معرفی ۱۰فناوری برتر در سال ۲۰۲۵
هرروزشاهد آن هستیم که استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی در گسترش برنامه‌ها و الگوریتم‌های یادگیری ماشین در کارخانه‌ها، بهداشت،بانکداری، امنیت و همچنین تجارت الکترونیک،رسانه‌های جمعی و پلتفرم‌های اپلیکیشن موبایل و غیره،چقدر می‌تواندپیشرفت چشمگیری دراین حوزه‌ها رقم بزندوبسیاری ازمشکلات بشر راحل کند.
تغییرات وسیع فناوری‌ها در سطح جهانی بر حوزههای مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی کشورها و جوامع تاثیرگذار است. این تغییرات که در گذشته روند آهسته‌تری داشت امروزه شتاب بیشتری گرفته و روندهای فناورانه جهانی را شکل داده است.به طوری که بابررسی و تحلیل این روندها،میتوان تصویری ازدنیای آینده به دست آورد.بر این اساس کشورهایی که با دریافت این روندهای کلان بتوانند نقش فعال‌تری در آن ایفا کنند نسبت به سایرکشورها دست پیش خواهند داشت وآینده پویاتری در انتظارشان است.
۱۰ روند برتر فناوری استراتژیک برای سال ۲۰۲۵
شرکت پژوهشی گارتنر (Gartner) اخیرا لیستی از ۱۰ روند برتر فناوری راهبردی سال آینده منتشر کرده است که نقش پررنگ هوش مصنوعی در آن دیده می‌شود. این فناوری‌ها شامل مرزهای جدید محاسبات و تعامل میان انسان و ماشین هستند.بر این اساس جین آلوارز (Gene Alvarez) تحلیل‌گر گارتنر بیان کرد که بررسی این روندها به رهبران حوزه فناوری کمک خواهد کرد تا آینده سازمان‌های خود را با نوآوری مسئولانه شکل دهند.
هوش مصنوعی عاملی
هوش مصنوعی عاملی (Agent AI) به برنامه‌های نرم‌افزاری می‌گویند که می‌تواند به صورت مستقل تصمیم‌گیری کند و اقداماتی را برای دستیابی به اهداف مشخصی که توسط انسان تعریف شده، انجام دهد. این سیستم‌ها با تلفیق قابلیت‌های هوش مصنوعی، حافظه، توانایی برنامه‌ریزی، درک محیط، دستورالعمل‌های ایمنی و سایر ورودی‌ها، قادر به انجام وظایف خود به صورت مستقل است. این امر می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری و بهبود کارایی در بسیاری از زمینه‌ها شود.
پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی
پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی به ابزارهای فناوری پیشرفتهای می‌گویند که به سازمان‌ها کمک می‌کنند از قابلیت اطمینان، شفافیت، انصاف، پاسخگویی و رعایت استانداردهای ایمنی و اخلاقی در مدل‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی خود اطمینان حاصل کنند. هدف اصلی این پلتفرم‌ها، ارتقای سطح اعتماد به سیستم‌های هوش مصنوعی است.گارتنر پیش‌بینی کرده که شرکت‌هایی که از پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی به طور موثر استفاده می‌کنند، تا سال ۲۰۲۸ شاهد افزایش ۳۰ درصدی در رتبه‌بندی اعتماد مشتری و ۲۵ درصدی در امتیازهای انطباق با مقررات خواهند بود. این مزیت رقابت قابل توجهی برای این شرکت‌ها ایجاد خواهد کرد.
