طرحی از هنر گفتگو بر بوم رسانه‌ ملی

تهیه‌کنندگان این برنامه احمدرضا بلیغ و احمدرضا زارعی در گروه اجتماعی شبکه دو تلاش کرده‌اند تا با شیوه‌های مختلف تولید برنامه از جمله مستند روایی، پرتره، گزارش و آرشیو، نظر مخاطبان و اهالی هنر را تامین و لحظه‌های آن‌ها را سرشار و پربار کنند. در این نوشتار نگاهی به هنر گفتگو و اهمیت آن در برنامه‌های رسانه‌ای داشتیم. 

هنر گفتگو به انضمام فرهنگ
«گفتگو» اساس و پایه زندگی اجتماعی است که اگر نباشد، جامعه فاقد شخصیت و بالندگی نسبت به هر موضوع جمعی خواهد بود و وقتی صحبت از گفتگو می‌شود؛ یعنی ادراک طرفین گفتگو از موضوعاتی که می‌خواهند پیرامون آن‌ها به وجه اشتراک یا تفاهم در قبول یا رد آن برسند.

گفتگو از برهه‌ای از زندگی بشر به بعد در تاریخ جای خودش را میان منازعات و جنگ‌ها پیدا کرد و کم‌کم به عالم سیاست پا گذاشت و در نهایت شد «هنر» که متکلمین، آن را «هنر گفتگو» نامیدند و خیلی از گونه‌های هنری (مثل موسیقی و...) برای خود زبان قابل فهم جهانی خلق کردند و با همین زبان هنر بود که مردم جوامع بیشتر توانستند به هم نزدیک شوند و غم‌ها و شادی‌های خود را میان یکدیگر تقسیم کنند یا با زبان هنر به تفاخرات جمعی برسند و صاحب هویت شوند.

وقتی صحبت از گفتگو و هنر است؛ جمع این دو، شیرازه بااصالتی از «فرهنگ» را در مقابل ذره‌ذره لذت درک و فهمیدن و شنیدن قرار می‌دهد که لحظه‌لحظه‌های آن را واژه و بیان پر کرده و هیچ لحظه‌ای به مثال این لحظه‌هایی که وجود انسان متواضعانه در مقابل شنیدن یا دیدن یک گفت‌وگوی تخصصی هنری است، نمی‌تواند سرشار باشد و انسان را در وجد و شعفی بی‌اندازه و غیر قابل توصیف فرو ببرد.

بر اساس روح حاکم و سیال بر ذات وجودی هنر و هنرمند؛ هنر همواره دارای معنا و شکل ذاتی است که درک دقیق آن معنا یا تجسم عینی و ذهنی آن شکل ذاتی می‌تواند مورد اختلاف هر مخاطب یا هنرمند نسبت به یکدیگر باشد و در نهایت با همین وجه اختلاف و تمایز نیز می‌توان احترامی درخور شأن و ساحت هنر برای خالق آن هنر در نظر گرفت و او را همان‌گونه که هست، پذیرفت و به‌واقع به او گفت هنرمند.

شرح یافتن هنر حقیقی و هنرمند واقعی در شهرآشوب بازار عرضه و تقاضا و اقتصادی‌محور شدن هرگونه فعالیتی از مصائب هر علاقه‌مند به این ساحت و مقام است که اگر شناختی حاصل نشود، جامعه به‌طور خودکار در معرض تغییر ذائقه نسبت به اصل و ماهیت هنر و شناخت هنرمند قرار خواهد گرفت.

معرفی مبانی و مبادی هنر و به تصویر کشاندن عرصه‌های آن و ایجاد شناخت از این پهنه و گستره مقدس‌گونه دشوار، وظیفه و مسئولیتی است که شاید هر کسی از عهده آن برنیاید و نتواند حق مطلب را آن‌گونه که باید ادا کند.

