مرگ سلبریتی‌ها و زندگی تصاویر

قیقا 10 سال قبل بود که روبه‌روی بیمارستان بهمن ایستاده بودم و با حیرت به جمعیتی نگاه می‌کردم که برای خداحافظی از مرحوم «مرتضی پاشایی» جمع شده بودند. چند روز بعد نیز یکی از شلوغ‌ترین تشییع‌های تاریخ ایران به وقوع پیوست و «مرتضی پاشایی» در همراهی طرفداران و هوادارانش در بهشت زهرای تهران آرام گرفت. البته این تصویر تکراری بود و پیش از انقلاب نیز تشییع پیکر «مهوش» خواننده سبک روحوضی و کوچه‌بازاری با حضور جمعیتی چندصدهزارنفری به وقوع پیوست. مرگ «مهوش» هنوز هم در خاطره جمعی‌مان باقی مانده و تقریبا تمام اهالی محله جمهوری تهران می‌دانند که «چهارراه مهوش‌کُش» کجاست. در همین روزها نیز خبر درگذشت «لیام پین» عضو گروه موسیقی «وان‌دایرکشن» هول و ولای عجیب و غریبی در رسانه‌های تصویری مانند یوتیوب و اینستاگرام به پا کرده است. طرفداران و هواداران «لیام پین» سوگواری و عزاداری خود را با بازنشر بی‌شمار عکس‌ها و فیلم‌های وی - مخصوصا در دورانی که در گروهش عضویت داشت – ادا می‌کنند. مرگ سلبریتی‌ها و نوع واکنش جامعه مخاطبان، هواداران و طرفداران همیشه یکی از بزنگاه‌ها و دقایقی است فرهنگ شهرت را در اثرگذارترین دورانش به نمایش می‌گذارد.
سلبریتی کسی است که به واسطه رسانه‌ها تبدیل به تصویرش شده است و افراد به جای تعامل با شخص او، با تصویر او در ارتباط هستند. مرگ سلبریتی همان موقعیتی است که واقعیت انکارناشدنی سلبریتی را عیان می‌کند: سلبریتی تصویر است. سلبریتی می‌میرد و مرگ را تجربه می‌کند، زیرا انسان است، اما مرگ و میر تصاویر شبیه به انسان‌ها نیست. فراموش شدن تصاویر تنها به واسطه نابودی تصاویر ممکن است و تا زمانی که رسانه‌های تصویری دیجیتالی کار می‌کنند، سلبریتی‌ها نه‌تنها نمی‌میرند، بلکه تصاویرشان آن‌ها را زنده نگه می‌دارد. البته میل به جاودانگی به کمک خلق تصویر، انگیزه‌ای است که انسان‌ها از سپیده‌دم تاریخ تا همین الان دنبال می‌کنند. انسان‌های اولیه با خلق تصویر بر روی سقف و دیوار غارها می‌خواستند خودشان را جاودانه کنند. پرتره کشیدن از افراد راه دیگری بود که انسان‌ها زنده بودن خودشان را پس از مرگ‌شان را دنبال کنند. اختراع دوربین عکاسی و دستگاه سینماتوگرافی تلاش دیگری بود برای حفظ تصویر، تا خاطره زندگی رونق بیشتری داشته باشد. به لطف رسانه‌های اجتماعی تصویری مانند اینستاگرام و یوتیوب، انسان‌ها شانس بیشتری دارند تا با حفظ تصویر خود در خاطرات دسته‌جمعی، خودشان را زنده نگه دارند. هرچند همه ما می‌دانیم که روزی می‌میریم و شاید خاطره یا تصویری از ما باقی می‌ماند. با این حال هواداران و طرفداران سلبریتی‌ها که عاشق تصویرِ سلبریتی‌ها هستند، هیچ‌گاه مرگ سلبریتی را درک نمی‌کنند، زیرا سلبریتی یک فرد نیست، بلکه تصویری از فرد است و تصاویر تنها زمانی به فراموشی سپرده می‌شوند که رسانه‌ای وجود نداشته باشد. روند توسعه رسانه‌های تصویری و دیجیتالی به ما می‌گوید که رسانه‌های آینده مانند متاورس، هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء تصویرهای قدرت‌مندتر، شدیدتر و پیچیده‌تری از انسان‌ها را خلق و حفظ کرده و مرگ تصاویر باز هم به تعویق خواهد افتاد. اگرچه شاید بتوان بتوان تصاویر را حفظ کرد و زنده نگه داشت، اما مرگ برای همه انسان‌ها فراخوان داده است.