امنیت اطلاعات نادرست
با افزایش محبوبیت و پیچیدگی هوش مصنوعی مولد، نگرانی‌ها در مورد سوءاستفاده از این فناوری برای اهداف مخرب، از جمله انتشار اطلاعات نادرست یا مضر با هدف آسیب رساندن به شرکت‌ها، به شدت افزایش یافته است. امنیت اطلاعات نادرست، به مجموعه‌ای از فناوری‌ها و روش‌ها اشاره دارد که برای محافظت از سازمان‌ها و افراد در برابر اطلاعات گمراه کننده یا نادرست منتشر شده در فضای آنلاین به کار می‌رود.گارتنر پیش‌بینی می‌کند که طی چهار سال آینده، حدود نیمی از شرکت‌ها اقدام به خرید محصولات و خدمات مرتبط با امنیت اطلاعات نادرست یا توسعه ویژگی‌های داخلی برای مقابله با این تهدید خواهند کرد. این در حالی است که در حال حاضر، کمتر از ۵ درصد شرکت‌ها به طور جدی به این موضوع پرداخته‌اند.
رمزنگاری پس کوانتومی
گارتنر پیش‌بینی می‌کند که پیشرفتهای چشمگیر در حوزه محاسبات کوانتومی، بسیاری از الگوریتم‌های رمزنگاری متداول را تا سال ۲۰۲۹ در برابر حملات آسیب‌پذیر کند. این امر ضرورت توسعه و پیاده‌سازی سیستم‌های رمزنگاری پساکوانتومی را بیش از پیش آشکار می‌سازد. این سیستم‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در برابر توان محاسباتی بالای کامپیوترهای کوانتومی و همچنین کامپیوترهای کلاسیک مقاوم باشند.گرچه زمان دقیق ورود به عصر محاسبات کوانتومی با قطعیت قابل پیش‌بینی نیست، اما سازمان‌هایی همچون NIST بر اهمیت آمادگی سازمان‌ها برای این تحول تاکید فراوان دارند. آنها به سازمان‌ها توصیه می‌کنند تا اقدامات لازم را برای تقویت امنیت سیستم‌های خود و ارتقای آنها به استانداردهای پساکوانتومی انجام دهند.
هوش نامرئی محیطی
هوش نامرئی محیطی (Ambient Intelligence) به ادغام یکپارچه و نامحسوس فناوری‌های حسگر در محیط‌های روزمره اشاره دارد که بدون نیاز به دخالت فعال کاربر، به صورت خودکار وهوشمندانه کارمی‌کند. این فناوری از طریق استفاده گسترده از حسگرهای کم‌هزینه امکان‌پذیر شده و قابلیت ردیابی مقیاس‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه را فراهم می‌کند.گارتنر پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۲۷، نمونه‌های اولیه این فناوری نوظهور بر حل چالش‌های پیچیده لجستیکی مانند مدیریت لحظه‌ای موجودی کالا در فروشگاه‌ها و کنترل دقیق زنجیره تامین محصولات فاسد شدنی متمرکز خواهند شد.
محاسبات با مصرف انرژی
با ظهور هوش مصنوعی، توجه‌ها به میزان زیادی به انرژی و محاسبات مورد نیاز برای آموزش و اجرای الگوریتم‌های پیچیده آن جلب شده است. در واقع، فرآیندهایی مانند آموزش مدل‌های هوش مصنوعی، بهینه‌سازی آنها و تولید محتوا، می‌تواند سهم قابل توجهی در افزایش ردپای کربنی سازمان‌ها داشته باشد.شرکت تحقیقاتی گارتنر پیش‌بینی می‌کند تا اواخر دهه ۲۰۲۰، فناوری‌های محاسباتی نوینی مانند شتاب‌دهنده‌های نورومورفیک و سایر فناوری‌های نوظهور قادر خواهند بود کارهای پیچیده مرتبط با هوش مصنوعی را با مصرف انرژی بسیار کمتر انجام دهند.
