان بیماری‌هاست و ظرفیت‌های مالی، فرهنگی و بین‌المللی بسیاری برای کشور به همراه دارد. دکتر آرمان زرگران، مشاور بین‌الملل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت در گفت‌وگو با جام‌جم دراین‌باره می‌گوید: حوزه نظام سلامت و توجه به استفاده از طب سنتی در سطوح مختلف قابل بررسی است. یکی از بخش‌ها، بخش ساختارهای بین‌المللی است که اگر سازمان جهانی بهداشت را یک منبع حوزه سلامت در دنیا در نظر بگیریم، این سازمان یک سند جهانی طب سنتی دارد و اکنون هم نسخه ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۴ آن آماده شده است و در ماه می ‌سال آینده در مجمع عمومی سازمان مطرح و مصوب خواهد شد تا راهبردی برای ۱۰سال آینده کشورهای عضو باشد. وی با بیان این‌که کشورهای مختلف نیز متناسب با این سند و سیاست‌های داخلی خود را ساختارهایی را برای ادغام در نظر گرفتند می‌افزاید: ایران هم به‌عنوان کشوری که خود میزبان طب سنتی و ایرانی است نگاه ویژه‌ای به این موضوع دارد، چراکه این طب سبب توسعه سلامت، مؤلفه‌ای برای روابط بین‌الملل و رشد اقتصادی و پیوست فرهنگی است که جمیع این عوامل باعث شده تا ما به شکل ویژه به این حوزه نگاه کنیم.
   
طب سنتی، یک موضوع ملی است
مشاور بین‌الملل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت با اشاره به جنبه‌های مختلف توسعه طب سنتی در کشور می‌گوید: این طب از جنبه فرهنگی، ادغام در سطح ۱-۲-۳ مثل ایجاد مطب و بیمارستان، توسعه در شبکه بهداشت، ارائه خدمات دارویی و مشاوره‌ای و راه‌اندازی رشته‌های بینابینی قابل توسعه و پیشرفت است که البته بخشی از اینها اکنون انجام شده اما بخش زیادی نیز مغفول مانده که باید ریشه‌یابی شود. وی ادامه می‌دهد: بخشی از اقدامات مثل توسعه رشته‌ها و مباحث نظارتی باید از سوی وزارت بهداشت پیگیری و انجام شود اما برخی موضوعات دیگر مثل سوءاستفاده‌ها و چالش‌ها در حوزه فرهنگ‌سازی فرادستگاهی است و چندین بخش باید در آن دخیل باشند. بنابراین چالش‌های این حوزه ملی است و سیاست‌گذاران باید بر این موضوع اشراف داشته باشند و روی آن سرمایه‌گذاری کنند. کاری که کشورهای چین و هند به‌شدت آن را انجام می‌دهند.
   
دست خالی، رتبه عالی
زرگران با اشاره به جایگاه چهارم ایران در طب‌ سنتی دنیا می‌گوید: در این رقابت، کشورهای بالاتر از ما چین، آمریکا و هند هستند. اگر ما بخواهیم در سطح این کشورها رشد کنیم باید به اندازه آنها نیز در این حوزه سرمایه‌گذاری کنیم. وی با بیان این‌که اگر رتبه فعلی کشور را تقسیم بر امکانات و جمعیت کنیم از این کشورها بالاتر هم هستیم، می‌افزاید: رتبه فعلی نشان‌دهنده توانمندی دانشجویان و اساتید کشور است که علی‌رغم بی‌مهری‌ها و با امکانات اندک در حوزه تولید دانش توانسته‌اند رتبه چهارم را در جهان به‌دست‌آورند؛ آن‌هم بعد از سه کشوری که سرمایه‌گذاری و جمعیت‌شان اصلا با کشور ما قابل مقایسه نیست. دولت هند دو سال گذشته برای راه‌اندازی مرکز جهانی طب سنتی سازمان جهانی بهداشت ۲۵۰میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است و وزارت طب سنتی دارد. زرگران با بیان این‌که جایگاه فعلی ایران قابل ستایش است مطرح می‌کند: اگرچه این رتبه بسیار افتخارآفرین است، اما هنوز مسیر طولانی است و درادامه باید قانون‌گذار و ساختار اجرایی این حوزه در وزارت بهداشت در بخش‌های مختلف مثل تولید دانش و رسیدن به صادرات محصولات و افزایش گردش مالی اهتمام و از این مؤلفه قدرت علمی برای کشور استفاده کنند که در آینده شاهد برکات آن در حوزه توسعه سلامت وتوسعه اقتصادی وپیوست فرهنگی وتمدنی باشیم.