اوایل دولت یازدهم مجلس تصویب کرد که دولت باید ثروتمندان را از لیست یارانهبگیران حذف کند اما انفعال دولت وقت در این زمینه باعث شد تا همین امروز ثروتمندان از یارانه نقدی هم برخوردار شوند. ناترازی علاوه بر بخشهای انرژی اکنون گریبان بودجه هدفمندی یارانهها را نیز گرفته است. حالا دولت قصد دارد ثروتمندان را از لیست یارانهبگیران حذف کند؛ موضوعی که با استقبال اغلب کارشناسان همراه شده است.
چه کسانی از لیست دریافت یارانه حذف میشوند؟ این پرسشی است که این روزها اغلب رسانهها به آن میپردازند و صحبتهای ضد و نقیضی در این باره شنیده میشود. یارانه نقدی از آذر ماه سال ۸۹ با اجرای قانون هدفمندی یارانهها آغاز شد. این طرح قرار بود در آن زمان به معیشت خانوارها کمک کند اما اکنون به یک چالش بزرگ برای دولتها تبدیل شده است. تقریبا در دو بودجه، ناترازی درآمد و هزینه در هدفمندی یارانهها به چشم میخورد و همین موضوع دولت را برای جبران این ناترازی به چالش کشیده است. یکی از راهکارهایی که از دهه ۹۰ مطرح شد و دولت یازدهم و دوازدهم اقدامی در این زمینه انجام ندادند؛ حذف یارانه ثروتمندان بود. موضوعی که پس از ۱۰ سال خاک خوردن دوباره مطرح شده است. در آن زمان دولت برای بهبود معیشت خانوارهای کم درآمد میتوانست آن را اجرا کند اما اکنون دولت به منظور جبران ناترازی مجبور به انجام این کار است. کارشناسان معتقدند این اقدام دولت مطلوب است اما باید کمی زودتر این اتفاق میافتاد.اکنون با توجه به اینکه حسابهای تجاری از شخصی جدا و سامانه صندوقهای فروشگاهی نیز راهاندازی شده است، امکان دسترسی به اطلاعات برای دهکبندی وجود دارد. این موضوع میتواند در تقسیمبندی نیازمندان، غیرنیازمندان و ثروتمندان موثر باشد.
کاهش ضریب خطا
بررسی‌ها نشان میدهد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار است دهکبندی جدید خانوارها را انجام دهد تا بتواند یارانهها را با خطای کمتری حذف کند. با مصوبه جدید هیات وزیران شش شاخص مانند درآمد ماهانه، خودروی بالای سه میلیارد تومانی، ملک بالای ۳۵ میلیارد تومانی و سقف خرید ماهانه بهعنوان معیار دهکبندی اعلام شده است و اگر هر خانواری یکی از این شاخصها را داشته باشد، احتمالا یارانه نقدیشان حذف خواهد شد.با توجه به آییننامه اجرایی که به استناد جزء (۶) بند (الف) تبصره (۸) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۳ به تصویب هیات وزیران رسیده است، خانوارهای دارای املاک و مستغلات از جمله باغویلاهای مجلل (لوکس) با مجموع ارزش ریالی بالاتر از ۳۵ میلیارد تومان، خانوارهای دارای یک یا چند خودروی سواری یا وانت دواتاق (کابین) دارای شماره انتظامی شخصی با مجموع ارزش ۳ میلیارد تومان، خانوارهایی که درآمدهای آنها بیش از سقف مشخص باشد، خانوارهایی که میزان خرید آنها از طریق حسابهای غیرتجاری از رقم تعیینشده بالاتر باشد، ایرانیان مقیم خارج از کشور بر اساس اعلام وزارت امور خارجه و خانوارهایی که بیش از پنج سفر خارجی در بازه یکساله داشته باشند، مشمول شرایط قطع یارانه خواهند بود.به این ترتیب بهنظر میرسد دهکبندی و شاخصهایی که تا پیش از این برای این منظور مورد استفاده قرار میگرفت، کنار گذاشته شده است.
فرصت اعتراض وجود دارد
یک مقام آگاه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفتوگو با خبرنگار جامجم اعلام کرد: مستاجرانی که در مناطق یک تا سه تهران و مناطق لوکس کلانشهرها سکونت دارند نیز در معرض حذف یارانه قرار دارند. همچنین افرادی که دارای خانه ویلا خارج از مناطق شهری هستند امکان دارد از لیست یارانهبگیران حذف شوند. وی تصریح کرد: افرادی که در دهکهای بالای درآمدی قرار میگیرند به احتمال زیاد از لیست یارانهبگیران حذف میشوند اما فرصت اعتراض برای این افراد در نظر گرفته خواهد شد.
به روزرسانی اطلاعات درآمدی
میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی در گفتوگو با خبرنگار جامجم با اشاره به موضوع حذف یارانه دهکهای پردرآمد تصریح کرد: در گذشته اطلاعات دهکهای درآمدی با مشکلات زیادی همراه بود، از این رو حذف یارانه افراد با خطای بالایی انجام میشد اما اکنون با بهروزرسانی اطلاعات درآمدی و همچنین سامانه رفاه ایرانیان حذف یارانه ثروتمندان تسهیل شده است. وی افزود: قطعا برخی از افراد استحقاق دریافت یارانه را ندارند و باید از لیست یارانه بگیران حذف شوند. زمانی که این اتفاق بیفتد منابع جدیدی در اختیار دولت قرار میگیرد که دولت میتواند یارانه دهکهای پایین درآمدی را افزایش دهد. در واقع باید افرادی که نیاز به یارانه ندارند از لیست یارانهبگیران حذف شوند و یارانه نقدی کم درآمدها افزایش داشته باشد. مهرپور تاکید کرد: ممکن است دولت برای جبران کسری بودجه خود در بخشهای مختلف قصد داشته باشد از این منابع استفاده کند که در این صورت مردم از این اقدام دولت بهرهای نخواهند برد. این کارشناس اقتصادی معتقد است، دهکبندی فعلی که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حال انجام است ضریب خطای پایینتری نسبت به اقدامات دولتهای گذشته دارد. به این دلیل که سامانههای اطلاعاتی بهروز شدهاند. در گذشته هر بار دولت اقدام به حذف یارانهها میکرد به اعتراضهای گستردهای هم منجر میشد اما در سیستم جدید بعید است اعتراضها وسیع باشد.