محاسبات ترکیبی
با تکامل مداوم پارادایم‌های محاسباتی، نیاز به راه‌حل‌های ذخیره‌سازی، محاسباتی و شبکه‌ای نیز به طور همزمان افزایش می‌یابد. گارتنر، محاسبات ترکیبی را به عنوان ترکیبی از این مکانیسم‌ها برای حل چالش‌های پیچیده محاسباتی تعریف می‌کند. این رویکرد نوین، پتانسیل آن را دارد تا محدودیت‌های فعلی فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی را برطرف کرده و به گسترش آنها کمک کند.گارتنر پیش‌بینی می‌کند که این مجموعه‌های محاسباتی ترکیبی، بسترهای نوآوری کارآمدتری را فراهم خواهند کرد که نسبت به زیرساخت‌های محاسباتی موجود، عملکرد بهتری داشته باشند.
محاسبات فضایی
این به دنیای متاورس اشاره دارد که با ترکیب دنیای فیزیکی و دیجیتال به کمک فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) ایجاد می‌شود. این فناوری‌ها امکان تعامل عمیق‌تر وغنی‌تری بین انسان ومحیط اطراف فراهم می‌کنند.در حال حاضر، شاهد رشد چشمگیر کاربرد این فناوری‌ها در صنایع مختلف هستیم. به عنوان مثال، در صنعت بازی، شرکت‌هایی مانند متا با محصول Oculus تجربیات واقعیت مجازی جذابی را ارائه می‌دهند. همچنین، در حوزه فروشگاهی برندهایی مانند IKEA و Nike با ارائه تجربیات AR، به مشتریان امکان می‌دهند محصولات را قبل از خرید به صورت مجازی در محیط خود ببینند.شرکت تحقیقاتی گارتنر پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۳۳، بازار محاسبات فضایی بیش از۱۰برابر رشد خواهد کرد و از ۱۱ میلیارد دلار به ۱.۷تریلیون دلار خواهد رسید.
ربات‌های چند منظوره
با توانایی انجام چند کار به صورت همزمان، گارتنر پیش‌بینی می‌کند این ماشین‌ها به تدریج جایگزین ربات‌های تک‌کاره فعلی شوند. این ربات‌های چندمنظوره علاوه بر افزایش کارایی، قابلیت همکاری با انسان‌ها را نیز دارد و به این ترتیب فرصت‌های جدیدی درحوزه تولید و تعامل انسان و ماشین ایجادخواهند کرد.گارتنر برآورد می‌کند که تا سال ۲۰۳۰ حدود ۸۰ درصد افراد به طور روزانه با ربات‌های هوشمند تعامل خواهند داشت که نسبت به آمار ۱۰درصدی کنونی رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد.
تقویت عصبی
این مورد به تکنولوژی‌های خوانش و رمزگشای فعالیت مغز اشاره دارد که با هدف بهبود عملکردهای شناختی انسان به کار گرفته می‌شود. این فناوری‌ها از طریق رابط‌های مغز و ماشین (Brain-Computer Interfaces یا BCI)، چه به صورت یک‌طرفه یا دوطرفه، با مغز انسان تعامل برقرار می‌کنند.گارتنر برای این فناوری‌ها آینده‌ای روشن پیش‌بینی می‌کند و معتقد است آنها می‌توانند به طور چشمگیری مهارت‌ها، بازاریابی و عملکرد انسان را بهبود بخشند. بر اساس پیش‌بینی‌های این شرکت، تا سال ۲۰۳۰ حدود ۳۰ درصد کارمندان دانش‌بنیان برای افزایش بهره‌وری، بهینه‌سازی کار و رقابت با پیشرفتهای روزافزون هوش مصنوعی به این فناوری‌ها متکی خواهند بود.