بررسی جلوه‌های هنر
«بوم»، «مجله» و «هنر» ترکیبی از پیکره واحد برنامه‌ای است که شبکه دو تحت عنوان «مجله هنری بوم» چهارشنبه‌شب‌ها در ساعات پایانی شب روی آنتن می‌برد و قاب تلویزیون تماشاگران جست‌وجوگر رخداد‌های هنری را به زینت تصاویر خلق‌شده انواع هنر‌ها در سطح شهر و کشور می‌آراید و جلوه‌های مختلف آستان هنر را (شعر، موسیقی، تئاتر، سینما، نقاشی، خط و...) به منصه ظهور می‌رساند.

تجربه بعضی از وقایع و پرهیز از پرداختن به نتایج بعضی از اقدامات در سطح کلان فرهنگی و هنری ثابت کرده که فعالیت‌های انفرادی یا درون‌محفلی، هرچند با آرمان و حقیقت‌جویی همراه باشد، در نهایت نمی‌تواند بر کل جامعه و دگرگونی‌های آن تاثیر داشته باشد و ای‌بسا که نیرو‌های هنری پراکنده افراد، موجب خنثی‌سازی و دور ماندن از اهداف فرهنگی کلان را نیز رقم بزند؛ بنابراین پرداختن به وجه جمعی فعالیت‌ها یا جمع‌سازی نگرش فردی در نوع فعالیت‌های هنری فردی می‌تواند اثری ماندگار در جامعه ایجاد کند که در بستر شناخت رویداد‌ها و تحولات هنری می‌توان آن را پی گرفت و برنامه‌ای مثل «مجله هنری بوم» می‌تواند با پرداختن به معرفی و شناساندن تمام فعالیت‌های هنری جامعه این مهم را در تلویزیون برای اهالی هنر رقم بزند که با فرآیند پخشی که از این مجله تاکنون وجود داشته، توانسته نظر اهالی فرهنگ و هنر را به خود جلب و با روند گفتگو‌های صورت‌گرفته در خلال برنامه (که عموما با هنرمندان عرصه‌های گوناگون هنری است) به درجه‌ای از اعتبار و شخصیت نیز برسد که هنرمندان خود را در مقابل میکروفن این برنامه پاسخگو می‌دانند.

این یک حقیقت عیان است که اهل هنر و اندیشه و اهل قلم و تفکر در وجه غالب وجودی و آماری خود همواره در طول تاریخ در جست‌وجوی حقیقت بوده‌اند و این وجه مشترک همه این خانواده بزرگ به‌هم‌پیوسته است. در واقع این حقیقت‌جویی، می‌تواند شروع فعالیت مشترک برای آن‌ها محسوب شود، اما به‌طور یقین ادامه مسیر با دیدگاه‌های مشترک یا یکسان همراه نیست و به‌جرات می‌توان گفت که هیچ امکانی برای مشترک‌ساختن رأی نهایی و اندیشه نویسندگان و هنرمندان و اندیشمندان نمی‌توان یافت، جز نقطه‌ای از تحمل که در آن نقطه این اهالی حقیقت‌جو در نهایت با مفهوم درک فردی یا گروهی محور یک موضوع، کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و در نهایت به هارمونی و هماهنگی ساختاری می‌رسند.

گپی با خالقان آثار هنری
اثری که یک هنرمند تئاتر، سینما، موسیقی، شعر و ادبیات یا نقاش، خطاط و... از خودش باقی می‌گذارد، بیانگر دیدگاه‌های او نسبت به جامعه، انسان، تاریخ و حوزه‌های فلسفی و نگرشی است که به هر شکل و به هر نحوی قابل بررسی و نقد است و این نقد بر عهده صاحبان فن و هنر است که «مجله هنری بوم» خود را صاحب این فن، هنر و بیان می‌داند و به سراغ هنرمندانی می‌رود که هنوز عرق خلق هنر بر پیشانی دارند و اثری جدید و نو را روانه بازار هنر کرده‌اند.