۱۰ روند کلیدی که گارتنر پیش‌بینی می‌کند سال آینده، تحولات شگرفی را در حوزه فناوری اطلاعات ایجاد کند و فرصت‌های جدیدی پیش روی رهبران این صنعت قرار دهد، شامل:
هوش مصنوعی عاملی
پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی
امنیت اطلاعات نادرست
رمزنگاری پس کوانتومی
هوش نامرئی محیطی
محاسبات با مصرف انرژی
محاسبات ترکیبی
محاسبات فضایی
ربات‌های چند منظوره
تقویت عصبی
۱۰ روند برتر فناوری استراتژیک برای سال ۲۰۲۵
شرکت پژوهشی گارتنر (Gartner) اخیرا لیستی از ۱۰ روند برتر فناوری راهبردی سال آینده منتشر کرده است که نقش پررنگ هوش مصنوعی در آن دیده می‌شود. این فناوری‌ها شامل مرزهای جدید محاسبات و تعامل میان انسان و ماشین هستند.بر این اساس جین آلوارز (Gene Alvarez) تحلیل‌گر گارتنر بیان کرد که بررسی این روندها به رهبران حوزه فناوری کمک خواهد کرد تا آینده سازمان‌های خود را با نوآوری مسئولانه شکل دهند.
هوش مصنوعی عاملی
هوش مصنوعی عاملی (Agent AI) به برنامه‌های نرم‌افزاری می‌گویند که می‌تواند به صورت مستقل تصمیم‌گیری کند و اقداماتی را برای دستیابی به اهداف مشخصی که توسط انسان تعریف شده، انجام دهد. این سیستم‌ها با تلفیق قابلیت‌های هوش مصنوعی، حافظه، توانایی برنامه‌ریزی، درک محیط، دستورالعمل‌های ایمنی و سایر ورودی‌ها، قادر به انجام وظایف خود به صورت مستقل است. این امر می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری و بهبود کارایی در بسیاری از زمینه‌ها شود.
پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی
پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی به ابزارهای فناوری پیشرفتهای می‌گویند که به سازمان‌ها کمک می‌کنند از قابلیت اطمینان، شفافیت، انصاف، پاسخگویی و رعایت استانداردهای ایمنی و اخلاقی در مدل‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی خود اطمینان حاصل کنند. هدف اصلی این پلتفرم‌ها، ارتقای سطح اعتماد به سیستم‌های هوش مصنوعی است.گارتنر پیش‌بینی کرده که شرکت‌هایی که از پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی به طور موثر استفاده می‌کنند، تا سال ۲۰۲۸ شاهد افزایش ۳۰ درصدی در رتبه‌بندی اعتماد مشتری و ۲۵ درصدی در امتیازهای انطباق با مقررات خواهند بود. این مزیت رقابت قابل توجهی برای این شرکت‌ها ایجاد خواهد کرد.
امنیت اطلاعات نادرست
با افزایش محبوبیت و پیچیدگی هوش مصنوعی مولد، نگرانی‌ها در مورد سوءاستفاده از این فناوری برای اهداف مخرب، از جمله انتشار اطلاعات نادرست یا مضر با هدف آسیب رساندن به شرکت‌ها، به شدت افزایش یافته است. امنیت اطلاعات نادرست، به مجموعه‌ای از فناوری‌ها و روش‌ها اشاره دارد که برای محافظت از سازمان‌ها و افراد در برابر اطلاعات گمراه کننده یا نادرست منتشر شده در فضای آنلاین به کار می‌رود.گارتنر پیش‌بینی می‌کند که طی چهار سال آینده، حدود نیمی از شرکت‌ها اقدام به خرید محصولات و خدمات مرتبط با امنیت اطلاعات نادرست یا توسعه ویژگی‌های داخلی برای مقابله با این تهدید خواهند کرد. این در حالی است که در حال حاضر، کمتر از ۵ درصد شرکت‌ها به طور جدی به این موضوع پرداخته‌اند.
رمزنگاری پس کوانتومی
گارتنر پیش‌بینی می‌کند که پیشرفتهای چشمگیر در حوزه محاسبات کوانتومی، بسیاری از الگوریتم‌های رمزنگاری متداول را تا سال ۲۰۲۹ در برابر حملات آسیب‌پذیر کند. این امر ضرورت توسعه و پیاده‌سازی سیستم‌های رمزنگاری پساکوانتومی را بیش از پیش آشکار می‌سازد. این سیستم‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در برابر توان محاسباتی بالای کامپیوترهای کوانتومی و همچنین کامپیوترهای کلاسیک مقاوم باشند.گرچه زمان دقیق ورود به عصر محاسبات کوانتومی با قطعیت قابل پیش‌بینی نیست، اما سازمان‌هایی همچون NIST بر اهمیت آمادگی سازمان‌ها برای این تحول تاکید فراوان دارند. آنها به سازمان‌ها توصیه می‌کنند تا اقدامات لازم را برای تقویت امنیت سیستم‌های خود و ارتقای آنها به استانداردهای پساکوانتومی انجام دهند.
هوش نامرئی محیطی
هوش نامرئی محیطی (Ambient Intelligence) به ادغام یکپارچه و نامحسوس فناوری‌های حسگر در محیط‌های روزمره اشاره دارد که بدون نیاز به دخالت فعال کاربر، به صورت خودکار وهوشمندانه کارمی‌کند. این فناوری از طریق استفاده گسترده از حسگرهای کم‌هزینه امکان‌پذیر شده و قابلیت ردیابی مقیاس‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه را فراهم می‌کند.گارتنر پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۲۷، نمونه‌های اولیه این فناوری نوظهور بر حل چالش‌های پیچیده لجستیکی مانند مدیریت لحظه‌ای موجودی کالا در فروشگاه‌ها و کنترل دقیق زنجیره تامین محصولات فاسد شدنی متمرکز خواهند شد.
محاسبات با مصرف انرژی
با ظهور هوش مصنوعی، توجه‌ها به میزان زیادی به انرژی و محاسبات مورد نیاز برای آموزش و اجرای الگوریتم‌های پیچیده آن جلب شده است. در واقع، فرآیندهایی مانند آموزش مدل‌های هوش مصنوعی، بهینه‌سازی آنها و تولید محتوا، می‌تواند سهم قابل توجهی در افزایش ردپای کربنی سازمان‌ها داشته باشد.شرکت تحقیقاتی گارتنر پیش‌بینی می‌کند تا اواخر دهه ۲۰۲۰، فناوری‌های محاسباتی نوینی مانند شتاب‌دهنده‌های نورومورفیک و سایر فناوری‌های نوظهور قادر خواهند بود کارهای پیچیده مرتبط با هوش مصنوعی را با مصرف انرژی بسیار کمتر انجام دهند.
محاسبات ترکیبی
با تکامل مداوم پارادایم‌های محاسباتی، نیاز به راه‌حل‌های ذخیره‌سازی، محاسباتی و شبکه‌ای نیز به طور همزمان افزایش می‌یابد. گارتنر، محاسبات ترکیبی را به عنوان ترکیبی از این مکانیسم‌ها برای حل چالش‌های پیچیده محاسباتی تعریف می‌کند. این رویکرد نوین، پتانسیل آن را دارد تا محدودیت‌های فعلی فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی را برطرف کرده و به گسترش آنها کمک کند.گارتنر پیش‌بینی می‌کند که این مجموعه‌های محاسباتی ترکیبی، بسترهای نوآوری کارآمدتری را فراهم خواهند کرد که نسبت به زیرساخت‌های محاسباتی موجود، عملکرد بهتری داشته باشند.
محاسبات فضایی
این به دنیای متاورس اشاره دارد که با ترکیب دنیای فیزیکی و دیجیتال به کمک فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) ایجاد می‌شود. این فناوری‌ها امکان تعامل عمیق‌تر وغنی‌تری بین انسان ومحیط اطراف فراهم می‌کنند.در حال حاضر، شاهد رشد چشمگیر کاربرد این فناوری‌ها در صنایع مختلف هستیم. به عنوان مثال، در صنعت بازی، شرکت‌هایی مانند متا با محصول Oculus تجربیات واقعیت مجازی جذابی را ارائه می‌دهند. همچنین، در حوزه فروشگاهی برندهایی مانند IKEA و Nike با ارائه تجربیات AR، به مشتریان امکان می‌دهند محصولات را قبل از خرید به صورت مجازی در محیط خود ببینند.شرکت تحقیقاتی گارتنر پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۳۳، بازار محاسبات فضایی بیش از۱۰برابر رشد خواهد کرد و از ۱۱ میلیارد دلار به ۱.۷تریلیون دلار خواهد رسید.
ربات‌های چند منظوره
با توانایی انجام چند کار به صورت همزمان، گارتنر پیش‌بینی می‌کند این ماشین‌ها به تدریج جایگزین ربات‌های تک‌کاره فعلی شوند. این ربات‌های چندمنظوره علاوه بر افزایش کارایی، قابلیت همکاری با انسان‌ها را نیز دارد و به این ترتیب فرصت‌های جدیدی درحوزه تولید و تعامل انسان و ماشین ایجادخواهند کرد.گارتنر برآورد می‌کند که تا سال ۲۰۳۰ حدود ۸۰ درصد افراد به طور روزانه با ربات‌های هوشمند تعامل خواهند داشت که نسبت به آمار ۱۰درصدی کنونی رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد.
تقویت عصبی
این مورد به تکنولوژی‌های خوانش و رمزگشای فعالیت مغز اشاره دارد که با هدف بهبود عملکردهای شناختی انسان به کار گرفته می‌شود. این فناوری‌ها از طریق رابط‌های مغز و ماشین (Brain-Computer Interfaces یا BCI)، چه به صورت یک‌طرفه یا دوطرفه، با مغز انسان تعامل برقرار می‌کنند.گارتنر برای این فناوری‌ها آینده‌ای روشن پیش‌بینی می‌کند و معتقد است آنها می‌توانند به طور چشمگیری مهارت‌ها، بازاریابی و عملکرد انسان را بهبود بخشند. بر اساس پیش‌بینی‌های این شرکت، تا سال ۲۰۳۰ حدود ۳۰ درصد کارمندان دانش‌بنیان برای افزایش بهره‌وری، بهینه‌سازی کار و رقابت با پیشرفتهای روزافزون هوش مصنوعی به این فناوری‌ها متکی خواهند بود.
۱۰ روند کلیدی که گارتنر پیش‌بینی می‌کند سال آینده، تحولات شگرفی را در حوزه فناوری اطلاعات ایجاد کند و فرصت‌های جدیدی پیش روی رهبران این صنعت قرار دهد، شامل:
هوش مصنوعی عاملی
پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی
امنیت اطلاعات نادرست
رمزنگاری پس کوانتومی
هوش نامرئی محیطی
محاسبات با مصرف انرژی
محاسبات ترکیبی
محاسبات فضایی
ربات‌های چند منظوره
تقویت عصبی
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
استبداد و اغتشاش آمریکایی برای چپاول ملت‌ها
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
نشانه‌های هراس آمریکا از نفوذ ایران در منطقه
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
ائتلاف عربی-اسلامی علیه تهدیدات منطقه‌ای
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
نتانیاهو آب در هاون می‌کوبد
گفت و گو
سیر تا پیاز حواشی کشتی در گفتوگوی اختصاصی «جامجم» با عباس جدیدی مطرح شد
تابلوی ورود‌ممنوع جلوی تیم ملی
حسن فضلا...، نماینده پارلمان لبنان در گفتوگو با جامجم:
خواب تل‌آویو در سوریه تعبیر نخواهد شد
دختر خانواده: اگر مادر نبود، پدرم فرهنگ جولایی نمیشد
پای حرفهای یک خانواده رادیویی
درگفت‌وگو با رئیس دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا ابعاد بیانات رهبر انقلاب درخصوص تقلید زنان از مجتهد زن را بررسی کرده‌ایم